Deze Rotterdamse boeken moeten de wereld dit jaar een beetje beter maken

Het aantal boeken dat afgelopen jaar door Rotterdammers werd geschreven leek het gemiddelde dat in deze stad jaarlijks verschijnt met gemak te overstijgen. Het is de laatste jaren eenvoudiger geworden om zelf een boek uit te brengen. Je hebt al lang geen uitgever meer nodig om je boodschap toch de wereld in te brengen.

De Rotterdamse schrijvers Fons Burger en Baukje ten Herkel bewijzen dat. Zij gaven allebei hun boek onlangs in eigen beheer uit en vierden dat in 2022 met goedbezochte Rotterdamse boekpresentaties. De een trok een volle theaterzaal in Donner, de ander kreeg applaus in Arboretum Trompenburg. Er is iets dat ze verbindt: deze twee schrijvers hebben in hun boeken nadrukkelijk het beste met de wereld voor.

De een, Fons Burger, kijkt in 2125, de winterslaper naar buiten. "Hoe we de komende eeuw hebben overleefd", is de ondertitel van zijn boek.

De ander, Ten Herkel, kijkt in Vleugels juist naar binnen. "Het mooiste wat je kunt worden is jezelf", koos zij als ondertitel. Twee Rotterdamse boeken dus, waar de lezer zijn voordeel mee kan doen. Maar hoe?

Eerst het boek van de kersverse zeventiger Fons Burger. Burger is vastgoedman, bekende Rotterdammer, ervaren schrijver bovendien. Hij heeft zijn eigen boekuitgeverij, DIF, ook wel bekend van de lanceringsfeesten van vroeger.

Tegenwoordig steekt hij zijn tijd in allerlei projecten die ‘de wereld een beetje beter moeten maken’. Het mag wat kosten en dat doet het ook.

Dat geldt bepaald niet voor zijn boek. Dat kost een tientje: Burger hoopt vooral dat zo veel mogelijk mensen zijn werk gaan lezen. Omdat hij een boodschap heeft en een toekomstvisie die er niet om liegt. Hij heeft het niet voor niets opgedragen aan zijn kinderen, kleinkinderen en nakomelingen.

Waar gaat 2125, de Winterslaper over? In het kort: hoofdpersoon Max heeft honderd jaar in coma gelegen en wordt wakker in een wereld die volslagen anders is geworden. De samenleving heeft zichzelf in dit boek opnieuw uitgevonden. En dat allemaal in de vorm van een roman. Er is een spannend plot en er zijn prikkelende dialogen, zodat ook de jongere lezer op scherp wordt gezet.

De jeugd leest niet meer, heeft Burger gezien, met dit boek hoopt hij dat een beetje te veranderen. Korte, kraakheldere zinnen schrijft hij, waarin zijn boodschap voor een betere wereld bijna verstopt zit onder een spannend verhaal.

Een typerende alinea: "Aan zijn hersenen hebben ze ook gesleuteld. Met elektrische pulsen op zijn schedel, licht- en geluidsgolven en eindeloze oefeningen hebben ze zijn grijze massa bestookt. Hij is zich de afgelopen twee maanden steeds meer gaan herinneren."

Een somber boek? Verre van. Burger trakteert op een vooruitblik van een wereld na een eeuw met oorlog, natuurrampen en economisch leed. Rotterdam speelt daar geen rol in, dit boek kijkt verder dan de stadsgrens.

"De mens is goed", schrijft Burger in een manifest dat bij het boek hoort. Hij hoopt dat er een beweging ontstaat. "Helaas leven we in een systeem dat de aarde structureel uitput en vernietigt en de mensheid verdeelt in rijk en arm, in ras, gender, geloof en seksuele voorkeur."

Burgers boek moet aanzetten tot denken, maakt hij duidelijk. "We moeten gaan denken wat voor consequenties onze beslissingen, uitvindingen en productie over honderd jaar hebben. Alleen zo kunnen we voor een veilige toekomst zorgen, voor de generaties na ons."

Dan het boek van Baukje ten Herkel, een Kralingse veertiger met een dijk van een zakelijke loopbaan die de laatste jaren door burn-outs stil is komen te staan. Liever spendeert ze haar tijd tegenwoordig aan zelfontplooiing: de lezer profiteert mee.

Haar wortels liggen in Amsterdam, waar ze lang woonde, de liefde bracht haar naar Rotterdam. Met haar vastgelopen loopbaan heeft haar schrijven alles te maken.

Ten Herkel schrijft in Vleugels de zichtbaar frustrerende burn-outs van zich af en gaat op zoek naar hoe het beter kan.

Ze is te lang te streng voor zichzelf geweest, vindt ze. In Vleugels beschrijft ze hoe dat er aan toe ging, in vaak pittig persoonlijke scènes waarin ze niks censureert.

Ten Herkel trakteert de lezer op de naakte waarheid en zegt alles, zelfs haar ervaringen tijdens het maken van dit boek noteerde ze.

Schrijven is onzeker zijn, dat weet iedere auteur, maar zelden laat iemand zo eerlijk zien hoe dat er in het hoofd van de schrijver aan toe gaat.

Liever zijn voor jezelf, dat is dan ook de boodschap. Maar die is gericht aan de wereld, niet alleen aan jezelf. Ten Herkel vindt dat anderen dat ook moeten zijn. Bijna driehonderd pagina’s lang trakteert ze de lezer op adviezen, niet uit de losse pols maar geïllustreerd met ervaringen uit haar eigen leven.

"Wees trouw aan je innerlijke stem, je bent wijzer dan je denkt."

"Stop met pleasen."

"Pas als je goed voor jezelf zorgt kun je de wereld het beste van jou geven."

Een typerende passage? Deze bijvoorbeeld, over een fase waarin ze experimenteert met een microdosis paddo’s, samen met haar vader en man. Dat experiment moet haar "nieuwe paadjes in het onderbewustzijn" bezorgen, maar dat klinkt direct al eenvoudiger dan het is.

Er komen allerlei emoties los. Negatieve en positieve. Ze beschrijft en analyseert ze: "Mijn vader zegt: Bauk, dit is de eerste keer dat ik je zo dichtbij voel. Waarop ik reageer: pap, dit is voor mij de eerste keer dat ik jouw hart voel! Dit is magisch. Het voelt alsof ik voor het eerst echt mijn vader naast mij heb staan."

Het mooiste wat je kunt worden is jezelf, is de ondertitel van Ten Herkels boek. "Voedende inspiratie" noemde Katja Schuurman het, die het boek al las en gevraagd werd commentaar te geven.

Ten Herkel neemt de lezer dan ook mee op reis, langs allerlei therapieën en gesprekken, op zoek naar zieleheil. Van schilderen om je beter te voelen tot bosbaden. Haar boek staat vol oefeningen, gedichten en illustraties. Waar Burger naar buiten kijkt, kijkt Ten Herkel naar binnen.