JUSTITIE

Tranen in de rechtszaal na het overlijden van jeugdofficier Ad de Beer. ‘Hij gaf soms een schop, maar wel een liefdevolle schop’

De werkkamer van Ad de Beer is een herdenkingsplek
De werkkamer van Ad de Beer is een herdenkingsplek © Rijnmond
In zijn werkkamer op het parket in Rotterdam is een klein altaartje gemaakt: een foto, twee kaarsen, wat artikelen van de afgelopen dagen. Collega’s komen regelmatig langs om over hem te praten en hem te herdenken. Alles ademt nog Ad de Beer. Overal liggen dossiers, ook op de grond, teruggaand tot 2014. Aan een knaapje hangt zijn toga. Alsof hij zo weer zou kunnen beginnen. Een nieuwe zaak tegen ‘zijn jongens’.
De Rotterdamse jeugdofficier van justitie Ad de Beer overleed zondag onverwacht, 69 jaar oud. Hij was die avond een zitting van woensdag aan het voorbereiden, de eerste na de kerstvakantie. Zijn collega-jeugdofficier Daniëlle van Zetten wist meteen toen zij het vreselijke nieuws hoorde: die zaak neem ik over.
“Ik vond het loodzwaar. Vlak voor de zitting ben ik naar zijn kamer gegaan, ik ging even in zijn stoel zitten. Zodra ik de rechtszaal betrad, kwamen de tranen. Je voelde gewoon aan alles: hier had hij moeten staan, dit was zijn zaak. Ik had ook het idee dat hij er de hele dag bij was.”
Die woensdag staan er tien minderjarige verdachten terecht tijdens een zogeheten jeugdraadkamer: de rechter beslist dan of ze langer blijven vastzitten. Het gaat om forse delicten: de beschieting van panden, beroving met een vuurwapen, drugsuithalers, een steekpartij in de bus. De rechter begint niet meteen. Hij laat ruimte voor emoties. Niet alleen bij de officier van justitie, maar bij alle partijen, inclusief de verdachten.
Van Zetten: “Een heel ervaren advocaat kon niet meer verder tijdens zijn pleidooi. Hij barstte in huilen uit. Een moeder van een van de jongens was ook heel emotioneel. Ik sprak haar op de gang en ze zei: ‘Ik vind het zo erg dat hij dood is, ik kan het niet geloven. Dat mijn zoon vastzit is natuurlijk niet fijn, maar het was een goeie vent. Hij had oog voor mijn kind.’ Die moeder liet me haar telefoon zien: Ad zijn nummer én zijn foto. Hoe bijzonder is dat?”
Ad de Beer had als enige op het parket lange tijd een oude Nokia, tot hij werd gedwongen ook een smartphone te gaan gebruiken. Bij het overzetten van zijn contacten stonden de meeste namen onder de letter ‘M”: moeder van… moeder van… moeder van…
Marian is een van hen. Haar zoon Remco is door De Beer vervolgd voor mishandeling. “Kijk, mijn zoon gaf klappen, dat mag niet. Maar De Beer behandelde hem als mens, zei hem ook te respecteren. Dat vond ik mooi, dat hij niet zwart-wit was en alleen maar zei wat hij fout had gedaan. Dat deed me wel wat.”
De Beer behandelde mijn zoon als mens, hij zei niet alleen maar wat hij fout had gedaan.
Moeder van de veroordeelde Remco
Remco moet binnenkort een taakstraf gaan uitvoeren en een boete betalen. “Ik schrok best wel toen ik over zijn dood hoorde. Ik vond het een aardige vent, we hebben tijdens de zitting zelfs wel even gelachen.”
Jayden is veroordeeld voor diefstal met geweld. De officier van justitie is in zo’n zaak niet bepaald je vriend. “Ik vond het een strenge, ook wel vervelende officier van justitie. Door hem heb ik jeugd-tbs gekregen. Maar door mijn eigen inzet heeft hij hem na twee jaar ook weer opgeheven, terwijl de deskundigen het wilden laten verlengen. Hij deed zijn werk en stond achter me, stuurde me naar huis en wenste me een fijn leven.”
Het is daarna goed gegaan met Jayden. Hij vindt werk, blinkt uit en krijgt flinke bonussen. Advocaat Esther Blok: “We hebben dat Ad laten weten die het oprecht heel erg leuk vond om te horen dat Jayden goed terecht was gekomen.”
Officier van Justitie Ad de Beer
Officier van Justitie Ad de Beer © Openbaar Ministerie
Meerdere advocaten komen met soortgelijke verhalen: dat zij spontaan zijn opgebeld de afgelopen dagen door hun minderjarige cliënten omdat ze het zo erg vinden dat ‘meneer De Beer’ is overleden. Hij werd gevreesd, in afgeluisterde gesprekken zeggen ze ‘o nee, ik heb De Beer..’, maar de jonge boefjes hebben het wel steeds over ‘mijn officier van justitie’.
De advocaten zelf zijn ook ontdaan. Tijdens een afscheidsbijeenkomst vrijdagmiddag zijn er tientallen advocaten uit het Rotterdamse aanwezig. En zij niet alleen: collega-officieren en andere medewerkers van het OM, rechters, bodes van de rechtbank, specialisten op het vlak van jeugdrecht. Honderden mensen, die samenkomen bij zijn kist en herinneringen ophalen.
De Rotterdamse hoofdofficier van justitie Hugo Hillenaar: “Hij was niet zomaar een collega, maar een icoon, de verpersoonlijking van de menselijke maat. Ad ging persoonlijk naar de grens om verdachten die in België waren aangehouden op te halen. Hij was van de klare taal, de jongens wisten precies wat ze aan hem hadden. Door zijn onorthodoxe aanpak hebben heel veel jongeren een nieuwe kans gekregen.”
Door zijn onorthodoxe aanpak hebben heel veel jongeren een nieuwe kans gekregen.
Hoofdofficier van justitie Hugo Hillenaar
Ad’s collega in Oost-Nederland, Carlo Dronkers, vat ‘de methode De Beer’ als volgt samen: “Hij gaf af en toe een schop, maar wel een liefdevolle schop. Hij kon echt contact maken met die jongens en ik hoop dat hij voor veel collega’s om die reden een inspiratiebron zal zijn.”
Zijn directe collega’s in Rotterdam, Daniëlle van Zetten en Rolan van Dongen, kunnen beiden moeiteloos opsommen wat zijn kwaliteiten waren en wat zij proberen na te streven: “Strijd met open vizier, verschuil je niet achter formaliteiten, wees altijd bereikbaar en benaderbaar, doe het vak met je hart. Je moet zijn wie je bent en wees niet te voorzichtig, juist niet bij jeugdzaken.”
Ze zeggen door Ad de Beer te zijn grootgebracht, als de pater familias van ‘Parket de Beer”: de man van de directe aanpak, wars van kapsones. De officier die na de flexplek-revolutie als enige een eigen kamer behield bij het OM Rotterdam, vanwege al die dossiers.

'Het zoveelste plan van aanpak'

Daniëlle van Zetten: “Hij bemoeide zich overal mee, ook mijn eigen zaken. Dan stuurde hij nog even snel een mailtje: ‘niet laten schorsen’, of: ‘helemaal klaar met hem.’ Of een mailtje aan alle instanties waarin hij het had over ‘het zoveelste plan van aanpak’. Hij deed de planning, er was niemand die zoveel werk verzette als hij.”
Rolan van Dongen: “Hij laat echt een leegte achter. Ik herinner mij een jeugdzaak waarbij de verdachte mij zag en vroeg: ‘waar is meneer De Beer?’ Alsof het hun privé-officier was. Zijn naam staat ook gekerfd in het arrestantenverblijf.”
Wie hem ook gaan missen: ‘zijn jongens’, de jonge boeven die hij allemaal van naam en bijnaam kende. In de woorden van Jayden, die deze boodschap doorstuurde naar zijn advocaat: “Ad, ik wens je heel veel rust toe daarboven en we zien elkaar weer in het hiernamaals.”
* In dit artikel hebben de jongeren en de moeder een fictieve naam gekegen. Hoe ze in werkelijkheid heten, is bij de redactie bekend.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl