Hoe De Klassieker van december 1998, met Van Wonderen in een hoofdrol, doet denken aan die van nu

Zondag 20 december 1998. De laatste wedstrijd voor de winterstop. Feyenoord staat fier aan kop in de eredivisie, met eerste belager Vitesse op zes punten. Ajax volgt zelfs op negen punten. Als Feyenoord de Amsterdammers in de eigen Kuip verslaat, schakelt het de aartsrivaal zo goed als definitief uit in de titelrace.

Maar precies dat is in 1998 alweer jaren geleden. Als Feyenoord en Ajax op 20 december om 14:30 uur aftrappen, is de laatste competitiezege van de Rotterdammers op de Amsterdammers ruim vier jaar geleden. Op 27 maart 1994 wordt het 2-1 in De Kuip, door doelpunten van John de Wolf en Ruud Heus. Dit jaar, 1998, is dus hét jaar om Ajax weer eens te verslaan.

Even een kleine 25 jaar vooruit in de tijd. Anno nu verdedigt koploper Feyenoord voorafgaand aan De Klassieker een voorsprong van vijf punten op Ajax. De laatste overwinning? De 6-2, komende zondag bijna precies vier jaar geleden. Vergelijkbaar met 1998 dus.

"Jezus mina", is de eerste reactie van Jean-Paul van Gastel, als we hem vragen naar De Klassieker van een kleine 25 jaar geleden. "Dat is lang geleden." Van Gastel is in het seizoen 1998-1999 als aanvoerder een van de absolute steunpilaren in het elftal van Feyenoord. Ook hij ziet de parallellen met nu en haalt herinneringen op aan toen.

"De laatste twee wedstrijden voor de winterstop speelden we tegen Vitesse en Ajax. Twee directe concurrenten waarvan we de aanval af moesten slaan. We waren ons er van bewust dat als we die wedstrijden goed door zouden komen, we heel goed de winterstop in zouden gaan."

Patrick Paauwe speelde in totaal twintig Klassiekers. Die van 20 december 1998 was zijn eerste, op het middenveld naast Van Gastel. "We hadden absoluut de gedachte dat we van Ajax moesten winnen en dat dat kon. Ik weet nog dat ik vroeg in het spelershome stond en de bus van Ajax zag aankomen, tussen al die mensen. Dat was wel indrukwekkend."

"Het was voor mij nieuw en ik ging er onbevangen in," zegt Paauwe. "Ik vond het heerlijk om zulke wedstrijden te spelen. Tegen de subtoppers spelen vond ik moeilijker, die moest je altijd winnen. Natuurlijk, van Ajax ook, maar dat was een ploeg met gelijke kwaliteiten. Ik was altijd beter tegen de toppers."

Kees van Wonderen, centraal in de verdediging, had al wat Klassiekers gespeeld toen hij aan die van december 1998 begon. Allemaal zonder overwinning van Feyenoord. Hij herinnert zich de oplopende spanning in de week van de wedstrijd. "De doorslaande rivaliteit zat in die periode aan z'n hoogtepunt, de Slag bij Beverwijk was 1,5 jaar eerder. Je voelde de onderlinge aversie."

De wedstrijd dan. Van Wonderen pakt daarin, letterlijk en figuurlijk, de hoofdrol. "Het enige dat ik me kan herinneren is dat Kees op doorzettingsvermogen binnenkopte, terwijl zijn hoofd er bijna afgeschopt werd", vertelt Van Gastel. "De wilskracht om die goal te maken, kwam voort uit onze overtuiging dat we kampioen wilden worden." Paauwe: "Hij werd met bal en al de goal in geschopt ja, haha. Daar heeft hij nog wel wat aan over gehouden weet ik nog."

Terug naar het jaarboek. "Feyenoord begon nu eens niet als underdog aan de wedstrijd", tekent het verslag op. Maar dat gegeven heeft blijkbaar geen goede invloed op de Rotterdammers. "Opgefokt en overgeconcentreerd", omschrijft coach Leo Beenhakker de gemoedstoestand waarin zijn spelers aan het duel met Ajax beginnen.

In een eerste helft vol simpele fouten komt Ajax op voorsprong. Benni McCarthy schiet de bal op aangeven van Frank de Boer achter Feyenoord-doelman Jerzy Dudek. 0-1 is uiteindelijk ook de ruststand. "Er werd te veel met het hart en te weinig met het hoofd gespeeld", tekent Beenhakker op. "In de rust heb ik tegen de jongens gezegd: ga nu eens voetballen."

Paauwe herinnert zich, anno nu, de woorden van zijn voormalig trainer. "Je wil het publiek op een overwinning trakteren, zeker tegen Ajax. Die rivaliteit is ontiegelijk en ongelooflijk aanwezig, maar aan de bijkomende druk waren we in onze ploeg nog niet allemaal gewend. Beenhakker was daar een goede in, de druk er vanaf halen. Gewoon terug naar het begin, simpel houden. Dan besef je dat je niet voor niets negen punten op ze voor staat."

"Soms moet je als ploeg even gereset worden", vult Van Wonderen aan. "Dat hoeft niet altijd heel tactisch en kan soms heel simpel zijn. Wat is nou het meest wezenlijke dat je moet doen? Dat was toen even de emotie opzij en gaan voetballen naar de omstandigheden."

Twintig minuten voor tijd repareert Feyenoord de schade. De mee opgekomen Van Wonderen duikt na een combinatie op voor de neus van Ajax-doelman Edwin van der Sar en scoort in twee instanties. Het laatste zetje geeft hij met zijn hoofd, waarbij hij de schoen van Frank de Boer vol in het gezicht krijgt.

Van Wonderen herinnert zich het moment goed, niet in de laatste plaats omdat hij het clipje van de goal deze week zelf nog in een presentatie gebruikte. "Het was een beladen Klassieker, met heel veel emotie. We kwam 1-0 achter, maar waren daarna in staat om het Ajax van Blind, de De Boertjes en Van der Sar onder druk te zetten. Ik maakte de 1-1 en het hele stadion ontplofte. Als ik er nu aan terugdenk is dat nog mooier dan het moment zelf. Je voelt nog steeds de emotie en de waarde van het moment."

"Ik herinner me de schop van Frank de Boer en dat ik in het doel val", vervolgt Van Wonderen. "En dat ik vervolgens naar de kant loop om Gerard Meijer naar het wondje te laten kijken. Het bloedde wel iets, maar had verder geen grote impact. Feyenoord heeft het altijd moeilijk tegen Ajax, toen ook. Maar we konden ons er aan onttrekken. Een goal maken in een Klassieker in een seizoen waarin je uiteindelijk kampioen wordt, is een van de hoogtepunten in mijn carrière als voetballer."

1-1 is uiteindelijk de eindstand. Van Wonderen, Van Gastel en Paauwe spelen uiteindelijk bij elkaar opgeteld meer dan veertig Klassiekers, waarin ze allemaal minstens één keer scoren. Paauwe wint er zes, de meeste van het drietal. Van Gastel wint er twee als speler, maar ook twee als assistent-trainer. Op 29 januari 2012 ziet hij vanaf de bank, als assistent van Ronald Koeman, drie goals van John Guidetti in een 4-2 zege. Zeven jaar later is Van Gastel assistent van Giovanni van Bronckhorst, als Feyenoord de aartsrivaal met 6-2 van de mat speelt.

"Een zeldzame uitslag, die voor heel veel euforie, blijdschap en trots zorgde", blikt Van Gastel terug. "Ik heb twintig jaar bij Feyenoord gewerkt in allerlei functies, dus weet als geen ander wat De Klassieker betekent. Voor een Feyenoorder betekent het alles."

Van Gastel vertrok eind 2019 bij Feyenoord. Zijn laatste klus was in China, waar hij assistent en uiteindelijk hoofdtrainer was van Guangzhou City. Nu is hij in afwachting van een nieuwe uitdaging, het liefst in het buitenland. Komende zondag hoopt hij dat Feyenoord de emoties onder controle heeft. "Feyenoord is vol vertrouwen, Ajax is zoekende. Het is belangrijk hoe Feyenoord voor de dag komt. Als ze zichzelf en niet zo gespannen zijn, verwacht ik een positief resultaat voor Feyenoord."

Van Gastel denkt dat Feyenoord de aartsrivaal zondag meteen met de rug tegen de muur moet zetten. "Het is een thuispotje met het Legioen erachter, dus vol gaan. Het is wel de kunst om de emoties onder controle te hebben. Niet alleen voor de spelers, maar ook voor iedereen in de ambiance eromheen. Uiteindelijk telt maar één ding: de voetbalwedstrijd. Geen rode kaarten en andere gekkigheid. Volle bak laten zien wat Feyenoord is. Ik voorspel een 2-0 overwinning, met doelpunten van Orkun Kökcü en Alireza Jahanbakhsh."

"Ik verwacht een knalpotje", vult Paauwe aan. De oud-Feyenoorder, tegenwoordig gelukkig als hovenier, waagt zich niet aan een voorspelling. "Dat komt nooit uit en dan heb ik het weer gedaan. Maar een overwinning van Feyenoord zou wel heel lekker zijn. Dan sla je een serieus gaatje en duw je Ajax verder weg."

Voor Van Wonderen is het nog maar de vraag hoeveel hij zondag van De Klassieker meekrijgt. Ruim twee uur eerder, aftrap 12:15 uur, neemt hij het met zijn sc Heerenveen op tegen FC Groningen. Niet zo beladen als de ontmoetingen met Cambuur, laat staan De Klassieker, maar toch een derby. "Je merkt het wel deze week, de tv-interviews waren dinsdag al in plaats van op vrijdag, omdat dan bezetting nodig is richting Feyenoord-Ajax. Wij gaan een leuke wedstrijd spelen, in de schaduw van de grote strijd om de bovenste plekken."

Ondanks zijn eigen wedstrijdvoorbereiding als trainer van Heerenveen, volgt Van Wonderen de ontwikkelingen rond De Klassieker wel. "Feyenoord kan een voorsprong van acht punten nemen. Dat zou heel bijzonder zijn, in een tijd waarin Ajax financieel zo ver voorloopt. Feyenoord maakt een goede kans, ook omdat Ajax het niet op de rit lijkt te hebben. Maar ik maak meteen een voorbehoud: Ajax speelt altijd goed in De Kuip."

Veel Feyenoorders hopen zondag op een nieuwe zege op de aartsrivaal. Eindelijk weer eens, na vier jaar. Maar een blik op 1998 leert dat ook een gelijkspel voor allesbehalve teleurstelling kan zorgen. Want waar eindigde dat seizoen? Juist, Feyenoord werd met grote voorsprong kampioen van Nederland. Wie weet wat dat belooft voor dit seizoen...