STUDENTEN
Hoe de studenten van OccupyEUR strijdbaar blijven: 'Binnenkort gaan we weer bezetten'
3 februari, 20:33 • 8 minuten leestijd
"De boeren strijden voor zichzelf, maar wij strijden voor de hele planeet." De studenten van OccupyEUR bezetten in november de Erasmus Universiteit in Rotterdam en enkele weken geleden de Universiteit van Amsterdam. Vooralsnog zonder concreet succes. Maar ze overwegen geen seconde om op te geven. Sterker nog: het vuur in hen is alleen maar verder aangewakkerd, laten ze weten.
"Dat een bedrijf als Shell nog steeds wordt uitgenodigd op de carrièredagen van de universiteit, was voor ons de druppel om dingen te gaan organiseren en te protesteren", begint Charlie (24). De student psychologie aan de Erasmus Universiteit (EUR) is non-binair en wil als die aangesproken worden. Die is lid van de Rotterdamse tak van Endfossil Occupy, OccupyEUR.
"Er is al veel gedaan om het probleem van het klimaat aan de orde te stellen, maar we zien telkens weer dat er niet wordt geluisterd", vervolgt die. "Er is blijkbaar burgerlijke ongehoorzaamheid nodig om een punt te maken."
Endfossil Occupy is een breder collectief dat vanuit studenten in meerdere landen en universiteiten werkzaam is. Zij willen dat universiteiten de banden verbreken met vervuilende bedrijven zoals Shell en BP. De Rotterdamse aftakking van het collectief, OccupyEUR, heeft nog meer onderwerpen op de agenda staan, zoals verbetering van werkomstandigheden voor werknemers van universiteiten en transparantie van geldstromen binnen de universiteit. Ook wil ze dat de universiteit meer doet voor een betere compensatie voor het leenstelsel en betere toegankelijkheid van universiteitsgebouwen voor rolstoelgebruikers.
Betrokkenheid en woede
Charlie wil strijden voor het klimaat, ook als dit zoals die zelf zegt 'burgerlijke ongehoorzaamheid' oplevert. De toewijding komt niet uit het niets, weet die zelf. "Ik ben altijd politiek betrokken geweest, ik weet wat er gaande is. In eerste instantie uitte zich dat door te discussiëren en mee te lopen met protesten, zoals de klimaatmarsen. Maar de idealen die ik en vele anderen hebben, werden niet serieus genomen. Toen ben ik gaan nadenken over wat we nog meer kunnen gaan doen om de wereld beter te maken."
"Mijn drang komt voort uit een soort woede dat de universiteiten vooral toekijken en niet ingrijpen", vertelt Pjotr (21), ook lid van OccupyEUR en student sociologie aan de Erasmus Universiteit. "Ik zag al studentengroepen in andere landen, en daardoor ben ik tot de conclusie gekomen dat het heel krachtig is als er een grote jeugdbeweging op gang komt, daar zit veel potentie in", gaat hij verder. "Ik bouw daar graag aan mee. Ik ben bij deze groep gekomen, omdat ik denk dat we hiermee veel kunnen gaan bereiken."
"Ik heb het mijn hele leven al belangrijk gevonden om te vechten voor een leefbare planeet", vervolgt Ilse (19) ook lid van OccupyEUR en student filosofie aan de Erasmus Universiteit. "Ik vind het extra belangrijk om op te staan voor verbetering op dat vlak binnen de universiteit. De universiteit is er om een mooie toekomst te creëren voor haar studenten, maar de EUR is bezig met het creëren van een toekomst waarbij de aarde wordt verpest."
'Bedoeld als een vreedzaam protest'
Het begon allemaal afgelopen zomer. Een klein groepje vrienden met een sterke mening en de wil om verandering teweeg te brengen, kwam bij elkaar. Zij vroegen weer anderen erbij en het collectief werd groter. Maar de beslissing om te gaan bezetten maak je niet lichthartig, en al helemaal niet van de een op de andere dag, benadrukt Charlie.
De bezettingen waren bedoeld als een vreedzaam protest. Informeren en debatteren stond voorop, waardoor de drempel om daadwerkelijk te bezetten lager werd, legt die uit. "We waren de ochtend van de bezetting op 28 november natuurlijk gespannen. We zijn het terrein van de campus opgelopen en in de hal van het Sandersgebouw gaan zitten. Daar hebben we onze banners opgehangen. Het was uiteindelijk eigenlijk heel gezellig."
Het was uiteindelijk eigenlijk heel gezellig
Ilse beaamt dat: "onze bezetting bestond uit lezingen, workshops en nog meer activiteiten. We hebben veel mensen verteld over onze actie en ook goede gesprekken gehad." De groep bestond uiteindelijk uit ongeveer vijftig mensen, studenten en medewerkers.
Het leek er aanvankelijk op dat de groep met de eerste bezetting al vroeg op de dag resultaat zou boeken. "De woordvoerder van het College van Bestuur wilde in eerste instantie graag met ons in gesprek", vertelt Charlie. Maar uiteindelijk verliep de actie niet zoals de studenten hadden gehoopt. Het college liet de bezetting rond het avonduur om veiligheidsredenen beëindigen. ”Dit betrof een externe dreiging, waardoor een reële mogelijkheid ontstond dat de veiligheid van de aanwezigen op de campus niet langer gewaarborgd kon worden”, is te lezen in een verklaring op de website van de universiteit.
Het gesprek kwam er dus die avond niet en de universiteit vorderde de studenten te vertrekken. De politie werd ingeschakeld om te helpen. De studenten zijn nog steeds ontdaan door hoe de avond vervolgens is gelopen, vertellen ze. "Het ging heel snel, binnen de kortste keren waren we omsingeld door de politie", vertelt Charlie.
"Het escaleerde echt in een paar minuten", vindt ook Pjotr. Hij was één van de studenten die destijds weigerde te vertrekken na bevel van de politie. "Ik ben gebleven, samen met negen anderen ging ik in een gearmde kring zitten. We hadden het recht om daar te zijn, we zijn studenten. Uiteindelijk werden we weggesleept door de politie. Mensen uit onze groep hebben daar een nare ervaring aan over gehouden."
Ook Charlie schrok ervan hoe de politie ingreep tijdens de protesten. "De tien die bleven zitten, zijn met veel geweld en kracht het gebouw uitgesleept. Er zijn mensen die dat traumatisch vonden."
De politie laat weten dat aan de studenten is meegedeeld wat de gevolgen zouden zijn als ze niet zouden voldoen aan de vordering van de EUR, namelijk om het gebouw van de universiteit te verlaten. Een woordvoerder legt uit dat de aangehouden verdachten de keuze hadden: ze konden zelfstandig meelopen of zouden worden verplaatst door de politie. De demonstranten die voor de laatste optie hebben gekozen zijn daarom vastgepakt en verplaatst. Om een aangehouden verdachte over te brengen, is gepast geweld toegestaan, besluit de woordvoerder.
Alsnog een gesprek?
De bezetting leek nog een staartje te krijgen: enkele dagen later nodigde het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit een afvaardiging van OccupyEUR uit voor een gesprek. De groep weigerde en gaf daarvoor twee redenen op hun Instagram-account. Zij gaf aan dat ze niet slechts een afvaardiging naar een gesprek stuurt, omdat ze "een decentraal georganiseerde beweging is, zonder vertegenwoordigers". Daarnaast willen de studenten niet om de tafel “met de mensen die twee dagen geleden tijdens een vreedzame demonstratie de Mobiele Eenheid op hen af heeft gestuurd."
Op 1 december kwam het College van Bestuur met een nieuwe verklaring, waarin het aangaf de gang van zaken tijdens de bezetting te betreuren. “We handelden in overleg met de politie vanwege een externe veiligheidsdreiging, maar hebben niet voldoende kunnen doordenken wat de impact op de EUR-gemeenschap zou zijn. Dat betreuren wij.”
OccupyEUR liet later op Instagram weten dat zij wel in gesprek willen met het College van Bestuur, maar alleen als deze aftreedt en er een nieuw bestuur voor in de plaats komt. Dit is niet gebeurd en het gesprek is er dan ook niet gekomen.
De groep zit na de bezetting op de Erasmus Universiteit niet stil: Charlie en Pjotr van OccupyEUR waren op 16 januari ook aanwezig bij de demonstratie in Amsterdam. Zij zijn daar, voordat de politie ingreep en demonstranten ging verwijderen, vertrokken.
Het vuur is aangewakkerd
Hoe nu verder? Dat de bezettingen met tussenkomst van de politie zijn beëindigd en dat niet voor concrete verandering hebben gezorgd bij de universiteiten, is voor het collectief geen reden om op te geven. Sterker nog: het vuur is alleen maar meer aangewakkerd, laten ze weten.
Pjotr ziet alleen maar meer redenen om door te gaan met de bezettingen. "Juist omdat er nog geen concrete eisen zijn ingewilligd, is het belang van actievoeren extra duidelijk geworden. Ik denk dat we echt een studentenbeweging kunnen opbouwen in Rotterdam en Nederland die dingen kan veranderen."
Juist omdat er nog geen concrete eisen zijn ingewilligd, is het belang van actievoeren extra duidelijk geworden.
"Ik denk dat de eerste bezetting in Rotterdam voor veel mensen een moment was waarop duidelijk werd dat politieke beslissingen ook in het alledaagse leven een rol spelen", gaat hij verder. "Het heeft ons ontzettend veel geleerd over de universiteit en hoe die omgaat met protesten. We weten waar de prioriteiten liggen van de universiteit en dat meer actie nodig is om echt verandering te bewerkstelligen. Er zijn veel mensen die doorhebben dat verandering nodig is."
Inmiddels liggen er concrete plannen om op korte termijn door te gaan met bezettingen. "De universiteit geeft steeds het idee dat ze met de studenten in gesprek wil, maar gaat vervolgens het gesprek uit de weg en schakelt de politie in", vertelt Ilse. "Dat vind ik zorgelijk. Een universiteit is gecreëerd om kritische denkers op te leiden, maar zodra er kritiek is, wordt dat de kop ingedrukt."
Ilse ziet hoe steeds meer studenten zich aansluiten bij de protestbeweging. "We hebben in een korte tijd veel studenten verzameld. Door de protesten zijn veel mensen tot een inzicht gekomen en zien we hoe boos studenten zijn. Dat vind ik goed om te zien: dat het leeft en dat we opstaan als generatie."
Ook Charlie heeft ook het idee dat er nu veel meer mensen opstaan voor een collectief doel. "We zijn daar natuurlijk blij mee, maar het heeft ook een keerzijde, namelijk dat het dus blijkbaar wel nodig is en dat problemen niet opgelost worden." Charlie maakt de vergelijking die vaker gemaakt wordt, die tussen de protesten van boeren en de klimaatactivisten. "We vinden het oneerlijk hoe er met klimaatactivisten wordt omgegaan en dat er weinig geluisterd wordt. De boeren strijden voor zichzelf, maar wij strijden voor de hele planeet."
