nieuws
30 jaar na het bomincident: plots was het EK ’88 zo ver weg
Wat een geweldige avond had moeten zijn, met plaatsing voor het EK-voetbal in West-Duitsland, werd een avond met angst en zorgen. Het bomincident in de Rotterdamse Kuip tijdens Nederland – Cyprus op 28 oktober 1987 zorgde er bijna voor dat Oranje de enige hoofdprijs uit de geschiedenis misliep.
Het Nederlands elftal hoefde op die woensdagavond alleen maar te winnen van voetbaldreumes Cyprus. Het stadion zat goed vol en het publiek had er zin in.
Het feit dat John Bosman al na nauwelijks een minuut de openingstreffer binnenschoot, deed de feestvreugde alleen maar toenemen.
Harde klap
Maar bij een aanval vanaf de rechterkant van Oranje was er plots een harde klap te horen. Voor het doel van de Cypriotische doelman Andreas Charitou was een rookwolk te zien. De doelman bleef even staan en ging vervolgens alsnog naar de grond.
“..terwijl de Cypriotische keeper aangeslagen in zijn doel staat en dat kan ik me voorstellen, want dat was me een knal”, omschreef de NOS-verslaggever Evert ten Apel verschrikt. Ploeggenoten van de doelman renden snel op hem af en het spel wordt stilgelegd.
‘Ik kan wel janken’
Terwijl op de tribune de ernst van de situatie nog niet helemaal was doorgedrongen, stonden de spelers verbouwereerd langs de zijlijn.
“Ik kan wel janken. Het kan en mag toch niet zo zijn dat één gek het op zijn geweten heeft dat Nederland niet naar West-Duitsland gaat”, zei Ruud Gullit tegen Het Vrije Volk.
Doelman Van Breukelen weigerde te speculeren over de gevolgen. Ronald Koeman, later trainer van Feyenoord, liet als eerste het woord ‘diskwalificatie’ vallen. Al die moeite van de wedstrijden hiervoor zou wel eens voor niets geweest kunnen zijn.
Ploeg sluit zich op in catacomben
De Cyprioten gingen terug naar de catacomben. Charitou werd behandeld, onder andere door de KNVB-arts Ko Greep, die later nog een hele belangrijke rol ging spelen.
De ploeg sloot zich vervolgens op in de kleedkamer. “Ze zijn bang”, zei bondscoach Charalambous. Ze weigeren verder te spelen.
Bang voor diskwalificatie
Bij het KNVB-bestuur was de paniek volledig toegeslagen. Zij zagen meteen wat er dreigde, mogelijk een uitsluiting van het lucratieve EK in Duitsland.
Terwijl oud-burgemeester van Rotterdam en KNVB-bestuurder André van der Louw het publiek toespreekt, ging voorzitter Jo van Marle op zoek naar zijn Cypriotische collega. Hij kwam de man tegen en ging in een gesprek, buiten het zicht van de camera’s. Korte tijd later gingen de twee heren, met de Luxemburgse scheidsrechter Philippi en UEFA-waarnemer Delcourt de kleedkamer van de Cyprioten in.
Binnen wordt in de haast een verklaring op papier gezet, waarin de Cyprioten beloven dat ze de wedstrijd uitspelen, maar wel onder protest. Ook de waarnemer van de UEFA tekent het stuk.
Op de tribune
De politie heeft op dat moment al een
opgepakt. Hij gooide een tennisbal die omgebouwd was tot vuurwerkbom.
De man wordt meegenomen naar het politiebureau. Hij blijkt een verleden te hebben als relschopper en was eerder opgepakt bij wedstrijden van PSV. Rondom de wedstrijd TOP – PSV werd hij in de gaten gehouden omdat hij toen mogelijk een vuurwerkbom bij zich had.
Als de Cyprioten terug het veld opkomen, met een andere doelman, lijkt het alsnog een voetbalfeestje te worden. Oranje wint met 8-0, met zes doelpunten van John Bosman, een record.
Wel of geen straf
Maar ondertussen hangen de gevolgen van het bomincident nog steeds boven de wedstrijd. Het is afwachten wat de UEFA ging doen. En de voortekenen zijn niet goed.
Een paar jaar eerder werd in een soortgelijke situatie Jong Oranje nog zwaar gestraft. Bij Jong Oranje – Jong Luxemburg in Velsen werd een vuurwerkbom op het veld gegooid, waarbij de Luxemburgse keeper gewond raakte. De 1-0 overwinning werd omgedraaid in een 3-0 nederlaag. Daardoor kwam Nederland net wat punten tekort om naar het EK in Rusland te gaan.
Ook hadden Nederlandse supporters toen (dat is nu gelukkig wel anders) geen goed imago. Bij HSV – Ajax en Aberdeen – Feyenoord waren recentelijk problemen met Nederlandse hooligans.
Een zware straf voor Oranje zou goed nieuws zijn voor Griekenland, dat tweede staat in de kwalificatiegroep. Als de uitslag van Nederland – Cyprus zou worden omgedraaid, dan kunnen de Grieken in de laatste wedstrijd tegen Oranje nog groepswinnaar worden en een ticket naar West-Duitsland bemachtigen.
Omdat de uitspraak van de UEFA lang op zich liet wachten, heeft de KNVB lang de tijd om te lobbyen. Tegen de aanvankelijke uitspraak, een 3-0 nederlaag, gaat de KNVB in beroep. Toen ging een verklaring van KNVB-arts Ko Greep een rol spelen. Hij verklaarde na de wedstrijd dat de verwondingen van keeper Charitou wel meevielen.
Daarop besluit de UEFA dat de wedstrijd overgespeeld moet worden, zonder publiek. Dat gebeurt op 9 december in De Meer. Oranje wint met 4-0. Bosman, die zijn record van zes goals in één wedstrijd kwijt was, maakt er nu drie. Veel belangrijker: Oranje is alsnog zeker van het EK.
Woede en opluchting
De Grieken waren woest over de uitspraak van de UEFA. De laatste kwalificatiewedstrijd werd verplaatst naar een klein stadion op Rhodos. Griekenland stuurt een B-elftal en Oranje wint met 3-0.
Opluchting is er niet alleen in Nederland, maar ook in gastland Duitsland. De organisatie van het toernooi had kort daarvoor bekendgemaakt dat de opbrengsten van het toernooi waarschijnlijk niet zo hoog zullen zijn als gehoopt. Deelname van een buurland op het EK is goed voor de opbrengst. Daarnaast is het ook goed voor het imago van het toernooi als wereldtoppers als Ruud Gullit en Marco van Basten meedoen.
Sportief gezien wordt het voor Nederland een gigantisch succes. In de zomer van 1988 wint Oranje in de finale met 2-0 van Rusland, gevolgd door een indrukwekkende huldiging en rondvaart door de Amsterdamse grachten.
Maar toen had niemand het meer over die woensdagavond in oktober, toen deelname plots heel ver weg leek te zijn.
