nieuws

Het speelkwartier: van tol tot spinner

Voor veel kinderen is het speelkwartier misschien wel het hoogtepunt van de schooldag. De bel gaat, de deuren gaan open en de leerlingen kunnen naar het schoolplein om te spelen.
Spellen als knikkeren komen door de jaren heen steeds terug. Andere rages zijn een kort leven beschoren. Het Nationaal Onderwijsmuseum heeft veel speelattributen in de collectie.
Directeur Tijs van Ruiten van het museum: "In de vorige eeuw doet het speelkwartier zijn intrede op scholen. Je ziet het ook aan de schoolgebouwen, waar ook een schoolplein bij komt."

Knikkeren

Knikkeren wordt al door de Romeinen en Egyptenaren gedaan. Ze gebruiken glazen knikkers die met de hand worden gemaakt. "In de 19e eeuw lukt het om knikkers machinaal te maken en dan komt het in een stroomversnelling", weet Van Ruiten.
"Het aardige van knikkeren vind ik dat het een spel is dat de tijd heeft overleeft", zegt de directeur van het Onderwijsmuseum. "Soms verdwijnt het even maar na een paar jaar komt het weer terug."

Tollen

Een schoolpleinspel dat verdwenen is, is het tollen of zweeptollen. Van Ruiten: "Dat is ook eeuwenoud en in jaren veertig en vijftig werd het overal gedaan. Het is nu helemaal verdwenen".
In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw komen allerlei rages op. "Dat zijn spelletjes die een kort leven hebben, in mijn tijd de klik-klak-ballen en de jankstang", zegt Van Ruiten.
"Er komt een gegeven moment ook een zekere vorm van commercie aan te pas. Denk aan Flippo's, Pokemon en recent de Spinners".

Samen

Het is Tijs van Ruiten opgevallen dat de spelletjes van vroeger als elastieken en touwtje springen samen worden gespeeld. "Veel huidige rages op het schoolplein zijn individualistisch".
In het Onderwijsmuseum wordt in 2018 een tentoonstelling over buitenspelen gehouden. "En daar gaan we ook weer die rages van vroeger nieuw leven inblazen", besluit Van Ruiten.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl