Ron wilde dat mensen met zijn machine ook zonder pas konden betalen, maar eindigt voor de rechter

"Hij is de wiskundige van het duo." Henk V. wijst vrolijk naar zijn buurman. De meeste aanwezigen in de Rotterdamse rechtszaal schieten in de lach. Waar Henk (54) de enthousiaste prater is, is Ron (67) de man van de cijfertjes. Zijn vader was als machinebouwer al in de jaren zestig betrokken bij de eerste generatie speelautomaten in ons land. Zoon Ron nam het stokje over. Wat het pronkstuk van zijn loopbaan had moeten worden, bracht hem in diepe problemen.

We gaan terug naar het begin van 2019. Van alle Nederlandse steden staan er het meest in Rotterdam, vooral in de oude volkswijken. Tientallen tabakswinkels, shisha lounges, belwinkels, snackbars en cafés hebben een rode machine met twee beeldschermen in de zaak: een Cash Center. Vanaf 2017 gemaakt en verspreid door de Rotterdamse ondernemer Ron. B. en zijn compagnon Henk V. uit het oosten des lands.

In de gleuf van het apparaat kun je bankbiljetten stoppen en daarmee spullen kopen bij een geselecteerd aantal aanbieders. Zo is er het Sneakerpaleis voor schoenen, zijn er telecombedrijven om beltegoed te kopen en is er een winkel met spannende speeltjes voor in bed. "De seks speeltjes waren voor mensen die ze niet durfden kopen in een winkel, dachten we”, zegt ondernemer Ron over de begindagen van zijn project met Henk.

De Cash Centers moeten even op stoom komen, maar als je na een tijdje via de rode zuil ook contant geld kunt omzetten in digitaal saldo op de rekening van een gokbedrijf gaat het snel. Veel ondernemers willen een terminal. "Het was pure mond tot mond-reclame", zegt Henk. "Reclame maakten we niet." De kostprijs is 8000 euro, maar Henk en Ron laten de ene na de andere terminal maken.

Hoe werkt het precies? Gokken op bijvoorbeeld een voetbaluitslag gaat niet op het apparaat zelf. Dat kan na het invoeren van een bankbiljet vervolgens met je telefoon of computer op een goksite. Met de code die je krijgt uit de Cash Center kun je daar een account openen, waar het gestorte bedrag voor je klaarstaat om in te zetten. Die goksite staat los van Ron en Henk, benadrukken ze. De rode machines slikken met elkaar in totaal ruim drie miljoen euro aan biljetten in.

Na een jaar hoort ook de Kansspelautoriteit (Ksa) dat er gegokt kan worden via een nieuw apparaat. Het is over de grens van wat is toegestaan, oordeelt de overheidsinstantie. De stap van geld in het apparaat stoppen naar gokken zou te klein zijn en de makers van de Cash Center zouden een te innige band hebben met de goksite op het apparaat. Het is - kortom - gewoon een gokzuil, zegt de Ksa. En dat mag niet. Op 28 maart 2019 laat de Ksa tijdens een grote landelijke actie 95 kasten in beslag nemen. De pers krijgt lucht van de actie en het afvoeren van de machines verschijnt landelijk in het nieuws.

Ondernemers die zo'n zuil in hun zaak hebben zijn verbijsterd als de politie naar binnen stapt en de kasten meeneemt, vertellen ze een dag later aan Rijnmond. Ron vliegt bij de eerste signalen van de actie naar Middellandstraat om te zien of het echt waar is. Als de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb de zaken van 42 ondernemers met een Cash Center maandenlang wil laten sluiten, zijn de rapen helemaal gaar. "Ik ben in shock", zegt een caféhouder uit Rotterdam-Zuid verbouwereerd tegen Rijnmond.

"Ik werd zwaar bedreigd", zegt Ron anderhalf jaar later tegen de rechter. Hij doet meermaals aangifte. Uiteindelijk steekt de rechter een stokje voor de sluiting door de burgemeester. "Godzijdank", zegt Ron. "Anders had ik hier nu waarschijnlijk niet meer gezeten. Maar het leed was toch al niet te overzien. De bank wilde mijn rekening opzeggen. Ik stond te boek als crimineel. De vergunning voor mijn bedrijf werd ingetrokken. Klanten vertrouwden me niet meer. Ik stond ermee op en ging ermee naar bed. Wat hier is gebeurd, is niet te bevatten. Het was heel, heel heftig."

Het oude bedrijf van Ron's vader, dat alles van rouletteautomaten tot casinokrukken verkoopt, wankelt, maar gaat net niet kopje onder. Henk zegt vooraf tot de bodem onderzocht te hebben of het toegestaan was wat ze deden. Wat het duo wellicht niet heeft voorzien, is de wondere wereld waarin ze terecht zouden komen. "Ophalen was niet altijd makkelijk, er zat geld in van die mensen”, zegt Ron over het legen van de geldcassettes in shisha lounges en nachtcafés.

Volgens justitie staan de machines vaak in zaken met een dubieus verleden. "Gelet op de antecedenten van deze zaken is er grote kans op crimineel geld”, zegt de officier van justitie. Hij denkt dat de machines werden gebruikt om geld wit te wassen. Dat bestrijdt advocaat Sander Janssen. "Er ging cash geld in en er kwam cash geld uit. Dan kun je niet witwassen, zwart geld blijft zwart geld." Wie geld won met het gokken via de machine, kreeg een bonnetje terug en kon daarmee het gewonnen bedrag halen bij de toonbank van de zaak.

Dan naar de inhoud van de zaak. Henk heeft een groot krat vol ordners meegenomen naar de Rotterdamse rechtbank. Anders dan Ron heeft hij geen advocaat, hij verdedigt zichzelf. Henk is het oneens met de gang van zaken in 2019. "Wij deden precies hetzelfde als iDEAL, Visa, Mastercard en noem ze maar op. Wij waren slechts een betaalsysteem. Niets meer en niets minder." De ondernemers zeggen dat de terminals in goed overleg met de belastingdienst en de Ksa zijn ontwikkeld.

Het was de ondernemers eigenlijk niet eens zozeer om het geld te doen, vertelt Ron. "Niet iedereen kan een creditcard krijgen. Verder zag ik dat iDEAL zo verschrikkelijk veel verdiende op die transacties”, vult Henk aan. "Ik wilde vooral een heel mooi product ontwikkelen. Het was me puur te doen om het betaalsysteem." Hij raakt nog altijd bevlogen als hij erover vertelt. Als de officier van justitie in zijn systeem een factuur zoekt, gaat hij naast zijn aanklager staan en speurt mee op diens scherm. Het zijn tamelijk unieke taferelen in de Rotterdamse rechtbank.

Justitie denkt dat Henk en Ron wel degelijk met een gokzuil de markt op zijn gegaan en zal dat donderdag uiteen zetten. Dan zal er ook een strafeis klinken tegen het duo. Die zien dat met vertrouwen tegemoet. Het klinkt nog eens: "We waren slechts een betaalsysteem. Met de regelgeving van dat moment was dat toegestaan. Anderen deden het ook." Maar als ze vooraf alles geweten hadden, hadden ze het niet gedaan, zeggen de verdachten. "Financieel had ik het niet nodig."

Ook voor Henk is er veel veranderd in zijn leven sinds zijn avontuur met de rode terminals. "Mijn bedrijf is failliet verklaard en ik ben uit mijn huis gezet. Geld is er niet meer. Ik heb een jonge dochter die gehandicapt is. We sliepen op een gegeven moment in een tent. We lagen naast een elkaar, ze keek omhoog en zei: een hotel heeft misschien vijf sterren, maar wij hebben er nu duizend. Dat ik haar nu elke dag naar school breng, daar mag ik u voor bedanken", zegt hij tegen de officier van justitie. "Anders zou ik alleen maar bij deze man op kantoor hebben gezeten."