Feyenoord-AZ: van een duel met dwarsverbanden en hoogspanning, tot de strijd om de koppositie

We beginnen dit verhaal een kleine vijf jaar geleden, als Feyenoord het als nummer vijf van de eredivisie opneemt tegen nummer drie AZ. Het verschil op de ranglijst tussen beide ploegen is groot, maar desondanks houden de Rotterdammers de punten in eigen huis. Het wordt 2-1, met Jean-Paul Boëtius en Nicolai Jørgensen scorend voor Feyenoord. John van den Brom is de trainer van AZ, met een fanatiek coachende Arne Slot naast zich.

Op het veld lopen met Ridgeciano Haps, Steven Berghuis, Ron Vlaar, Guus Til, Alireza Jahanbakhsh en Oussama Idrissi zes spelers rond met inmiddels wedstrijden voor beide clubs achter hun naam. Overigens komen Feyenoord en AZ elkaar later dat seizoen nog eens tegen in De Kuip, in een bekerfinale die door Feyenoord overtuigend met 3-0 wordt gewonnen.

33' Jean-Paul Boëtius 1-0
73' Nicolai Jørgensen 2-0
90+2' Wout Weghorst 2-1

Een jaar later is Feyenoord-AZ in april een cruciaal duel in de strijd om plek drie. Door doelpunten van Tyrell Malacia en Robin van Persie wint Feyenoord wederom met 2-1 en houdt het nummer vier AZ, met Slot weer op de bank naast Van den Brom, definitief van zich af.

37' Mats Seuntjens 0-1
51' Tyrell Malacia 1-1
68' Robin van Persie 2-1

In het seizoen 2019-2020 heeft Slot het stokje overgenomen van Van den Brom en staat Feyenoord-AZ al in de vierde speelronde gepland. Kletsend met Jaap Stam, die het zwaar heeft in zijn eerste en tevens enige maanden als trainer van Feyenoord, loopt Slot voor het eerst als hoofdtrainer het veld van De Kuip op.

Feyenoord wordt vervolgens op alle fronten afgetroefd door het AZ van Slot. Steven Berghuis ontsnapt aan rood na een charge op Teun Koopmeiners, Calvin Stengs knuffelt Marino Pusic (toen assistent van Slot bij AZ) omver na de 0-2 en na gepruts bij Eric Botteghin bepaalt Oussama Idrissi de eindstand uiteindelijk op 0-3.

39' Myron Boadu 0-1
50' Calvin Stengs 0-2
83' Oussama Idrissi 0-3

Een kleine anderhalf jaar later staat Feyenoord-AZ onder hoogspanning. Slot wordt in december van het seizoen 2020-2021 de laan uitgestuurd bij de Alkmaarders, omdat hij in verregaande onderhandelingen is om Dick Advocaat na dit seizoen op te volgen als trainer van Feyenoord. Pascal Jansen zit in januari 2021 in een lege Kuip op de bank als trainer van AZ, met Pusic nog als assistent naast zich.

Op het veld ontvouwt zich een waar spektakel tussen op dat moment de nummers vier en vijf van de eredivisie. Met wederom Boadu en Stengs, later beiden gelinkt aan Feyenoord, als uitblinkers trekt AZ de pot met 3-2 naar zich toe. Het opvallendste moment komt misschien wel uit de rust, als Frank Arnesen (technisch directeur Feyenoord) en onder anderen Robert Eenhoorn (directeur AZ) het via een woordenwisseling met elkaar aan de stok krijgen.

10' Jesper Karlsson 0-1
32' Nicolai Jørgensen 1-1
47' Myron Boadu 1-2
58' Mark Diemers 2-2
70' Myron Boadu 2-3

In november 2021 is Slot inderdaad de trainer van Feyenoord, en heeft hij succesvolle eerste maanden achter de rug. De confrontatie met AZ is voor Slot een weerzien met zijn oude assistent Pascal Jansen, die hij niet meer sprak na zijn abrupte vertrek bij de Alkmaarders. Voor de wedstrijd schudden de twee elkaar lachend de hand en lijkt de kou, voor zover die er was, uit de lucht.

Lang lijkt het duel Slot-Jansen er een zonder winnaar, tot Cyriel Dessers toeslaat en niet voor het eerst scoort in de blessuretijd. Slot juicht ingetogen. Assistent Pusic, ook overgekomen van AZ, heeft daar minder last van. Hij bespringt niet alleen Slot in volle euforie, maar kort daarna ook de vierde man.

90+2' Cyriel Dessers 1-0

De eerste ontmoeting tussen Slot en Jansen: ook Simon Zwartkruis, AZ-watcher bij Voetbal International, herinnert het zich als 'een dingetje'. Maar daarna was de kous volgens hem wel af. "De rivaliteit vanuit AZ richting Feyenoord was groot, kort na het vertrek van Slot. Maar dat ging vrij snel weer liggen. Bij AZ heerst nu een mantra van: we kijken alleen naar onszelf. En ik geloof ze daar wel in."

De enige rivaliteit tussen AZ en Feyenoord is nog die op sportief gebied, merkt Zwartkruis. "AZ vindt dat het tot de topclubs van Nederland gerekend moet worden en sportief vinden ze dat ze op het niveau van Feyenoord zijn aanbeland. In de media en voetballerij wordt dat niet zo gezien, op basis daarvan is er sportieve rivaliteit. Maar de spanning van een paar jaar geleden is er volgens mij wel af."

Theo Brinkman, die AZ al 20 jaar volgt voor het Noordhollands Dagblad, sluit zich aan bij Zwartkruis. "Alles rond de overgang van Slot lag heel gevoelig. Bij AZ voelden ze zich ontzettend gepiepeld, dat hij buiten weten van de club om met een concurrent akkoord was. Maar dat sentiment is bij de clubleiding een stuk minder geworden. Nu is het een topduel in sportieve zin, het gaat om de koppositie. Ik hoor vanuit Rotterdam ook weinig sentiment meer, er worden geen steekjes onder water uitgedeeld. Het slijt, dit soort dingen."

Dan nog al die spelers, die bij zowel Feyenoord als AZ onder contract stonden. Barry van Galen was bijna een van hen. De middenvelder vertrekt in de zomer van 2001 bijna naar De Kuip, maar AZ verlangt 5 miljoen van Feyenoord voor de destijds 31-jarige Van Galen. En dat is technisch directeur Rob Baan te gortig.

"Jammer natuurlijk", blikt Van Galen nu terug. "Feyenoord paste toen bij me, maar ik had het ook naar mijn zin bij AZ." Voor de club uit Alkmaar speelde Van Galen uiteindelijk meer dan 250 wedstrijden, dus ook genoeg tegen Feyenoord, Ajax en PSV. "Toen moest je veel meer knokken voor een kansje tegen die clubs, en ook tegen de scheidsrechter. De topclubs kregen bij het minste geringste een pingeltje. Wij nooit. Dat is nu wel gelijk getrokken."

Dat geldt volgens Van Galen niet voor het verschil in status tussen Feyenoord en AZ. "Ze zien Feyenoord nog steeds als grotere club. AZ gaat nooit over die naam heen. Dat maakt het interessant voor spelers om van AZ naar Feyenoord te gaan. Dat is in hun ogen een stap hoger, en dat is ook zo. Zo voelde dat voor mij ook. Die kolkende Kuip heeft een onwijze aantrekkingskracht, Feyenoord is de leukste club om voor te spelen. Qua type spelers zijn Feyenoord en AZ ook wel vergelijkbaar. Vechtvoetbal, erop knallen, alles geven..."

Van Galen verheugt zich enorm op deze editie van Feyenoord-AZ. "Een beetje strijd en verledens bij de tegenstander horen erbij. Dat is alleen maar leuk. Ik verwacht een schitterende wedstrijd tussen de twee beste ploegen van Nederland op dit moment. Feyenoord wil het publiek vermaken, je kan aan zijn speelstijl zien dat Slot een nummer tien is geweest. AZ zal wat meer vanuit de reactie spelen, en is dit seizoen uit beter dan thuis. De verhoudingen zijn voor mij helemaal gelijk."