Dure racefietsen, horloges en een motorboot: hoe Rotterdamse ambtenaren zich lieten omkopen

Halverwege de eerste dag valt verdachte Johan S. ineens uit. "Die man is ziek. Wie gaat er nou geld voor kinderen met kanker afpakken?" Hij heeft het over de hoofdverdachte in de zaak, de 42-jarige Pieter van den H. uit Hardinxveld-Giessendam, uitvoerder van de afdeling onderhoud wegen. Hij kreeg geld dat zogenaamd bestemd was voor een sponsoractie met een wielerteam op de Alpe d'Huez. In werkelijkheid werden van het geld meer dan twintig racefietsen gekocht, die eigendom werden van de ambtenaar.

Het legt iets bloot van het omvangrijke corruptieschandaal tussen 2010 en 2018, dat als volgt in elkaar stak. Een stratenmakersbedrijf stuurde nepfacturen naar de gemeente Rotterdam: het aantal uren werd veel te hoog opgegeven óf het was voor werkzaamheden die niet waren uitgevoerd.

Een voorbeeld is een klus van 6.100 euro, goedgekeurd door Van den H. of zijn collega Cornelis D. In werkelijkheid was voor ongeveer 2.000 euro uitgevoerd en bleef er dus 4.100 euro aan de strijkstok hangen bij de stratenmaker. In ruil daarvoor werden de ambtenaren vorstelijk beloond met steekpenningen: dure racefietsen of mountainbikes, horloges, een verbouwing of een lening voor een motorboot.

De aankoop van de racefietsen ging dus als 'sponsorgeld' in de boeken. Vond de eigenaar van de fietsenzaak dat niet vreemd? "Pieter was gek van fietsen, hij hád ook echt wedstrijden op de Alpe d'Huez georganiseerd. Achteraf weet je dat het niet klopte, maar ja, het was natuurlijk ook wel een goede klant." De totale inkomsten kunnen makkelijk rond de twee ton hebben bedragen.

Dan komt de officier van justitie met enkele scherpe vragen. "Was meneer Van den H. alleen als de fietsen werden opgehaald?" "Ja." "En hadden die fietsen allemaal hetzelfde formaat?" "Ja, een gangbare maat, voor mensen tussen de 1.70 en 1.85 meter."

De officier knikt veelbetekenend. Hij merkt op dat het fietsen betreft uit het topsegment: de duurste was 13.500 euro. Zijn theorie is duidelijk: als die voor een wielerteam zouden zijn geweest, zouden dan de deelnemers niet persoonlijk hun kostbare fiets hebben opgehaald? En zouden ze dan niet de fiets op maat hebben laten maken, in plaats van zomaar een 'confectie-modelletje' te accepteren?

Eenzelfde soort vragen wordt afgevuurd op Johan S., voormalig eigenaar van een stratenmakersbedrijf. Voormalig, dus hij schuift de bal regelmatig door naar de huidige eigenaar, die geen verdachte is. S. was nog slechts de administrateur, hij stuurde de facturen vaak ongezien door. Maar moest hij dan niet checken of het werk ook echt was uitgevoerd? Een greep uit zijn antwoorden: "Ik las die mails vaak niet". "Dat is mij dan ontgaan". "Dat moet de gemeente toch controleren."

Dan wordt nog een mail voorgelezen, maar die is op zondag verstuurd vanaf het privéadres van Pieter van den H. naar Johan S. Hij gaat over een opgestelde factuur. Johan antwoordt: "Nou Peter, die facturen zijn te hoog, dat mag wel wat minder. Dit kan ik niet meer verantwoorden bij Henk (de huidige eigenaar, red.)".

"U had een zakelijke relatie, is het dan niet opvallend dat de ambtenaar zijn privémail gebruikt?" Johan S. zegt dat hij daar niet op heeft gelet. "Het kan toch ook thuiswerk zijn?" Ook de vaak handgeschreven toevoegingen als 'dit is extra' of 'teveel geschreven' vond hij niet vreemd. "Of het klopte, lag toch bij de gemeente."

De man zegt ruim veertig jaar werkzaamheden voor de gemeente Rotterdam te hebben verricht. Verdachte Cornelis D. (61) was zelfs een vriend van hem voordat de man ambtenaar werd. Dus de verbouwing van diens huis voor 18.000 euro was in zijn ogen 'een vriendendienst'. "Hij zou het terugbetalen, dat is nog niet gebeurd."

In deze omvangrijke zaak heeft het OM niet alle betrokkenen vervolgd. Zo is de juwelier, anders dan de fietsenhandel, niet gedagvaard: dat is met een strafbeschikking afgedaan. Dat kan bestaan uit een taakstraf of een boete.

Het proces gaat meerdere weken in beslag nemen. Maandag zal het OM komen met de strafeisen tegen de meeste verdachten. Die tegen hoofdverdachte Pieter van den H. volgt volgende week donderdag. Het is nog niet bekend wanneer de rechtbank in Rotterdam uitspraak doet.