POLITIEK

Winst van GroenLinks en BBB legt kloof tussen Rotterdam en de regio bloot

Tientallen tractors op de Erasmusbrug gaan protesteren in Den Haag
Tientallen tractors op de Erasmusbrug gaan protesteren in Den Haag © Rijnmond (archieffoto)
De winst van GroenLinks in Rotterdam en van BBB in het overgrote deel van de regio toont de kloof aan tussen de Maasstad en het gebied daarbuiten. Volgens politiek commentator Francisco van Jole staat dat symbool voor de strijd tussen toekomst en verleden. Wetenschapper Chris Aalberts stelt juist dat een stem op BBB geen proteststem was, maar een weloverwogen keuze. "Mensen willen voorzieningen in de regio terug."
Van Jole: “De winst van BBB gaat gepaard met een slachting bij FvD, PVV en CDA. In Rotterdam. Waar eerst de PVV en daarna FvD tijdens de provinciale verkiezingen de grootste werden, zijn deze partijen nu weggevaagd. Ik denk dat je hieruit kunt opmaken dat racisme niet de belangrijkste drijfveer was om op die partijen te stemmen, want BBB heeft van migratie niet het grootste issue gemaakt."
Een stem op BBB was een proteststem, zegt hij. "Het heeft blijkbaar zin om het land vol te hangen met omgekeerde vlaggen. Dat was goede marketing. Mensen zijn gevoelig voor het idee dat de hele boerenstand uitgeroeid wordt.”
De teleurgestelde kiezer zal teleurgesteld blijven. Bij de volgende verkiezingen zal een nieuwe leugen winnen.
Francisco van Jole
Het belangrijkste punt van BBB was de stikstofcrisis, een van de grootste pijnpunten van de boeren. BBB ontkent dat er een crisis is. “Ik ben benieuwd wat we daarvan gaan merken", zegt Van Jole. "Het is eigenlijk alsof je zegt dat het niet meer zal regenen. Het is een leugen, net als de belofte van de PVV en Forum voor Democratie dat ze migratie konden beheersen. De teleurgestelde kiezer zal teleurgesteld blijven. Bij de volgende verkiezingen zal een nieuwe leugen winnen.”

Spartelend en schreeuwend

De tegenstelling tussen GroenLinks en BBB is er volgens hem eentje tussen toekomst en verleden. “GroenLinks is een typische stadspartij, van progressieve stadsmensen die gericht zijn op de toekomst. De stad loopt altijd voor op de rest van het land. Stemmers die op BBB stemmen willen juist terug naar het verleden en zijn boos omdat ze - spartelend en schreeuwend - de toekomst worden ingetrokken.”
Voor beide partijen geldt dat hun populariteit is gegroeid door de twee grote protestgroepen die zich afgelopen jaar roerden: Extinction Rebellion en Farmers Defence Force, stelt Van Jole. “De protesten, met tegenovergestelde belangen, bevestigden dat de partijen elkaars grootste opponenten zijn, waardoor ze allebei groter werden.”

Geen proteststem

Politiek journalist en wetenschapper Chris Aalberts van de Erasmus Universiteit volgt BBB al een tijd en is het niet eens met de (veelgehoorde) conclusie dat de stem op BBB een proteststem was. “Volgens mij spreekt er juist een serieuze, inhoudelijke voorkeur uit. Mensen willen voorzieningen in de regio terug, snappen niet waarom hun buurman zijn boerenbedrijf moet verkopen en vinden het oneerlijk dat asielzoekers voorrang hebben op de overspannen woningmarkt.”
Mensen snappen heus wel dat ze niet altijd hun zin krijgen. Maar ze willen wel sóms iets krijgen.
Chris Aalberts
Volgens hem is de winst van BBB en eerder PVV en FvD te verklaren door de beperkte macht van de burger. “Op de meeste onderwerpen hebben ze geen invloed vanwege de marktwerking, zoals ziekenhuizen en openbaar vervoer. Of omdat de politieke elite zegt: dat kan nu eenmaal niet anders, zoals bij migratie en stikstof. Mensen snappen heus wel dat ze niet altijd hun zin krijgen. Maar ze willen wel sóms iets krijgen.”

Buurvrouw

Het helpt daarnaast mee dat boegbeeld Caroline van de Plas volgens Aalberts een ‘ontzettend leuke vrouw’ is. “Het kan je buurvrouw zijn, ze is heel herkenbaar. En ze praat verstaanbaar in begrijpelijke taal.” Ook heeft BBB kunnen profiteren van het vliegwieleffect, stelt hij. “Mensen willen op een partij stemmen waarvan ze denken dat deze groot worden en er was een gebrek aan alternatieven.”
In Rotterdam valt op dat JA21, de partij van voormalig Leefbaar Rotterdam-voorman Joost Eerdmans, met 6,4 procent van de stemmen de 7e partij werd, achter Partij voor de Dieren (6,5 procent). Aalberts: “Dat valt me nog mee eigenlijk. Het Eerdmans-effect bestaat niet en al helemaal niet in Rotterdam.”
Hij is niet verbaasd over de acht procent die BBB ook in Rotterdam haalde. "Als je de stemmen van BBB, JA21, PVV en FvD bij elkaar optelt kom je waarschijnlijk op evenveel uit als op het aantal Leefbaar-stemmers. Alleen zijn ze minder versnipperd."
Terwijl GroenLinks in Rotterdam voor het eerst de grootste werd, won BBB in de meeste gemeentes rond de stad. Dat was het geval in Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Voorne aan Zee, Nissewaard, Hoeksche Waard, Molenlanden, Ridderkerk, Krimpenerwaard en Midden-Delfland. In Barendrecht, Albrandswaard, Capelle, Lansingerland en Zwijndrecht haalde de VVD de meeste stemmen. Het verschil tussen stad en regio tekent zich in heel Nederland af. In Amsterdam en Utrecht verloor GroenLinks zetels, maar bleef de partij wel de grootste. BBB zegevierde veelal rondom de steden. Behalve in Almere. Daar won de partij van Caroline van der Plas ook.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl