Rotterdamse kinderen met lichte beperking moeten vaker zelfstandig naar school om taxicrisis van Trevvel op te lossen

Het is precies half acht als de deur van de entree van de flat opengaat en de 16-jarige Luciano naar buiten komt. Luciano heeft een licht verstandelijke beperking en zit op het voortgezet speciaal onderwijs in Rotterdam-Zuid. Tot een paar weken geleden ging hij van en naar school met een taxibusje. Maar nu pakt hij het openbaar vervoer. Zijn moeder Angela vond het in het begin wel spannend, maar heeft er nu alle vertrouwen in.

"Hij werd altijd opgehaald door Trevvel. Maar hij vond het niet leuk meer. Andere kinderen van zijn school gingen al met de metro of de bus en ook zijn zus reist met het ov. Dat wilde hij zelf ook. Toen hebben we het een aantal keer samen geprobeerd en daarna is hij het zelf gaan doen. Dat ging gelijk helemaal goed.”

Ik heb afgesproken om deze ochtend met Luciano mee te gaan met de bus naar school. Zelfverzekerd loopt hij in zijn donkere jas en wit-zwarte trainingsbroek voor me uit. “We gaan hier oversteken en lopen dan naar de bus bij het metrostation Slinge”, legt hij uit. Onderweg steken we diverse keren de weg over en steeds zien we een busje van Trevvel door de wijk rijden om leerlingen op te halen. Maar Luciano wil niet meer terug naar de taxi. Het zelfstandig reizen met de bus bevalt hem prima. "Ze kwamen steeds te laat", moppert hij.

De school van Luciano - VSO Herenwaard - stimuleert jongeren actief om zelfstandig te reizen en steunt ze daarin. Als de leerlingen na de lagere school op het voortgezet speciaal onderwijs beginnen, komen bijna alle leerlingen met taxivervoer. Een enkeling wordt gehaald en gebracht door de ouders of komt alleen met de fiets of het ov. Ook in het eerste jaar van het voortgezet speciaal onderwijs blijft dat zo. Maar vanaf het tweede jaar wil de school hun zelfredzaamheid stimuleren.

“Wij vinden dat heel belangrijk, want zelfstandig kunnen reizen vergroot de wereld en de eigenwaarde van de kinderen", zegt Job Dallau, hoofd van de school. "Ze kunnen wat meer zelf beschikken over wonen, werken en vrije tijd. Als ze van school af gaan en een stage of een baan krijgen, dan kunnen ze daar zelf naartoe."

Docenten kijken ieder jaar wie er voor eigen vervoer aanmerking komt. Met die leerlingen wordt dan uitgebreid getraind, zegt Mandy de Jong. Zij begeleidt de leerlingen op de VSO Herenwaard. “Het gaat dan om situaties waar het anders gaat dan normaal. Bijvoorbeeld als de bus niet komt, of als 'ie ergens anders stopt. Of iemand spreekt je aan. Die momenten worden geoefend. Wat moet je dan doen.”

Naast het oefenen tijdens lessen en bij uitstapjes is er hulp van medewerkers van de Stichting Mee op Weg. Zij reizen een aantal malen mee met de leerling van en naar school. Zodra het kan, wordt dat meereizen steeds wat minder, tot de leerling zelfstandig op weg kan.

Onderweg met Luciano lijkt het alsof hij al jaren zelfstandig reist. Eenmaal bij metrostation Slinge hoeven we niet lang te wachten. Binnen twee minuten is de bus er. We checken in en gaan op de bank achterin zitten. Luciano kijkt wat om zich heen en pakt zijn mobiel erbij.

De busreis duurt niet lang. Na 21 minuten zijn we bij het winkelcentrum Keizerswaard. Samen met een grote groep andere reizigers stappen we uit. De school ligt naast het winkelcentrum. Ik ben benieuwd of Luciano wel eens meemaakt dat de reis ineens anders verloopt. Wat doet dat met hem? Het antwoord is kort. "Dat is vervelend", zegt hij. Maar hij raakt er niet van in paniek.

We zijn op het schoolplein aangekomen. Luciano geeft een hand en gaat naar binnen. Hij is blij dat hij dit kan. Op school zeggen ze dat hij met een grote lach op zijn gezicht binnenkomt. Zo van: 'Dat heb ik toch maar gedaan'. Zijn moeder Angela vindt hem ook zelfverzekerder. "Ik zie dat hij vrolijker is. Hij had het misschien wel eerder moeten doen.”

Kan iedere leerling dit? "Nee, helaas niet", zegt schooldirecteur Job Dallau. “Het zijn wel de leerlingen bij ons die richting een baan kunnen gaan uitstromen. Ze zijn zelfstandiger, zelfredzamer en kunnen dit dus aan. Er zijn ook leerlingen op school van wie wij zeker weten dat ze tot hun laatste schooldag afhankelijk zullen blijven van aangepast vervoer."

Op deze school zitten zo'n 160 leerlingen. Daarvan reizen er nu al dertig zelfstandig. Dat zijn leerlingen die met het ov of met de fiets komen. "Het is niet zo dat we dit doen om dat er onvoldoende taxi’s of chauffeurs zijn. Dat is geen reden om leerlingen het ov in te sturen. Het moet verantwoord zijn. Maar we laten niet leerlingen ook niet langer in een taxi zitten dan nodig is", zegt de locatiedirecteur.

Zelfstandig reizen voor leerlingen van het speciaal onderwijs met een lichte beperking is nu al mogelijk. De gemeente Rotterdam wil het in het nieuwe schooljaar en bij nieuwe indicaties nog meer inzetten. Het is goed voor de zelfredzaamheid van de kinderen. Ander voordeel voor de gemeente is dat als meer leerlingen zelfstandig naar school komen, de druk op het leerlingenvervoer van Trevvel afneemt.

Al sinds de zomervakantie van 2022 zijn er problemen bij het leerlingenvervoer van Trevvel. Taxibusjes komen regelmatig te laat of zelfs helemaal niet. Volgens het bedrijf komt dat door een tekort aan chauffeurs. Maar zorgwethouder Ronald Buijt (Leefbaar Rotterdam) van het Rotterdamse stadsbestuur heeft eerder al gezegd dat hij denkt dat er meer aan de hand is. Het bedrijf zou een onduidelijke rittenplanning hebben en de communicatie zou niet goed zijn. Ook moet Trevvel steeds meer ritten uitvoeren vanwege een sterk toegenomen vraag.

Volgens de gemeente is de situatie nu aan het verbeteren. Er zijn minder klachten en meer busjes rijden op tijd. Om het leerlingenvervoer op orde te krijgen, zijn er wel beperkingen voor andere gebruikers van het doelgroepenvervoer. Ouderen krijgen tijdens de ochtend- en avondspits geen vervoer meer als er geen sprake is van dringende noodzaak.

Per 1 april zullen de beperkingen voor het reizen in de middaguren grotendeels worden opgeheven. Wel is er nu al de waarschuwing dat de problemen hierdoor kunnen terugkeren. Er is veel vraag naar doelgroepenvervoer, er zijn nog steeds te weinig chauffeurs en er zijn vertragingen door de vele wegwerkzaamheden in de stad.