Hoe Feyenoord en Sparta hun talenten klaarstomen voor De Kuip en Het Kasteel

Op een bewolkte zaterdagmiddag op een redelijk gevuld Varkenoord komen de spelers van Feyenoord Onder 18 en Sparta Onder 18 het veld op. Het mag - niet qua afstand maar wel qua gevoel - dan ver van De Kuip af zijn, de spelers zijn gebrand zich te laten zien. En dat doen ze. De wedstrijd eindigt in een spectaculaire 3-3, dankzij Feyenoord-goals van Shaun Smith, Amir Rais en Aymen Sliti, terwijl Jesse Bal voor Sparta een hattrick maakt. Op het veld staan ook Sem Esselink en Lars de Blok. Over hen later meer.

Hoe dan ook hebben alle talenten die op die zaterdag op het veld staan, net als al die andere groeibriljantjes dat ene doel: profvoetballer worden. En stiekem zullen ze stuk voor stuk dromen van een carrière in de top van Engeland, Spanje of Italië. Bij Feyenoord en Sparta beseffen ze dat goed en hopen ze hun spelers daar ook daadwerkelijk te krijgen, iets wat de jeugdopleidingen beide op verschillende manieren en onder verschillende omstandigheden doen.

Neem nu de jeugd van Feyenoord, die de voorbije jaren een flinke transformatie onderging. In 2019 werd een superdeluxe nieuw trainingscomplex voor de jeugd geopend. De club stelde met Rini Coolen een nieuwe hoofd jeugdopleiding aan en er werden veel nieuwe trainers aangesteld. Oftewel: de jeugdopleiding van Feyenoord staat sinds een aantal jaar als een huis. "Ik denk dat de we enorme sprongen hebben gemaakt", vertelt Henk Brugge, trainer van de Onder 18 van de club.

"Dan heb ik het met name over methodologie. Als je kijkt wat er vanuit Koen Stam (Head of Methodology, red.) en Coolen naar de trainers wordt gebracht om spelers op te leiden, hebben we daar met elkaar enorme stappen in gezet. Alle trainers hebben het beste met de spelers voor en willen ze naar De Kuip krijgen. En ik denk dat spelers met dit nieuwe gebouw sinds een aantal jaar een geweldige omgeving hebben om te leren."

Valt de term nieuw gebouw, dan is een bruggetje naar Sparta snel gemaakt. Ook de Kasteelclub krijgt op zeer korte termijn - als het goed is - een nieuw trainingscomplex. Het volgens de club 'sterk verouderde' Nieuw Terbregge werd met de grond gelijkgemaakt en op diezelfde plek is de club bezig met de bouw van een nieuw gebouw, waar zes velden (twee van natuurgras en vier van kunstgras) worden aangelegd. Daarop moeten de profs, vrouwen, amateurs en de jeugdopleiding met elkaar kunnen gaan voetballen.

Alleen leidt het op dit moment nog tot het praktische probleem dat de Sparta-jeugd traint en wedstrijden speelt op de amateurcomplexen van PPSC (uit Schiedam) en Excelsior Maassluis. "We lopen daarin achter op de andere bvo's", vertelt Danny Schenkel, trainer van Sparta Onder 18. "Flexibiliteit is het codewoord bij ons dit jaar. Maar wel met het idee dat we een fantastisch complex krijgen, zodat we de jongens volgend seizoen hopelijk de faciliteiten kunnen geven die ze verdienen."

Want dat is bij zowel Feyenoord als Sparta het belangrijkste, de spelers dusdanig faciliteren dat zij tot maximale prestaties kunnen komen. Uiteraard is daar bij allebei de clubs een duidelijke richtlijn voor. Maar zeker bij Feyenoord is die, zelfs voor mensen die niet wekelijks wedstrijden van jeugdteams van de Stadionclub zien, helder. Het lijkt namelijk sterk op de specifieke speelstijl die trainer Arne Slot in de Kuip hanteert.

Dat in de jeugdopleiding daarop wordt gebouwd, is een specifieke keuze. Brugge: "Het gaat dan niet zozeer om tactiek, maar met name om de hoge intensiteit waarop gespeeld en getraind wordt. Dat is het meest interessant om te vergelijken met het eerste elftal. Het volhouden van de handelingen op het hoogste tempo. Dat is echt anders dan het hier de jaren ervoor was."

Natuurlijk draait het bij Feyenoord en Sparta om het opleiden van hun talenten. Maar daarnaast is het opsporen van nieuw talent een belangrijk onderdeel van een jeugdopleiding. Feyenoord speurt de regionale amateurvelden en opleidingen van andere bvo's af op zoek naar talent. En dat geldt ook voor Sparta. Al is die laatste club zelf vooral ook druk bezig zijn talenten te behouden.

Het is bij Feyenoord minder een pijnpunt, omdat dat uiteraard een topclub in Nederland is. Maar uit de Sparta-jeugd vertrekken nog geregeld spelers naar andere bvo's. Een hard gelach voor een club die volop investeert in een speler en daar dan niets voor terugkrijgt. Daarom ging de Kasteelclub in 2019 een samenwerking met Ajax aan, met een duidelijke voorwaarde: de Amsterdamse club mag nog maximaal drie jeugdspelers per seizoen overnemen.

"Het is een hele goede samenwerking, waarin we intern goede afspraken hebben over het verloop van hoe we met elkaar omgaan. Uiteindelijk profiteren wij daar als Sparta zijnde van", zegt Jason Oost, die sinds halverwege vorig jaar hoofd jeugdopleiding van Sparta is. Schenkel beseft tegelijkertijd dat het volledig voorkomen van het vertrek van talenten niet kan. "Het is de wet van het voetbal. Het enige wat je kan doen, zoals we hebben gedaan met Jesse Bal en Giannino Vianello, is jongens een contract laten tekenen. Dan heb je een andere uitgangspositie."

Want grote talenten behouden, betekent een grotere kans op doorstroom van jeugdspelers in het eerste elftal. Bij Sparta kwam er na de doorbraak van Sven Mijnans in het seizoen 2020-2021 geen speler door die tot de huidige basis behoort, al maakten Rayvien Rosario en Mohammed Tahiri dit seizoen hun debuut in het eerste. Bij Feyenoord staan op dit moment, als iedereen fit is, met Orkun Kökçü, Lutsharel Geertruida, Justin Bijlow en Quilindschy Hartman vier spelers in de basis die leerden voetballen onder de rook van de Kuip.

Brugge ziet het vol tevredenheid aan. "Talenten moeten geduld hebben. Als je kijkt naar Hartman, die heeft op zijn kans gewacht en die vervolgens echt gegrepen. Hij stond daardoor op de voorlopige lijst van het Nederlands elftal. Dat moeten jeugdspelers in het achterhoofd houden. Als club wil je in ieder geval waarde creëren met jeugdspelers, ze door laten breken in de Kuip en dan kijken of ze goed verkocht kunnen worden, zoals Tyrell Malacia."

Hoewel een droomtransfer naar pak hem beet Manchester United of AC Milan voor de talenten uit de jeugd van Feyenoord of Sparta nog ver weg is, dromen ze er toch volop van door te breken. "Mijn droom is duidelijk. Ik wil voetballer worden. Maar ik moet mijn ouders ook een beetje tevreden houden. Ze willen dat ik mijn school afmaak", lacht Sparta-talent Sem Esselink, die op zijn zestiende overkwam van amateurclub Westlandia.

En Lars de Blok, aanvoerder van Feyenoord Onder 18, weet het ook zeker: hij wil voetballer worden. "En hier doorbreken. Ik werd al op mijn zesde gescout door Feyenoord en ben dus het grootste deel van mijn leven een Feyenoorder. Natuurlijk is de Premier League ook een droom, maar eerst wil ik in De Kuip doorbreken."

Het moet blijken Esselink, De Blok of een van de andere Onder 18-spelers het uiteindelijk echt gaat redden. Bij Feyenoord en Sparta wordt er, allebei op hun eigen manier, in ieder geval alles aan gedaan.