OPLICHTING

Miljoenenzwendel in de haven: geen nikkel maar stenen in big bags gestopt

Nikkelfraude in de Rotterdamse haven
Nikkelfraude in de Rotterdamse haven © Rotterdam
Het leest volgens sommigen als een spannend jongensboek waarin sluwe oplichters creatief te werk gaan: de megafraude met nikkel, waarbij ook meerdere bedrijven in de Rotterdamse haven zijn betrokken. Zakken waar nikkel in zou moeten zitten, blijken gevuld met zand en stenen. De vervalsing zorgt voor flinke opschudding in de internationale metaalwereld.
De jongste kwestie speelt bij op- en overslagbedrijf Access World in de Rotterdamse Merwehaven. Dit streng beveiligde havenbedrijf was voorheen eigendom van de bekende metaalhandelaar Glencore en is in januari overgenomen door Global Capital Merchants Ltd. Bij dit bedrijf bleek dat meerdere grote zakken geen nikkelbriketten bevatten, maar rotsen en stenen. Schade: één miljoen euro.
De kuubzakken stonden sinds begin 2022 in het magazijn opgeslagen en hadden in totaal 54 ton aan nikkel moeten bevatten. Toen het metaal werd opgehaald en gewogen, bleek het gewicht niet te kloppen met de informatie op de documenten. Zo kwam de fraude aan het licht.
Acces World is één van de betrokkenen bij nikkelfraude
Acces World is één van de betrokkenen bij nikkelfraude © Rijnmond
Het is onduidelijk waar het precies is misgegaan. Is de inhoud verwisseld bij Access World, waar de zakken stonden opgeslagen. Of waren de zakken al gevuld met stenen toen ze daar aankwamen? En heeft het bedrijf de inhoud dus bij aankomst niet goed gewogen? Dat zou uit de administratie moeten blijken, maar Acces World geeft geen commentaar.

Wereldwijde oplichting

Het is ook nog onduidelijk of deze zaak onderdeel uitmaakt van een veel grotere, wereldwijde zwendelzaak bij de internationale grondstoffenhandelaar Trafigura. Volgens persbureau Bloomberg werd ook deze fraude ontdekt bij een controle in de Rotterdamse haven. Hier zou de lading van 1104 containers geen nikkel bevatten maar gewoon staal, dat veel goedkoper is.
Bronnen beweren tegenover Rijnmond dat deze containers opgeslagen stonden bij op- en overslagbedrijf Steinweg. Dit wordt niet door Steinweg bevestigd. Trafigura zegt in een persbericht te zijn opgelicht door een Indiase zakenman die gelogen zou hebben over de inhoud van de containers. Het bedrijf loopt nu wereldwijd alle containers na om te controleren wat er daadwerkelijk in de containers zit. De schade loopt in de honderden miljoenen dollars.
Nikkel wordt veel gebruikt in de industrie en bij de productie van consumentenproducten. Het metaal is makkelijk vervormbaar en een cruciale grondstof voor accu’s van elektrische auto’s, roestvrijstalen goederen zoals keukenapparatuur, potten en pannen en voor snaren van elektrische gitaren Het is een glanzend zilverwit metaal dat andere metaalsoorten beschermt tegen roest. Het wordt gedolven in mijnen in Rusland, Canada, Australië, Cuba en Indonesië.
Nikkelfraude komt niet vaak voor in Rotterdam, maar is volgens insiders zeker ook niet ongebruikelijk. Zo werd in 2021 en 2019 twee ton aan losse nikkelbriketten gestolen uit magazijnen. In 2018 raakte een container met bijna 24 ton ferronikkel zoek. De container werd later leeg teruggevonden.
Metaalopkoper Leo van Leeuwen zegt dat diefstal van metalen soms kinderlijk eenvoudig is. Hij herinnert zich een nikkeldiefstal van Big Bags in Moerdijk een paar jaar geleden. “Die zakken stonden op een terrein tegen een achterwand gestapeld. De oplichters hebben die wand gesloopt, het spul weggehaald en vervangen door zakken met zand.”
Metaalhandelaar Mike van ‘t Wout vertelt dat het soms jaren duren kan voor de diefstal wordt ontdekt. De handel in nikkel verloopt namelijk via een metaalgrondstoffenbeurs: de London Metal Exchange (LME). Partijen worden daar opgekocht en verhandeld via allerlei ingewikkelde transacties. Zolang de opkoper het product niet ophaalt, blijft het in pakhuizen staan. “Vergelijk het met Bol.com. Die heeft ook overal spullen staan die alleen worden weggehaald als iemand er belangstelling voor heeft.”

Veiligheidsvoorschriften

De populariteit van nikkel bij criminelen is mogelijk te verklaren doordat het in grote hoeveelheden wordt getransporteerd en minder veiligheidsvoorschriften kent als bijvoorbeeld goud. Van ‘t Wout vermoedt dat de fraude met medeweten van een medewerker is gebeurd. "Want ik zou anders niet weten hoe je een vrachtwagen met grote zakken stenen ongezien het terrein kan op- en afrijden.”
Mogelijk zijn de documenten vervalst. In die zin zijn er parallellen te trekken met de drugsproblematiek in de haven. Ook daar worden cocaïneblokken ontvreemd met informatie van binnenuit. Is nikkel daarmee net zo’n aanlokkelijk smokkelproduct als cocaïneblokken? Of is hier sprake van het nieuwe goud? Je zou het haast zeggen gezien de miljoenendiefstallen. Toch is dat niet zo.
De waarde van nikkel is de laatste jaren weliswaar gestegen, zeker door de economische sancties op Rusland waar veel nikkel vandaan komt. Maar de waarde van het metaal is door de recessie inmiddels ook weer iets in waarde gedaald. Eén kilo nikkel levert nu 21 dollar op. Ter vergelijking: goud brengt 50.000 dollar per kilo op. En een kilo cocaïne levert 30.000 euro op. Grote verschillen dus.
Nikkelprijs op de metaalbeurs
Nikkelprijs op de metaalbeurs © Rijnmond
Niet de waarde van nikkel kan dus de reden zijn voor de diefstallen, denkt metaalhandelaar Van ‘t Wout. “Ik denk meer dat het de gelegenheid is. Je kunt het spul blijkbaar makkelijk stelen.” Hij heeft er naar eigen zeggen nooit zelf mee te maken gehad. En ziet vooralsnog ook geen gevolgen van de fraude voor de nikkelprijs op de handelsbeurs. “Daarvoor is de schade te beperkt. Het feit dat verzekeraars nog steeds de schade uitkeren, geeft ook wel aan hoe weinig het voorkomt.”
De diefstallen geven wel een deuk in het vertrouwen in de metaalbeurs LME zeggen andere handelaren, omdat er wereldwijd nog meer schandalen zijn. Zij stellen vraagtekens bij de veiligheid van de systemen en procedures van de metaalbeurs. Ook de reputatie van het doorgaans betrouwbare Trafigura staat ter discussie.
"Duidelijk is dat iemand te goed van vertrouwen is geweest of bij de logistieke afwikkeling heeft zitten slapen," reageert een anonieme LME-trader. Hij stelt dat er maar twee mogelijkheden zijn voor deze zwendel: de inhoud van de grote zakken is niet fysiek vergeleken met de waardepapieren voordat de lading op de beurs is aangeboden. "Het magazijn of een LME-vertegenwoordiger moet dit eigenlijk doen, zodat iedereen zeker weet dat wat op het certificaat staat ook overeenstemt met wat in het magazijn staat opgeslagen. Vermoedelijk is dit niet gebeurd waardoor het spul al tijdens het verschepen en ontvangen kon worden vervangen door stenen. En anders is het gedurende de opslag verwisseld/gestolen."

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl