'Aanval Bokito was gerichte actie; vrouw daagde hem niet uit'

Tromp stond de vrouw bij die levensgevaarlijk gewond raakte toen ze in 2007 door de zilverruggorilla werd meegesleept. “Eén van de meest bijzondere zaken in mijn carrière, naast de dodelijke aanrijding door Ajax-spits Patrick Kluivert. Daarbij kwam de Vlaardingse theaterdirecteur Marten Putman om het leven. De bizarre toedracht en alle media-aandacht in beide zaken maken ze onvergetelijk,” blikt Tromp terug.

De raadsman komt twee dagen na de aanval in contact met de echtgenoot van de toen 57-jarige vrouw. Hij zoekt hulp namens zijn vrouw, die zwaargewond in het ziekenhuis ligt na de brute aanval van Bokito op 18 mei 2007. Het slachtoffer bezoekt geregeld het apenverblijf en bestudeert het gedrag van de gorilla. Die vrijdagmiddag springt Bokito plotseling in de gracht rondom zijn verblijf. Met veel geweld grijpt hij de vrouw en sleurt haar minutenlang met zich mee.

Journalist Aad Wagenaar beschrijft in zijn boek Bokito! hoe de mensaap de bezoekster levensgevaarlijk verwondde. "Zij had bijna honderd grote en kleine bijt- en schaafwonden en bloeduitstortingen aan de oppervlakte van haar lichaam. Er waren twee ribben gebroken. Haar linkerpols en linkervoet waren gebroken. Er waren vier vingers gebroken en deels verbrijzeld en de andere vingers waren hevig gekneusd. Ze had letsel aan haar linkeroog en een afhangend ooglid. Later manifesteerde zich nog een longperforatie, waardoor drie liter vocht moest worden weggenomen.”

De advocaat hoort de opsomming aan, laat een korte stilte vallen en zegt dan: "Er was nog veel meer aan de hand. Ze is meer dan honderd keer gebeten. Toen ik dat voor het eerst hoorde, dacht ik ook dat dat aantal overdreven was. Maar Bokito heeft twintig minuten met haar mogen spelen, om het zo maar te zeggen. Je kunt je dan vast iets bij de verwondingen voorstellen."

De vrouw moet meerdere operaties ondergaan en herstelt nooit helemaal van haar verwondingen. Haar man gaat in therapie omdat hij zich schuldig voelt dat hij niets kon doen tegen het geweld van de mensaap.

Het stel weigert al jaren om in de media terug te blikken op de brute aanval. Ook de advocaat heeft geen contact meer met het echtpaar. "Ik heb ze nog enige tijd begeleid tijdens perscontacten, maar op een gegeven moment neem je afscheid van elkaar en hoop je dat ze door het tijdsverloop hun leven weer oppakken."

Als raadsman richt hij zich in die tijd vooral op de civiele kant van de zaak: de aansprakelijkheid van de dierentuin en de schadeclaim voor zijn cliënte. De dierentuin was ervan uitgegaan dat de brede gracht rondom het verblijf voldoende veiligheid bood, omdat apen bang zijn voor water. "Maar Bokito is in Duitsland bij mensen opgegroeid en ging daar ook regelmatig in bad. Hij was dus helemaal niet bang voor water."

De aansprakelijkheid werd niet direct erkend, daardoor kon een tweedeling in de maatschappij ontstaan. Na de erkenning van de aansprakelijkheid verloopt het contact met de verzekeraar stroef. Een verzoek om een voorschot op de schadeclaim wordt geweigerd. "Ach Maarten, in Nederland doen littekens niet zoveel," schamperden ze. "Ik heb toen een stapel foto’s van de verwondingen naar ze opgestuurd met een begeleidende notitie: let op, bevat schokkende foto’s. Binnen een week stond het bedrag op haar rekening."

De raadsman en de vrouw krijgen hun zin, maar ontvangen ook allerlei online verwensingen en bedreigingen aan hun adres. "Er was vast een hokje bij de aasgieren over, schreven ze bijvoorbeeld naar mij.” Die felle reacties en tweedeling in het debat staan hem nog het meest bij van alles.

Tromp: "Er waren mensen die het voor haar opnemen, maar er was een grotere groep die de vrouw de schuld gaf omdat ze Bokito steeds te diep in zijn ogen zou hebben gekeken. Dat laatste was echt niet zo. Ze ging wel regelmatig bij hem op bezoek, maar trok geen gekke bekken ofzo naar hem. Sterker nog: ze heeft zelfs de verzorgers gewaarschuwd dat hij vreemd gedrag vertoonde. Daar hebben ze bij de dierentuin toen niets mee gedaan."

De bekende gorillakenner Jan van Hooff concludeert later na analyse van het gedrag van de aap dat de aanval op de vrouw een gerichte actie was. Bokito ontpopt zich in die tijd als nieuwe leider en ziet haar als één van de vrouwen van zijn ‘harem’. "Er stonden meer mensen naar hem te kijken, maar hij was uit op haar. Ze kon geen kant op."

Feitelijk speelt het gedrag van de vrouw en de aap eigenlijk helemaal geen rol in deze zaak, zegt de letselschade-advocaat nu. "Het feit dat dit überhaupt heeft kunnen gebeuren is veel relevanter voor de aansprakelijkheid. Dit had niet mogen gebeuren. Dat creëert aansprakelijkheid."

Blijdorp maakt excuses naar de vrouw en neemt diverse maatregelen om nieuwe ontsnappingen te voorkomen. De gracht wordt verbreed, er komt camerabewaking en een muur rond het buitenverblijf zodat het gorillaverblijf ‘bokitoproof’ wordt.

Door de medische situatie van de vrouw neemt de belangenbehartiging jaren in beslag. De vrouw krijgt een stevige schade-uitkering. Over de hoogte van het bedrag wil de raadsman niets kwijt: "Dat is een privékwestie". Het echtpaar keert voor therapie nog één keer terug naar Blijdorp. "En dat ging goed", besluit de advocaat.