nieuws
8 jaar geleden: De spannendste verkiezingen in Rotterdam
3 maart 2018, 08:32 • 4 minuten leestijd
In de laatste peilingen voor de Rotterdamse gemeenteraadverkiezingen in maart gaat Leefbaar Rotterdam nu redelijk ruim aan de leiding. Hoe anders was dat acht jaar geleden, toen er maar een paar honderd stemmen verschil tussen Leefbaar en de PvdA zat.Het zat er al weken aan te komen. Het zou een nek-aan-nek-race worden tussen coalitiepartij PvdA, die met achttien zetels de grootste partij van de stad was, en Leefbaar Rotterdam die met veertien zetels de grootste oppositiepartij was.
Leefbaar had voorafgaand aan de uitslagenavond een bijeenkomst voor partijleden georganiseerd in café Saint Tropez. De spanning was om te snijden, maar de stemming zat er goed in.
Concurrent PvdA zat een paar honderd meter verderop in Café Pol. De grote man van de partij, Dominic Schrijer, was voorzichtig positief. "Ik ben niet erg nerveus en ik heb nog nagels over", zei hij tegen een verslaggever van Radio Rijnmond. "Vroeger heb ik veel nagels gebeten, maar de laatste tijd niet meer."
Eerste uitslagen
Dat dat zou veranderen na het binnenkomen van de eerste uitslagen was toen nog niet duidelijk. Nadat 30 procent van de stemmen geteld was, kwam Leefbaar uit op veertien of vijftien zetels en de PvdA op twaalf of dertien.
Leefbaar-lijsttrekker Marco Pastors, die de standen zag verschijnen op een groot scherm in de burgerzaal op het stadhuis werd er niet vrolijker van. "Die marge is te krap als je weet dat de achterstandswijken nog komen", legde hij uit, omdat de PvdA over het algemeen goed scoort in de armere wijken.
Stemfraude?
Maar Leefbaar had meer redenen om te brommen. In de loop van de middag kwamen signalen binnen dat bij sommige stembureaus dingen niet gingen zoals het hoort.
De aantijgingen waren nogal breed. De gemeente stelde vast dat in sommige stembureaus in Delfshaven en Feijenoord meerdere mensen tegelijkertijd een stemhokje binnenstapten. Dat mag niet volgens de kieswet, omdat je zelfstandig je stem moet kunnen uitbrengen.
Ronald Buijt, die op dat moment campagnestrateeg van Leefbaar was, meldde aan Radio Rijnmond dat het daar niet bij bleef. "De mensen die op het stembureau werken komen binnen met een machtiging met alleen een handtekening erop", zegt hij. "Vervolgens gaan de mensen op het stembureau de rest van de machtiging invullen. Dat kan niet."
De gemeente Rotterdam gaf al snel toe dat het hier en daar niet goed ging. Op sommige stembureaus zijn leden of zelfs het complete comité vervangen. Stadswachten werden ingezet om erop toe te zien dat mensen alleen het stemhokje binnengingen.
In een van de stemlokalen hing zelfs een poster van de PvdA, beweerde Leefbaar. Die is snel weggehaald toen er commentaar kwam.
Verschil: nihil
Ondertussen werd het later en later en kwamen meer uitslagen binnen. De voorlopige uitslag was dat de PvdA 28,8 procent van de stemmen had gekregen en Leefbaar 28,6 procent. Het verschil was 651 stemmen op een totaal van ruim 226 duizend stemmen.
'Too close to call': het was een term die we eigenlijk alleen maar uit de Verenigde Staten kenden. Oftewel, het verschil was te klein om een duidelijke winnaar aan te wijzen. Zeker omdat er nogal wat onregelmatigheden waren vastgesteld.
"Omdat het verschil zo klein is en omdat we vandaag ongeregeldheden hebben gezien in de stembureaus, ga ik ervan uit dat de burgemeester zorgt voor een hertelling", zei Pastors later die avond.
Burgemeester Ahmed Aboutaleb zag in eerste instantie niet zoveel in een complete hertelling. Aanvankelijk werd alleen opnieuw geteld in Hillegersberg-Schiebroek en Charlois.
In Hillegersberg-Schiebroek waren slechts drie van de 21 stembussen goed geteld. Dat zorgde voor een verschil van honderd stemmen, die te veel waren geteld.
Ondertussen nam de druk op Aboutaleb toe om alle stemmen opnieuw te tellen. In het AD zeiden oud-burgemeesters Ivo Opstelten en Bram Peper dat een hertelling belangrijk is om het 'vertrouwen in de politiek te herstellen'. Een paar dagen later ging Aboutaleb alsnog overstag.
Het hertellen op de campus van de Erasmus Universiteit Rotterdam gebeurde acht dagen na de verkiezingen. Mensen konden meekijken en er werden webcams neergezet om nieuwe problemen te voorkomen.
Uitslag
De volgende dag volgde de officiële uitslag, maar in plaats van dat het verschil tussen Leefbaar en de PvdA kleiner was geworden, was het juist groter. Het verschil was nu 754 stemmen in het voordeel van de PvdA.
Waarom was al die ophef eigenlijk zo belangrijk? Omdat de winnaar van de verkiezingen gewoonlijk de formatiegesprekken mag beginnen. Leefbaar stond wel open voor gesprekken met de PvdA, maar andersom was dat zeker niet het geval.
De PvdA begon de formatiegesprekken en hield Leefbaar, zoals vooraf aangekondigd, bij de onderhandelingstafel vandaan. Leefbaar ging daardoor nog eens vier jaar oppositie voeren. Vier jaar later werden ze definitief de grootste partij.
