De ‘walgelijke spandoeken’ van Tirana: negen hooligans ontkennen hooligans te zijn

Het draait om die ene foto die op 26 mei 2022 op sociale media verscheen en een golf van afschuw veroorzaakte: een groep jonge mannen met spandoeken. Ze staan in de fanzone van Feyenoord in Tirana, vlak voor de Conference League-finale tegen AS Roma. "Walgelijke teksten waar de onverdraagzaamheid vanaf druipt", zegt de officier van justitie.

De spandoeken richten zich op burgemeester Aboutaleb, die dood moet. Zijn dochter die als hoer van Rotterdam wordt afgeschilderd. En Paul van Dorst, voorzitter van de Roze Kameraden, de supportersgroep voor LHBTIQ+-fans. Roze kameraden: spreading HIV since 2021 staat op een van de doeken. Op een andere: Hitler onze vorst, vergaSS Paul van Dorst. Meerdere supporters brengen de Hitlergroet op de foto.

De mannen achter de spandoeken hebben hun gezicht bedekt, maar volgens de politie zijn ze wel herkenbaar. Het was destijds in de Albanese hoofdstad 33 graden en menig supporter liep in de fanzone in korte broek en met ontbloot bovenlijf. Camerabeelden van áchter het spandoek laten daarom de nodige tatoeages zien. Zo zegt de politie over de verdachte die wordt aangeduid als NN5 (23 jaar, Hendrik-Ido-Ambacht): ‘De tatoeage die op zijn Facebookpagina is te zien, komt overeen met die van NN5 in Tirana’. Het zou gaan om een zwarte panter.

De man ontkent: hij is niet de persoon van de foto. En is hij lid van RJK? "Ik weet niet of dat werkelijk een groep is en of je daar lid van kan zijn. Ik ken wat jongens, ja, van Vak S en de Noordzijde." Het is een verweer dat dinsdag vaak klinkt: ik was het niet op de foto en ik ben geen RJK/hardekernlid.

Meerdere verdachten bekennen wél dat zij op de foto staan. NN3 (34, Uden): "Ik denk het wel, maar ik was toen dronken en weet niet precies wat er op de doeken stond." NN1 (36, Schiedam): "Het was gewoon een hele domme actie. Ik ben gewoon meegegaan. Er was niets gepland."

Maar NN1 zat samen met 26 andere supporters in de appgroep Road to kankerchaos (van Road to Tirana, red), waarin al voor de finale werd gesproken over de actie, inclusief foto’s van de spandoeken. NN1 oppert daarin dat de spandoeken ook over Aboutaleb moeten gaan. Hij vindt dat aan de teksten in de appgroep niet te veel waarde moet worden gehecht. "Het is zwarte humor, baldadig gedrag waarbij de een probeert de ander te overtreffen."

NN15 (36, Arnemuiden) geeft direct ruiterlijk toe dat hij bij de spandoeken staat. "Ik hoorde dat er een groepsfoto werd gemaakt. Dat gebeurt zo vaak, ik dacht dat er teksten over Feyenoord en de finale op de doeken stonden."

Ook NN14 (27, Rotterdam) was er ‘gewoon gaan staan’ zonder bedoelingen. "Dat gebeurt in de Kuip ook zo vaak, dat je niet weet wat erop staat." Op filmbeelden is te zien dat NN14 de Hitlergroet brengt. "Dat doe ik wel vaker." De verdachte zegt niet te weten wat RJK is. Opmerkelijk, want hij twittert zeer actief over Feyenoord en is voorzitter van de supportersvereniging De Noordzijde. "Ik ben daar feitelijk eigenaar van."

De balans is daarmee dat een deel van de verdachten toegeeft bij de spandoeken te hebben gestaan, zonder goed te weten wat erop stond. En met RJK hebben ze geen van allen te maken. "Ongeloofwaardig", zegt het OM. Meerdere verdachten zouden eerder zijn gezien bij incidenten die nadrukkelijk aan de hooligangroep gekoppeld zijn. Zoals een ‘RJK-barbecue’ in het Haagse Zuiderpark, waarbij een regenboogvlag werd verbrand. Nee, geen van de verdachten heeft iets tegen homoseksuelen. "Mijn oom is homoseksueel."

Het OM plaats het incident in Tirana in een bredere context. "Het lijkt erop dat het voetbalgeweld exponentieel is gegroeid sinds corona. En telkens duiken dan bij Feyenoord de namen RJK en FIIIR (derde generatie hooligans, red.) op." Verwezen wordt naar bekladdingen van de sportschool van Paul van Dorst of de woning van de Rotterdamse wethouder Simons. Of naar de Coolsingelrellen van november 2021. En verder het ingooien van de ruiten bij de oud-directeur van Feyenoord Mark Koevermans. "Met bedreigingen en het oproepen van angst probeert de harde kern een stempel te drukken op besluiten."

De spandoeken hebben bijgedragen aan die intimidaties. "Paul van Dorst kan niet meer onbevreesd naar De Kuip." Het OM wil daarom ‘een streep in het zand trekken’ en een signaal afgeven. De eis is een taakstraf van 150 uur en een voorwaardelijke celstraf van een maand. Daarnaast zouden de verdachten drie jaar lang niet in de buurt van de Kuip mogen komen.

De advocaten gaan deels voor vrijspraak. Zoals Paul Verweijen, die zelf toevallig ook Feyenoord-supporter is en regelmatig zijn ergernis heeft uitgesproken over misdragingen van supporters. "Dat kan prima samengaan, ik sta meer mensen bij voor delicten waar ik mij aan erger. Het is onacceptabel wat er is gebeurd met Van Dorst en Aboutaleb. Maar in deze zaak kán je gewoon niet vaststellen dat een van mijn cliënten de man op de foto is en dat de ander bij alles betrokken is."

Hij wil ook een nuancering aanbrengen bij de anti-Joodse uitingen. "Als het in De Kuip gaat over Joden, dan gaat het over Ajax. Dat heeft niets met antisemitisme te maken." Hij hekelt ook de arrestaties op 21 januari. "Ze werden van hun bed gelicht een dag voor Feyenoord-Ajax. Zodat ze die wedstrijd zeker zouden missen. Een onwaardige actie van het OM dat daarmee alvast een straf oplegde."

De daadwerkelijke straf wordt uiteindelijk door de rechter opgelegd. Bij twee verdachten is er te weinig bewijs dat zij betrokken waren. De andere zeven zijn wel veroordeeld en krijgen een taakstraf van honderd uur en een locatieverbod rond De Kuip voor drie jaar ten tijde van wedstrijden. De rechter vindt een voorwaardelijke celstraf niet nodig, gezien de persoonlijke achtergrond van de verdachten. De straf is lager dan de eis "omdat het hier gaat om één incident."

De rechter gaat er vanuit dat álle verdachten wel degelijk banden hebben met de RJK, "de organisatie achter deze actie. Er lag duidelijk een plan, het is in de appgroep voorbereid: brainstormen over de teksten en voorbeelden van de spandoeken met foto's."

De rechter noemt het ongeloofwaardig dat sommige verdachten niet zouden hebben geweten wat op de doeken stond. "De vermomming duidt er ook op dat ze wisten dat er iets stond te gebeuren dat niet door de beugel kan."

Een 30-jarige Feyenoord-supporter zou komende donderdag voor de rechter komen vanwege het incident in Albanië en de bekladdingen en brandstichting bij de sportschool van Paul van Dorst en bekladding op het huis van wethouder Simons, maar dat is uitgesteld. De man is in zijn cel aangehouden voor betrokkenheid bij geweld tegen de ME in 's Gravendeel op oudjaarsnacht.