Explosiegolf in Rotterdam: de belangrijkste feiten op een rij

Het is nog maar begin mei, maar het aantal aanslagen met explosieven in Rotterdam is nu al groter dan in heel 2022. Vorig jaar ging het om 49 gevallen. Dit jaar staat de teller al op 51.

De aanslagen zijn her en der in de stad. In Feijenoord, Beverwaard, Spangen, het Oude Westen, Centrum, Crooswijk, Schiebroek en Ommoord.

Nee, het fenomeen doet zich ook voor in omliggende gemeenten, zoals Spijkenisse. En in andere grote steden, zoals Amsterdam. Maar dat neemt niet weg dat Rotterdam veruit koploper is.

Dat verschilt. Soms gaat het om een simpel stuk vuurwerk, maar er worden ook explosieven aangetroffen die alleen met specialistische kennis in elkaar kunnen worden gezet. Ook wordt gebruikgemaakt van jerrycans en benzine. Af en toe worden panden beschoten. Dat was vorige week bijvoorbeeld het geval in de Van Speykstraat.

De politie vermoedt dat met de explosieven een drugsoorlog wordt uitgevochten. De onderschepping van partijen cocaïne in de Rotterdamse haven zou tot spanningen in de onderwereld leiden. Als een lading cocaïne wordt onderschept, zijn de financiële gevolgen groot en rijst de vraag: wie gaat dat betalen?

Ook een 'gewoon' zakelijk conflict kan een motief zijn. Of een razende ex, die het niet kan verkroppen dat een relatie op de klippen is gelopen.

De politie ziet vaak 'clusters' aan aanslagen. De eerste keer bijvoorbeeld bij een vermeende crimineel zelf, daarna bij zijn moeder en vervolgens bij zijn broer. Ook komt het voor dat explosieven een paar deuren verderop worden geplaatst, als waarschuwing.

Een afname van het aantal schietpartijen en een toename van het aantal aanslagen met explosieven. "Het is makkelijker om aan explosieven te komen dan aan een vuurwapen", zegt een woordvoerder. De straffen voor een aanslag met explosieven liggen ook beduidend lager dan voor vuurwapengeweld.

Nee. In februari was het in Rotterdam-Zuid meerdere malen raak op klaarlichte dag. Dat gebeurde in de Sint-Andriesstraat en in de Rosestraat.

Wonder boven wonder is tot nu toe slechts één vrouw na een aanslag voor controle naar een ziekenhuis gebracht. In februari 2022 raakte een bewoner zwaargewond nadat een explosief door de ruit werd gegooid aan het Piet Paaltjensplein.

Ja. Maar dat heeft het nachtelijk geweld tot nu toe niet doen afnemen. De jongste arrestant was 14 jaar.

Ja. In de Van Speykstraat werden vorige week twee jongens van 14 en 15 jaar gearresteerd. De politie zag hen 's nachts op bewakingsbeelden rommelen in een portiek. Ook omwonenden werden wakker van de tieners, die een brandbom wilden plaatsen. Nog voordat het explosief afging, had de politie de jongens ingerekend.

Vaak wel. Beelden van aanslagplegers worden soms vertoond in programma's als Bureau Rijnmond en Opsporing Verzocht. Zo waren in Bureau Rijnmond onlangs vier mannen te zien die een explosief plaatsten in de Brabantsestraat.

Ja. Op een huis in de Beverwaard werd bijvoorbeeld met graffiti de letter 'D' gespoten. Een buurtbewoonster vertelde aan Rijnmond dat alle bewoners van het getroffen huis een voornaam hebben, die begint met de letter 'D'.

Vorig jaar werd in Krimpen aan den IJssel een huis beschoten. Op de voordeur werd een klok gespoten, voorzien van de tekst 'Tik Tak'.

Op plekken waar de afgelopen tijd explosies zijn geweest, is de beveiliging inderdaad verhoogd. Om wat voor maatregelen het gaat, is niet bekend. De politie wil 'criminelen niet wijzer maken dan ze al zijn'.

De landelijke politie heeft ook een speciaal team opgericht om alle aanslagen te analyseren.

De explosies richten veelal fikse schade aan. Ramen gaan aan gruzelementen, toegangsdeuren van portiekflats raken ontzet. Vaak gaat het om huurhuizen, die eigendom zijn van een woningcorporatie. De kosten voor het herstelwerk kunnen oplopen tot tienduizenden euro's per geval.

Woningcorporatie Hef Wonen meldt een totaalschade van zo'n 50 duizend euro. Van deze corporatie zijn drie huizen bestookt. Hef Wonen probeert de schade te verhalen op de daders. Maar dat is niet eenvoudig. "Want dan moeten die natuurlijk wel bekend zijn."

Hef Wonen heeft nog geen huurcontracten opgezegd vanwege aantoonbaar criminele huurders in een pand. "Het onderzoek na een aanslag duurt lang."

Woningcorporatie Woonbron heeft tot nu toe vijf schadegevallen door explosies: vier in Rotterdam en één in Spijkenisse. Totale schade: zo'n 10 duizend euro. De corporatie zegt zich zorgen te maken over onschuldige huurders die met de aanslagen te maken krijgen. Soms schakelt Woonbron via de politie slachtofferhulp voor hen in.

De explosies veroorzaken een groot gevoel van onveiligheid. Uit angst voor vergeldingsmaatregelen durven veel mensen de media alleen anoniem te woord te staan.

Dat geldt niet voor Kees Troost (64) uit de Van Speykstraat, die in korte tijd zowel met ontploffingen als een beschieting te maken kreeg. In zijn portiek lagen na de beschieting ruim twintig kogelhulzen. "Ik blijf er rustig onder", vertelde hij aan verslaggever Jacco van Giessen. "Maar anderen kunnen zich gaan afvragen of ze nog wel veilig van en naar huis kunnen. En of ze nog wel veilig door hun woonkamer kunnen lopen."

Slachtoffers willen vaak niets verklaren, uit angst of omdat ze zelf in het criminele milieu zitten.

De aangehouden verdachten kunnen vaak weinig vertellen over hun opdrachtgevers. Ze krijgen hun klussen via een tussenpersoon, die via Telegram communiceert.

De herkenning van daders op camerabeelden is ook niet makkelijk. Ze dragen niet zelden hetzelfde 'uniform': zwarte kleding, een hoodie of jas met capuchon en sneakers.

Ja. Bij een aanslag op een huis in Rotterdam-Beverwaard zag Rijnmond-verslaggever Maikel Coomans bij de voordeur een videodeurbel liggen. De politie, die al vertrokken was, had de deurbel niet veiliggesteld voor onderzoek. Er bleken beelden op te staan van de dader, die rustig de tijd neemt voor de ontploffing en de ontploffing ook nog filmt met een mobieltje dat hij tegen een boom plaatst.

Volgens burgemeester Ahmed Aboutaleb worden panden 'niet toevallig' belaagd. Politie en justitie nemen de zaak hoog op, zegt hij. "Er wordt diep gerechercheerd, op allerlei manieren. Om het onderzoek niet te schaden, kan ik daar verder weinig over kwijt."

Wat Aboutaleb 'tegenvalt', is dat Rotterdammers nauwelijks met informatie komen als ze iets weten over de daders van de aanslagen van de afgelopen tijd. Uit de wijken komt vrijwel niets, geeft hij aan. Daardoor moet de politie het zelf uitzoeken en dat kost tijd. "Het is geen toeval dat de aanslagen op die plekken hebben plaatsgevonden. Ik denk dat het goed is als burgers goed opletten en met ons spreken."

De daders van de aanslaggolf zijn opvallend jong, zegt de Rotterdamse politiechef Fred Westerbeke. Van de verdachten die tot nu toe zijn opgepakt, is 40 procent jonger dan 23 jaar. De indruk is dat ze steeds jonger worden.

“Jonge gasten die zich laten overhalen voor een paar honderd euro, soms duizend euro", zegt Westerbeke. "Soms worden ze overigens helemaal niet betaald om dit soort heel ernstige delicten te plegen. Ik zou ook hen willen toespreken: let op waar je aan begint, want het gaat hier om heel ernstige strafbare feiten. Als je met deze stap de criminaliteit ingaat en je past niet op, dan kom je er ook nooit meer uit.”

Westerbeke zegt alles op alles te zetten om de aanslagengolf een halt toe te roepen. Er spelen meerdere conflicten in het criminele circuit en die draaien maar om één ding: “Drugs. Die pakken ze van elkaar af. Of er spelen geldproblemen, die worden opgelost door elkaar te bedreigen. Dat gebeurt soms met beschietingen. Die zien we overigens steeds minder, maar aan de andere kant zien we dat zelf geknutselde bommen steeds meer worden gebruikt om bedreigingen uit te voeren.”

Westerbeke begrijpt dat mensen zich zorgen maken, maar hoopt ook dat burgers zich melden als zij meer weten. "Dat kan allemaal op een heel vertrouwelijke manier."