De Coolsingel in 1916: van niks naar nergens

"Dat is mal, want de Coolsingel was toen nog niet eens gedempt", zegt Rob Noordhoek van Museum Rotterdam. "Het stadhuis was nog in aanbouw en eigenlijk was er nog helemaal geen Coolsingel, maar toch hadden ze alweer nieuwe plannen."

De belangrijkste aanleiding voor de plannen voor de Coolsingel is het probleem dat het dempen van de Coolsingel schept. Het moet van een waterweg een mooie stadsboulevard worden. "Maar", zo weet Noordhoek, "hij ging van niks naar nergens".

Bij het Hofplein loopt de Coolsingel tegen allerlei smalle weggetjes en de Schie aan. De Schie die dan nog niet gedempt is. Aan de zuidkant op de Coolsingel uit de op de Schiedamse Vest, die ook nog niet gedempt is.

Noordhoek: "Vooral het Hofplein was een nachtmerrie. Het had niet echt een vorm, het was een langwerpig stuk waar smalle wegen op uitkwamen en de oude Delftse Poort stond er eigenlijk in de weg."

Er worden allerlei plannen om het knooppunt Hofplein te verbeteren en de Coolsingel in te richten. In 1916 komen architect Van Gils en publicist Klawer met brochure met prachtige schetsen met hun visie. Zij willen van de Coolsingel een wereldboulevard maken.

"Zij vonden een bestaande plannen voor de Coolsingel wat mager en vreesden dat met stadshuis, postkantoor en beurs het een dooie boel zou worden na werktijd", aldus Noordhoek.

Het plan van Van Gils behelst een grote concertzaal. Molen De Hoop blijft behouden in zijn idee. Onder de molen zou een restaurant moeten komen. Van Gils tekent het beursgebouw om de molen heen. Van het Hofplein maakt hij een lang gerekt rotonde met in het midden de oude Delftse Poort.

De ideeën van Van Gils worden niet uitgevoerd. De Coolsingel wordt in de jaren erna stukje bij beetje ingevuld. "Als er geld is, wordt er weer een gebouw neergezet", zegt Noordhoek. In die jaren verandert de opvatting over architectuur snel. "Dat is te zien aan de gebouwen. Het stadshuis en het postkantoor zijn klassiek, het beursgebouw is vrij modern en het modernste vooroorlogse gebouw is het HBU-gebouw. Nog iets verder de door Dudok ontworpen Bijenkorf."

Voor het Hofplein wordt gekozen voor het verkeersplan van stadsarchitect Witteveen. Hij ontwerpt een modern verkeersplein voor het doorgaande verkeer, niet alleen voor auto's maar ook voor trams.

"De Delftse Poort neemt hij op in een wand van het plein. Daarvoor moet de poort wel verplaatst worden", vertelt Noordhoek. Het is inmiddels eind jaren dertig en er wordt een begin gemaakt om steen voor steen de Delftse Poort op te schuiven. Hij gaat naar de plek waar nu het kunstwerk Delfste Poort staat, aan het Pompenburg.

Nog voordat de verplaatsing af is, vallen de Duitse bommen op 14 mei 1940 op het centrum van Rotterdam. Daarmee wordt het centrum verwoest en zijn alle plannen achterhaald.

De tentoonstelling over de Coolsingel in Museum Rotterdam is nog tot en met zondag 8 april te bezoeken.

Eerdere afleveringen van Vergeten Verhalen over de Coolsingel:
het onstaan
een muzikale ode
het Coolsingelziekenhuis
de rol van het bankgebouw in de wederopbouw
het Beursgebouw
het imperium van Tuschinski begint aan de Coolsingel
kasteeltje Bulgersteijn
het stadhuis
de eerste vaste bioscoop van Nederland
café De Unie
waar komt het woord singel vandaan?
de beelden van de wederopbouw