ARCHIEF RIJNMOND 25 maart 2018 - Automatische piloot

Ik neem even een klein aan-loopje.

Ergens in de afgelopen maanden ben ik bezig geweest om van alles en nog wat op te halen uit de studeerkamer van mijn vader in het huis waar hij de laatste twintig jaar van zijn leven heeft gewoond met zijn vriendin. Alweer dertien jaar geleden overleed mijn vader, zijn vriendin gaat verhuizen, hun gezamenlijke onderkomen van weleer moet leeg, en de vraag rees: wat willen mijn zussen en ik nog hebben uit die studeerkamer van mijn vader.

Ik had mijn oog laten vallen op de bank.
Die kon het wel eens goed doen in de grote muziekkamer op de bovenste verdieping bij ons thuis.

Alleen: ik had zo’n chaos gemaakt van die muziekkamer dat je er geen been kon trekken, laat staan een bank neerzetten.
Dus voordat ik die bank ging ophalen, moest ik eerst opruimen.

Dat heb ik gedaan.
Een deel van de zooi heb ik elders in huis neergezet, en de resterende duizenden en duizenden lp’s heb ik - op alfabet - de kasten in gepropt tot ze zo ongeveer muurvast tegen elkaar aan stonden.
En toen de bank erin.

Het resultaat zag er zo veelbelovend uit dat ik maar meteen al die alfabetisch geordende platen ben gaan schiften.
Om te beginnen de dubbele eruit.
En dat bleek héél veel.
Op de gang vormde zich stapel na stapel om af te voeren.

En tóen kwam ik mezelf tegen.

Telkens moest ik met een stapel drie trappen af.
Drie trappen met elk een bochtje.
Zeker bij de bovenste trap, die een tikkie glad is, was ik bang om te vallen.

Hoe deed je dat ook weer, een trap aflopen met iets zwaars in je handen, zònder onderuit te gaan?
Ik ging mijn voeten heel bewust neerzetten, goed mijn evenwicht in de gaten houdend, hier en daar zacht leunend tegen de muur.
Ik zag mezelf gaan, nog maar 58 jaar oud, maar toch: een oude man in wording.
Want pakweg tien of 25 jaar geleden zou ik hier toch niet bij hebben hoeven nadenken?
Toen ging zoiets toch vanzelf?
Op de automatische piloot?

Opeens zag ik mijn schoonmoeder zaliger weer voor me, tijdens een van haar laatste bezoekjes aan dit huis.
De trap òp, dat ging nog, al liep ik voor de zekerheid vlak achter haar. Maar de trap àf was een beetje problematisch voor haar geworden.
Ik weet nog dat mijn schoonmoeder zich hardop afvroeg hoe ze dat vroeger toch deed, zo’n trap aflopen. Hoe zet je je voeten neer?
Want als je er recht afloopt kun je niet met je hele schoen op een trede. Zet je dan je voeten schuin neer? Of loop je dan maar achterstevoren naar beneden?
Ze was het kwijt.
Ongetwijfeld ingegeven door een tanende motoriek en een gegroeide angst om te vallen.

Tot dat moment had ik mezelf geloof ik ook nog nooit afgevraagd hoe je dat eigenlijk doet, een trap aflopen.
Je doet het gewoon. Op de automatische piloot.
Maar die kan je dus in de steek laten.

Binnen het domein van de automatische piloot kan het ook misgaan, weet ik van mijn vader.

Mijn vader is ooit in Schiedam, waar we woonden, door de politie aangehouden omdat hij het verkeer hinderde.
Hij fietste midden op de weg.
Nadat hij daarop was aangesproken, kwam hij met een even eerlijk als kolderiek verweer. Hij zei: ‘Ik dacht dat ik in de auto zat.’

De agenten zullen vast even gedacht hebben dat ze te maken hadden met een verwarde man. Tot mijn vader uitlegde dat hij chirurg was, dat ie naar zijn spreekuur in het ziekenhuis fietste, en dat ie met zijn gedachten bij de operaties van die dag was.

Ach ja, de automatische piloot, soms laat ie het afweten en soms trekt ie zijn eigen plan.

En dan zijn er momenten waarop je helemaal zonder kunt.

Dat ervoer ik van de week toen ik vanaf mijn vaders bank een keurig geordende muziekkamer in keek.
Mèt een intense tevredenheid kwam er een groot gevoel van controle over me.
Ik voelde me de piloot van mijn eigen leven.

Voor eventjes.

SPEELIJST

DE TUNE
1. Ik mis je – John Verkroost

JAZZ
2. I cover the waterfront – Louis de Vries
3. I wish you love – Wim Koopmans & Metropole Orkest
4. Stompin’ at the Savoy – Bob van Waasdijk, Cor Knuvers & the Jam Session

5. Gedichten – Hans Wap
6. Drink a little whisky – Big Simon

REVIANA
Gedichten van Gerard Reve, op muziek gezet door Peter Snoei en uitgevoerd door zangeres Margje van der Wal en pianiste Lenny Vis. Opname 5 maart 2017.
In de montage ook de stem van Gerard Reve.
7. Oost-West – Margje van der Wal & Lenny Vis
8. Bekentenis – Margje van der Wal & Lenny Vis
9. Dagsluiting – Margje van der Wal & Lenny Vis

10. Wiegedoe – Han Reiziger
11. Broeders van liefde – Ramsey Nasr
12. O barquinho – Malando

AANKONDIGINGEN
13. Americanas – Metropole Orchestra Big Band

14. Oost-Groningen - Drs. P