Bij de dood van mijn broer Erik: een leven in het teken van Feyenoord

De dood is een sombere gebeurtenis, maar op deze dag in februari wordt er veel gelachen. Geheel in de geest van Erik Verspeek (66), die altijd middelpunt was van bulderende groepen. De een na de andere anekdote wordt opgedist, waarin Feyenoord de rood-witte draad is. Samen met zijn vrouw Anneke, het stel kreeg de bijnaam 'die grote kale en zijn wijffie’, reisde hij door heel Europa om de club te zien spelen.

De liefde voor Feyenoord zit er voor Erik al vroeg in, opgegroeid in Rotterdam-Schiebroek tijdens de gloriejaren ’60 en ’70. Met zijn gedachten is hij meer bij het voetbal dan de schoolboeken. ‘Een bengel wordt nooit een engel’, spreekt de juf hem vermanend toe. Een onvoldoende wordt door vader bestraft met de hoogst denkbare sanctie: zondag niet naar de Kuip.

Zoals zoveel supporters begint zijn carrière op Vak S, getooid met een grote Feyenoordvlag. Naarmate hij ouder wordt, gebeurt wat ik ook bij mezelf herken: je wordt fanatieker. Alsof je leven ervan afhangt. Bij Erik is dat letterlijk zo. Het hele jaar wordt afgestemd op de speeldata van de club, alle vrije dagen gaan op aan buitenlandse reizen. In zijn woning getuigt de stapel Capitool stedengidsen van alle afgelegde bezoeken: van Istanbul tot Berlijn; van Lissabon tot Boedapest. ‘Waar gaan jullie naartoe op vakantie?’ ‘Dat hangt af van de loting in Genève.’

“Die uitwedstrijden, we waren soms uitzinnig van vreugde”, vertelt zijn vrouw Anneke. “Dan liepen we keihard zingend door de straten van weer een andere stad.”

Soms was het wel een mijl op zeven om bij een stadion te komen. “In 2013 speelden we tegen Krasnodar in Rusland. Lang onderweg, een overstap in Moskou en met maar heel weinig fans in het stadion. Zo’n lege tribune met een plukje supporters. Maar wij waren er altijd.”

Erik staat daarmee voor die groep hondstrouwe supporters die overal zijn waar Feyenoord is. Keurige lui, die geen aansteker gooien of kwetsende spreekkoren aanheffen en die nooit in het nieuws komen.

Ze zijn er als Feyenoord om de Supercup speelt tegen Real Madrid in Monaco, maar ook op sportpark De Adelaar in Ermelo als de plaatselijke FC Horst tijdens een oefenpotje wordt afgedroogd met 10-0. “Die amateurwedstrijden waren de krenten in de pap. Dicht op het veld, vlakbij de spelers. Zo’n ouderwetse voetbalkantine, dan hadden we de grootste lol.”

Mijn broer ontpopt zich in die tijd tot reisleider van een select clubje dat alle velden afstroopt. Hij regelt het vervoer en zoekt de beste kroeg uit. Als ik herinneringen ophaal met mijn schoonzus Anneke, schiet zij meteen in de lach. “We stonden een keer in een kroeg in Colmschate, in Overijssel. We dachten: wat zijn de mensen hier netjes gekleed. Bleek er een begrafenis te zijn in een zaaltje ernaast. Enfin, dat ging mengen met elkaar en ineens zie ik een supporter hevig zitten zoenen met een vrouw die in de rouw was. Hij viel later dronken in de bosjes en brulde: ‘Ik ga nooit meer met Verspeek-reizen mee!’”

Aan de buitenlandse tripjes komt in 2015 abrupt een einde. Het is kort na de veelbesproken Romereis als hij, die nooit ziek is, plotseling een bacteriële infectie krijgt en op de rand van de dood verkeert. Erik overleeft het en belandt in een rolstoel. Na enige tijd gaat het knagen: hij wil weer naar Feyenoord. Niet meer op zijn vertrouwde stek op de tweede ring, vak TT, maar beneden op de invalidentribune. Gaandeweg plant hij ook uitwedstrijden in Nederland via de NS. “Niet altijd een pretje”, zegt Anneke. “Daar sta je dan in Venlo op het station. De enige lift die er is, is stuk, half tien ’s avonds en de trein is net weg."

Gehandicapte supporters, ze hebben het niet gemakkelijk. Vooral niet bij Feyenoord, ik hoor het mijn broer nog zeggen. “Overal is het beter geregeld dan in de Kuip.” Anneke kan er oprecht kwaad over worden. “Bij FC Groningen, mooi nieuw stadion, daar heb je een heel balkon. Keurige klapstoeltjes voor de begeleiders. Met Sinterklaas kregen we zelfs een chocoladeletter. Bij Cambuur: koffie met een bonbon. Je zit daar in een soort fietsenstalling, maar wel overdekt. Overal een verhoging, je hebt goed zicht. Bij Feyenoord: niets van dat alles. In de Kuip is het écht slecht.”

En zo zie ik ze ook altijd zitten, vanaf mijn plek op TT. Eerst achter de cornervlag geplaatst, de laatste jaren lange zijde bij de dug-outs. Weggedoken onder een blauwe cape als het weer eens regende. Een troosteloos decor van rijtjes rolstoelen in een kletsnat stadion.

Ja, ze hebben vaak gedacht: laat maar. Dit keer niet. “Maar dan zei Erik altijd: ‘Wat heeft die club ons allemaal niet gebracht. We hebben er zoveel aan te danken’. En dan gingen we toch weer.” Op naar de Kuip, of pakweg Tilburg. Voor altijd onderdeel van die grote Feyenoord-karavaan.

Mijn broer en schoonzus hebben dat ook gemerkt toen Erik ziek werd. Continu was er aanloop van supporters, werd er gebeld, kwamen er kaartjes binnen of WhatsApp-berichten. Wie een keer langs wilde gaan in hun appartement in Rotterdam moest rekening houden met een wachttijd van vele weken.

In februari van dit jaar werd hij getroffen door een nieuwe infectie en die werd hem fataal. Erik stierf op 20 februari. Geen prettige dood: liters lichaamssappen stroomden op het laatst uit zijn mond. Anneke: “Ik sta er nog steeds van versteld dat het geen rood-wit vocht was.”

Vanuit de club en de supporters volgde een lange stroom aan condoleances. Tot steun van Anneke die voor de zoveelste keer kreeg bevestigd hoe belangrijk Feyenoord in hun leven was en is.

“Ik heb even tijd nodig gehad om de stap naar de Kuip weer te zetten. Bij Feyenoord-FC Utrecht ben ik opgehaald door twee vriendinnen van het invalidenvak. Ik had een dubbel gevoel, die eerste keer weer. Pijnlijk daar te zijn zonder Erik, maar tegelijk ook zo vertrouwd en fijn.”

Zondag is zij er uiteraard ook, de kampioenswedstrijd tegen Go Ahead Eagles. Wat had mijn broer er graag bij geweest. “Nou ja, hij ís er natuurlijk gewoon. Hij is constant bij mij.” Ik voel dat ook zo. Het is geen religieuze duiding. We stammen uit een katholiek gezin, maar geloven we in een hiernamaals? Och, weten wij veel. Maar wel altijd kaarsjes opsteken, niet om gene zijde te beïnvloeden, wel als ritueel. Om te zeggen: dát vinden we belangrijk.

Zondag 19 maart om 16:30 uur na de historische zege op Ajax is dit het eerste wat ik doe: ik kijk naar de foto op Eriks rouwkaart en steek mijn duim op. Zo zal het zondag ook gaan. Feyenoord till I die. En daarna gaat het gewoon door.

Voor overleden Feyenoordsupporters bestaat een speciaal strooivak op de Zuiderbegraafplaats en uiteraard komt Erik daar ook te ‘liggen’. Van zijn fysieke gesteldheid is in asvorm namelijk genoeg over. Hij was nogal fors, dus niet alles paste in de fraai vormgegeven urn. Een deel wordt, in het bijzijn van wat supporters annex vrienden, in juni uitgestrooid. Volgend jaar juni dan, want de wachtlijsten zijn lang. Het onderstreept de enorme impact van Feyenoord: de club die voor velen een warme deken is, van het leven tot de dood.