TERRORISME

Nikki probeerde vanuit het kalifaat haar moeder in Berkel gerust te stellen. ‘Mam het komt goed, lees eens de Koran’

Vrouw in boerka (ter illustratie)
Vrouw in boerka (ter illustratie) © Faruk Tokluoglu (Pexels)
Ze geldt als een ‘vroege uitreiziger’. Nikki S. zat al in 2013 in het kalifaat van Islamitische Staat (IS) in Syrië. Maar met IS had ze niets, zegt ze kalm en gedecideerd tegen de rechters. De vrouw staat in Rotterdam terecht voor deelname aan IS en het voorbereiden van terroristische misdrijven. "Ik was in Syrië op de vlucht voor mijn schoonfamilie."
Het verhaal van de Nederlandse IS-vrouwen is al in vele varianten verteld, maar dat van Nikki S. wijkt toch weer af. Opgegroeid in Berkel en Rodenrijs wordt zij moslima en verhuist in 2004 naar Turkije. Met haar tweede man Burhan vertrekt ze negen jaar later naar Syrië. “Daar was het toen al oorlog”, zegt de rechter. “Daar was ik niet zo mee bezig. Ik ging met mijn man mee, die weg moest uit Turkije. Ik vond het wel prima, dan zag ik mijn schoonmoeder niet meer. Het was een soort vlucht.”
Het stel verblijft in de Syrische stad Taqba. “Het was daar rustig, ik kon er mijn geloof belijden. Het voelde goed.” Met IS had ze verder niet zoveel te maken, zegt ze. Ze heeft in die tijd veelvuldig contact met haar zeer bezorgde moeder via WhatsApp.
Nikki: "Mam, het komt goed. Probeer te begrijpen waarom ik hier ben en alles heb achtergelaten."
Moeder: "Het is bijna niet te begrijpen."
Nikki: "Dat is het wel. Doe er moeite voor, lees de Koran eens."
Nikki draagt een boerka in Syrië, iets dat haar moeder toch wat problematisch vindt. Moet zij die ook aan als zij haar dochter zou bezoeken?
Moeder: "Waarom niet gewone kleren. Ik ben wie ik ben."
Nikki: "Hier is het de Islamitische Staat. Hier volgen wij de regels van Allah. Kom hier een keer en dan zul je zien dat je het zelfs goed vindt voelen met een boerka."
Moeder: "Ik weet het ook niet."

'Echte moslims gaan naar Syrië'

In de rechtszaal wordt zij over deze berichten aan haar moeder doorgezaagd. Hier zegt ze toch dat ze onderdeel is van de Islamitische Staat? Op 1 december 2015 zegt zij ook tegen haar moeder: “De echte moslims gaan naar Syrië, die kiezen voor de Islamitische Staat.” Maar zij houdt vol: dat sloeg niet op haarzelf, dat waren opmerkingen in het algemeen.
De rechter schetst dan nog maar eens de context. “In mijn eigen woorden: uw moeder schrok zich waarschijnlijk een hoedje. Die hoorde verhalen: mannen en vrouwen leven gescheiden in huis. Als de vrouw in een auto zit, moet ze stil zijn omdat de mannen hun stem niet mogen horen. In een restaurant zitten ze bij de vuilniszakken…" Nikki blijft erbij: die eerste tijd was prima in Taqba.
Maar in 2017 slaat de twijfel toe, vertelt zij. "Ik hoorde over de bestraffingen, over onthoofdingen en het slepen met lichamen over de grond. Toen dacht ik: dat mag sowieso niet bij de islam." Tot overmaat van ramp komt de schoonfamilie, met wie zij slecht kan opschieten, hun kant op. Daarnaast krijgt haar man Burhan problemen met IS, omdat hij niet op training wil. Het stel besluit weg te gaan, oostwaarts. Het is het begin van een nomadenbestaan. Burhan komt in 2018 om het leven bij een bombardement, Nikki staat er dan alleen voor.
"Waarom bent u toen niet weggegaan uit Syrië?", wil de rechter weten. "Dat kon niet, ik had daar geen geld voor." Het lukt pas in 2019 als nota bene haar schoonmoeder ruim 11.000 dollar inzamelt. De rechter: "U bent in Turkije opnieuw getrouwd, voor de derde keer. Met de man die u uit Syrië heeft gehaald. Daarna heeft u uw schoonfamilie nooit meer gezien. Ik stel me dan voor: hun zoon is dood, uw schoonmoeder is geen vrienden met u, maar ze legt toch een fors bedrag op tafel?" Nikki: "Het is haar keuze geweest. In de islamitische gemeenschap is zoiets gebruikelijk."

'De jezidi's vielen ons aan'

Bij de ondervraging in de rechtszaal is het de rode draad: was de Berkelse naïef en overkwam alles haar, of verzwijgt ze dat ze wel degelijk een radicaal gedachtegoed heeft aangehangen? Zo heeft Nikki bijvoorbeeld over de jezidi’s gezegd dat zij nu eenmaal slaaf waren, omdat ze dat ten tijde van de profeet Mohammed waren. "Maar wel met rechten en dat was bij IS niet het geval." In haar conversaties met haar moeder rept ze over jezidi’s als ongelovigen, die moslims aanvallen en die vrouwen stenigen.
Ja, nu kijkt ze daar wel anders tegenaan, nu ze weet hoezeer juist de jezidi’s zijn afgeslacht. Ze zegt het bijna plechtig: "Ik was daar vanwege Allah. Ik geloof dat dingen voorbeschikt zijn en ik heb er lessen geleerd."
Maar hoe zit het dan met foto’s en filmpjes waarop de IS-vlag is te zien en een kalasjnikov? "Dat was niet mijn huis." Over een kalasjnikov heeft zij gezegd dat iedereen die had om zich te verdedigen. In de rechtszaal nuanceert zij dat: "Veel mensen hadden er een, maar wij niet."
Nikki S. verblijft sinds een jaar in Nederlandse gevangenissen. Momenteel zit zij in Vught, samen met twee andere vrouwen. Deskundigen hebben vastgesteld dat zij ‘salafistisch georiënteerd' is en gevoelig voor een ‘extremistisch denkkader’. Maar de kans dat zij zelf gewelddadig-extremistisch gedrag gaat vertonen, wordt klein geacht. Haar (derde) man zit vast in Turkije en het liefst herenigt zij zich met hem als hij weer vrijkomt en ook zij weer uit de cel is.
Als het aan het OM ligt, gaat dat nog een tijdje duren. De eis: vijf jaar cel. “De terreur van IS kent zijn weerga bijna niet in deze tijd. Er is genocide gepleegd op de jezidi’s en juist dat wordt vergoelijkt door verdachte in haar chats."

Chatberichten zijn fundamenten bewijs

Voor het OM zijn de chatberichten met haar moeder ‘het fundament van het bewijs’. Daaruit blijkt volgens de officier van justitie dat Nikki om ideologische redenen naar Syrië is gereisd en daar het IS-gedachtengoed heeft omarmd.
Haar man Burhan heeft wel degelijk een functie gehad bij IS, zegt de officier, waarschijnlijk als lid van de shariapolitie. En ja, zij heeft een kalasjnikov gehad, zegt hij. Dat zij aanvankelijk niets van de oorlog merkte, wordt als ongeloofwaardig terzijde geschoven. "Ze is jarenlang met IS meegegaan, tot het bittere einde van het kalifaat."
Advocate Francoise Landerloo gaat namens haar cliënt voor vrijspraak. "Zij heeft zich nooit aangesloten bij IS, noch haar man. Burhan is zelfs opgesloten door IS voor zijn weigering om mee te doen. Cliënte zag pas in een later stadium het ware gezicht van IS."
Nikki S. maakt geen gebruik van het laatste woord. "Mijn advocaat heeft alles gezegd." Als ze de rechtszaal verlaat, in haar groene hijab, zwaait zij naar haar ouders, die een kushand teruggeven. De rechter in Rotterdam doet op 8 juni uitspraak.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl