Hans was laaggeletterd en is nu genomineerd voor de Taalheldenprijs: 'Je moet zelf de eerste stap zetten'

Sindsdien probeert hij andere laaggeletterden door zijn eigen ervaringen te vertellen te overtuigen dat zij zich hier niet voor hoeven te schamen. Hij dingt nu mee naar de Taalheldenprijs: een prijs die jaarlijks wordt uitgereikt door de Stichting Lezen en Schrijven aan mensen die zich op een bijzondere manier inzetten om basisvaardigheden te verbeteren.

"Het staat niet op mijn voorhoofd dat ik vroeger slecht kon lezen en schrijven", zegt Hans Esbach tegen de lokale omroep SCHIE. "Het is een fout die veel mensen maken: dat je, als je laaggeletterd bent, er al een slons bij loopt. Maar dat is het niet: wij kunnen heel veel, alleen heel slecht lezen en schrijven."

Hans werkt bij afvalverwerker Irado in Schiedam. Destijds moest hij, als plaagdierbestrijder, ook rapporten schrijven. "André Hertog, mijn baas, kwam er op die manier achter dat ik niet kon lezen en schrijven." Want dit zelf vertellen? Dat deed hij niet. "Ik kon het zelf heel goed verbloemen." Door te zeggen dat hij zijn bril was vergeten of een formulier thuis wel invulde, bijvoorbeeld. "Uiteindelijk ben ik op Nederlandse taalles gegaan en heb ik 4,5 jaar Nederlandse taal gevolgd."

De Stichting Lezen en Schrijven deelt de prijs dit jaar voor de achtste keer uit. In gesprek met de stichting vertelt Hans over vroeger. "Ik heb me er nooit voor geschaamd dat ik moeite had met lezen en schrijven. In een restaurant vroeg ik gewoon aan een vriend wat er op de menukaart stond. Maar nu ik het wel kan ben ik toch een stukje rijker geworden. Ik ben er trots op dat ik nooit mijn hand heb opgehouden, maar dat ik altijd overal hard voor heb gewerkt. En dat ik met mijn achtergrond anderen kan helpen." Want na de cursus is Hans niet stil blijven zitten. Hij werd gevraagd als Taalambassadeur en vertelt in die rol over zijn eigen ervaringen, maar ook waarom het zo belangrijk is om op de werkvloer aandacht te besteden aan basisvaardigheden als lezen en schrijven.

Hans is nu genomineerd in de categorie 'cursist' en neemt het op tegen tien andere mensen die op latere leeftijd leerden lezen, schrijven, rekenen of omgaan met computers en smartphones. Maar ook zijn baas, Irado-directeur André Hertog, is genomineerd als 'bruggenbouwer'. Hij besloot jaren geleden vanuit Irado taallessen aan te gaan bieden, toen hij merkte dat een groot deel van zijn medewerkers praktisch geschoold is.

"Mensen die laaggeletterd zijn hebben problemen in hun werkzaamheden en daarom bieden wij de taallessen aan", zegt Hertog. Voor veel medewerkers was dit een te grote stap. Om dat te veranderen maakte hij zichtbaar dat iedereen moet blijven leren, wat je niveau ook is. Zo werd het volgen van lessen steeds normaler en verminderde de schaamte bij medewerkers die moeite hadden met lezen en schrijven, schrijft de stichting. Hij vindt dat de medewerkers zich moeten blijven ontwikkelen. Niet alleen omdat dit positief bijdraagt aan hun werk, maar ook op privévlak. "Wij vinden het als Irado belangrijk om te investeren in de ontwikkeling van onze medewerkers."

Hans sluit zich hierbij aan. "Ga naar je baas en vraag om hulp. Wees niet bang, mensen gaan je niet pesten, maar er zijn wel mensen die je willen helpen. Maar je moet wel zelf die eerste stap zetten."

De uitreiking van de Taalheldenprijs is op woensdag 21 juni.