STADSWANDELINGEN

Er komt een dakloos persoon bij de dokter: wie schiet te hulp?

Stichting Barka vermoedt dat de bankslapers nu in portieken en garages slapen
Stichting Barka vermoedt dat de bankslapers nu in portieken en garages slapen © Pixabay
In, onder en op de minder zichtbare plekken van Rotterdam overleven mensen die op een of andere manier slachtoffer zijn geworden van het systeem. De straten van Rotterdam vormen hun thuis. De gemeente is verantwoordelijk voor de ondersteuning van mensen die dakloos zijn of dreigen te raken, maar de toegang tot de zorg voor dak- en thuislozen is beperkt. Wat gaat er niet goed? En wie vullen de leegte op?
Al wandelend verdiepen de makers van de podcast ‘Stadswandelingen’ zich in de zorg voor dak- en thuislozen in Rotterdam. In deze derde aflevering van seizoen 2 spreken ze Marcel Slockers (straatdokter en onderzoeker), Thea Noga (straatdokter) en Ricardo* (vertelt uit eigen ervaring over het leven als dakloze in de stad). Wij stelden er alvast 5 vragen over.

Dakloosheid is van alle tijden. Wat valt er te zeggen over de samenstelling van deze groep als we kijken naar de ontwikkeling van de afgelopen jaren in Rotterdam?

Tussen 2009 en 2012 steeg het geschatte aantal dak- en thuislozen van 18 tot 65 jaar in Nederland met bijna 10 duizend personen. Daarna leek de stijgende trend even gestopt, maar in de jaren erop begonnen de aantallen weer toe te nemen.
De grootste stijgingen, namelijk een verdrievoudiging, werd waargenomen bij personen jonger dan 30 jaar en bij mensen met een niet-westerse migratieachtergrond. Volgens een rapport van de Ombudsman Rotterdamse-Rijnmond (ORR) hebben zich in 2017, 3034 volwassenen boven de 23 jaar en 999 jongeren aangemeld voor opvang. Veel van de jongeren hebben korte episodes van dak- en thuisloosheid en zijn noodgedwongen bankslaper. De Rotterdamse ombudsman geeft daarmee aan dat de capaciteit van de opvang te laag is.

De gemeente is door de Rekenkamer Rotterdam op de vingers getikt. Wat had de gemeente beter moeten doen?

In het rapport 'Niet thuis geven, onderzoek opvang daklozen' concludeert de Rekenkamer Rotterdam dat de gemeente haar zorgplicht naar daklozen niet nakomt. Het duurt te lang voordat daklozen doorstromen naar zelfstandige huisvesting en de preventieve aanpak schiet tekort. De Rekenkamer heeft kritiek geuit op de gemeente vanwege het uitblijven van resultaten bij het verbeteren van de zorg voor daklozen en het bevorderen van de uitstroom uit de maatschappelijke opvang.

Dakloos zijn brengt mensen vaak pijlsnel in grote problemen. Waarom is het zo schadelijk om dakloos te zijn?

Dak- en thuisloze mensen blijven rondlopen met medische klachten, met alle gevolgen van dien: “Ja, loopvoeten, hè, echt, ik zie vreselijke voeten”, zegt straatdokter Thea. “Je ziet al meteen of iemand buiten heeft geslapen. Dan komt diegene binnen met van die opgezette rode handen. En bronchitis, dan geef je wel weer een kuurtje, maar ja, dan moet die 's avonds weer buiten liggen.”
Het gebrek aan zorg, hulp en een luisterend oor leiden tot een uitzichtloze en onleefbare situatie. Zo illustreert Ricardo die uit eigen ervaring vertelt over het daklozenleven. Na een ongeval en een kort ziekenhuisbezoek werd hij met een gebroken heup weer op straat gezet. “Het is gewoon, ik heb meer hulp nodig. En ze doen gewoon helemaal niks, helemaal niks!”
Volgens Marcel is extra zorg voor dak- en thuisloze mensen onmisbaar. “Ze gaan veertien tot zestien jaar eerder dood en er is geen bevolkingsgroep in Nederland die zoveel eerder doodgaat”

Waar gaan daklozen dan heen met hun klachten als de reguliere zorg ontoegankelijk is?

Dan komen ze bij straatdokters, zoals Marcel en Thea, terecht. Een van die opvangplekken is de Pauluskerk. “De Pauluskerk is een plek die open is van negen tot negen, dus twaalf uur per dag. En het is een opvangplek voor mensen die nergens heen kunnen,” vertelt Thea. De Pauluskerk heeft een medisch spreekuur voor dak- en thuisloze mensen. Op de donderdagen kunnen zij bij Thea aankloppen. “Als straatdokter ben je de brug naar de reguliere geneeskunde”, legt ze uit. “Verder hebben we contact met een apotheek en kunnen we medicijnen verschaffen.”

In de podcast wordt gesproken over spreadsheetdeskundigen bij beleidsmakers en uitvoerders. Wat bedoelen ze daar precies mee, en waarom is dat zo schadelijk?

Spreadsheetdeskundigen zijn volgens Marcel personen die uitsluitend naar Excelbestanden kijken, en daarmee de mensen uit het oog verliezen. Het gevolg is dat er geen zorg op maat meer geleverd kan worden. “Je kunt van heel veel problemen Excelsheets maken en je kunt berekenen dat wij op Havenzicht mensen gemiddeld iets langer op de verpleegafdeling hebben. Maar iemand die een alcoholprobleem heeft, doet er twee keer zo lang over om een bot te laten genezen. Dat is bijzondere zorg, dat is persoonsgebonden zorg die je levert,” aldus Marcel die er een proefschrift over schreef.
*Vanwege privacy- en veiligheidsredenen is er een alias gebruikt.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl