STADSWANDELINGEN
Altijd op je hoede: zo zit het met jeugdcriminaliteit in Rotterdam
Wie het nieuws de laatste jaren heeft gevolgd, kan het niet zijn ontgaan dat messenbezit onder jongeren is toegenomen. Er is logischerwijs veel aandacht voor het onderwerp, maar de berichtgeving erover kan de situatie ook verergeren. Hoe zit dit precies? En wat kan er gedaan worden aan dit complexe probleem?
Al wandelend verdiepen de makers van de podcast ‘Stadswandelingen’ zich in jeugdcriminaliteit in Rotterdam. In deze vierde aflevering van seizoen 2 spreken ze Robby Roks (criminoloog) en Reggery Gravenbeek (ervaringsdeskundige, jongerencoach, filmmaker). Wij stellen er alvast vijf vragen over.
Jeugdcriminaliteit is in Rotterdam een relatief groot probleem. Hoe 'doen' we het in vergelijking met andere grote Nederlandse steden?
In heel Nederland zijn er meer jongeren met een wapen aangehouden. Het wapenbezit nam de afgelopen jaren ook flink toe in Rotterdam. In 2019 is in Rotterdam sprake van bijna een verdubbeling in het aantal steekincidenten onder minderjarigen, ten opzichte van het jaar ervoor. Het jaar erna blijft het aantal op een hoog niveau. Zo ondervond een onderzoeksteam van de Erasmus Universiteit Rotterdam dat 1 op de 5 jongeren weleens een wapen op zak heeft of gebruikt. Robby, een van onze gasten, hoorde bij dit team en benadrukt een belangrijke nuance. “Het is hoe je ernaar kijkt, hé. Je zou ook kunnen zeggen: vier op de vijf jongeren wil er niks van weten. Dat is een positievere, eerlijkere en veiligere boodschap.”
Wat is er te zeggen over de groep Rotterdamse jongeren die vooral messen draagt en gebruikt?
“We moeten niet constant in dat frame van negativiteit en problemen schieten als we het hebben over jongeren”, onderstreept Robby. “Want het gaat goed met heel veel jongeren, ook als we cijfermatig kijken naar de jeugdcriminaliteit in de volle breedte gaat het zelfs beter dan tien jaar geleden. Maar dat lijken heel veel mensen eigenlijk niet te weten. Zij zeggen van: nou ja, als ik de krant opensla zie ik alleen maar gezeik eigenlijk.”
“Ons onderzoek laat zien dat er echt wel verschillen zijn tussen jonge mensen die een wapen bezitten en ook een wapen gebruikt hebben”, gaat Robby verder. “Die laatste is ook wel een groep waar van alles mee aan de hand is.” Dit kaart ook ervaringsdeskundige Reggery aan: “Het gebrek aan perspectief, armoede, dat zijn dingen die een grote rol spelen. We lopen hier in een wijk waarin heel veel mensen slachtoffer zijn geweest van de toeslagenaffaire. Ik heb containers voor de deur zien staan en dat mensen gewoon te horen krijgen van: ja, einde van de dag moet drie, vier maanden huur opgehoest worden. Ja, dan zie je dat mensen onder die druk andere keuzes gaan maken.”
Messengeweld is een relatief nieuw, maar groot probleem onder jongeren. Waarom dragen jonge Rotterdammers messen?
Hierop geeft het onderzoek van Robby een interessant antwoord. “De meest gegeven redenen voor het dragen van een wapen hadden te maken met de beleving van onveiligheid. Zij denken: allerlei jonge mensen dragen een wapen, dus laat ik me ook maar bewapenen voor het geval dat.”
De media kunnen volgens Robby een rol spelen in het gevoel van onveiligheid. “Zo'n artikel staat dan vaak achter een paywall, dus alle nuance verdwijnt. Jongeren krijgen alleen die kop mee en die gaat een eigen leven leiden.”
Reggery duidt bovendien de rol van sociale media. “Het is een onuitputtelijke bron van informatie en desinformatie weet je, en daar zit gewoon een hele dunne lijn tussen. En ik denk niet dat je op zo'n jonge leeftijd goed in staat bent om dat te filteren. Als jij constant wapens ziet dan is het op een gegeven moment normaal.”
In de podcast gaat het ook over de overheidscampagne drop je knife. Dat klinkt nogal cringe. Werkt zo'n campagne eigenlijk?
“Weet je, ze zetten een campagne op en dan gebruiken ze daarvoor een rolmodel dat de mensen helemaal niet aanspreekt”, vertelt Reggery, “dus het helpt eigenlijk helemaal niks. Voor mij zijn het gewoon luchtbelcampagnes waar heel veel geld in gestopt wordt en helemaal niks mee bereikt wordt.”
Ook Robby is kritisch op de campagne. “Één van de aanbevelingen die wij formuleren in ons rapport is: richt je met zo'n campagne nou niet op de alle jonge mensen, maar meer op de specifieke groep. Zo'n one size-fits-all-strategie is niet handig.”
Als zo’n campagne niet werkt, wat dan wel?
Iemand die jeugdcriminaliteit en de onderliggende problemen bespreekbaar maakt én waarbij je als jongere je verhaal kwijt kan. Daar pleiten Robby en Reggery allebei voor. Ze voeren dezelfde strijd. “Dit zijn uitdagingen voor jonge mensen, hé, dit zijn zorgen die ze hebben en daar moeten we ook met jonge mensen over praten”, pleit Robby.
Reggery maakt het onderwerp bespreekbaar door lezingen te geven aan jongeren en ouders. Dat doet hij bij Team Enkelband, een bemiddelingsbureau dat opereert tussen jongeren die dreigen uit te vallen op school en ex-gedetineerden die weer moeten terugkeren in de samenleving. “De mensen die echt problemen hebben of zich echt onveilig voelen, die gaan niet zomaar een wapen inleveren. Je moet het gevoel van onveiligheid tackelen”, aldus Reggery.
