ARCHIEF RIJNMOND 13 mei 2018 - Mensen kijken

Ik was bij een gelegenheid, een soort journalistiek congres, waar ik een paar van de aanwezigheden wèl kende, maar de meerderheid niet. Tijdens de afsluitende borrel keek ik om me heen. Ik keek vooral naar de dames, ik geef het toe. Ik ben nou eenmaal een man. De andere mannen hier waren in hun voor mij non-descripte pakken en overhemden tot op zekere hoogte beeldvulling.

Hoe ik keek?

Dat verschilde, merkte ik al snel.

Bij mensen die je verder níet kent, kijk je naar de verschijningsvorm.
Figuur, gezicht, haar, ogen, kleding, manier van bewegen, gebaren, mimiek.
Horen kon ik niet veel in deze situatie, daarvoor was het geroezemoes te hard. Ik ben ook een beetje slechthorend.
Ik moest het vooral doen met de aanblik.

Bij mensen die je wèl kent, heb je óók die aanblik, maar dan werkt het anders. Dan voegt je waarneming zich als het ware naar hoe je de persoon al kent.

Dan weet je: die en die is misschien wel heel fors uitgevallen, ze is óók erg leuk, ze is enorm hartelijk en op een aangename manier eigengereid.
Of: die en die ziet er wel aantrekkelijk uit, maar je moet in het contact met haar allerlei klippen van frustratie en onzekerheid omzeilen.
Of: die en die presenteert zich goedverzorgd en zelfverzekerd, maar een groot licht is het niet.

Op vrouwen die je kènt - op medemensen van wie je al allerlei eigenschappen denkt te hebben ervaren - kun je niet zomaar van alles meer projecteren.

Het is net als met het projecteren van een film.
Dat werkt ook alleen maar op een egale ondergrond, liefst een wit doek. Een film projecteren op een muur met heel druk bloemetjesbehang en allemaal schilderijtjes eraan levert in het algemeen geen beeld op waar je wat mee kunt.

Onwetendheid werkt als een wit doek.

Dat zie je bijvoorbeeld wel bij mannen die ver van huis zijn.
Ze bevinden zich in een land waarvan ze de taal niet of nauwelijks spreken, een land waarvan ze de cultuur ook niet echt kennen, en dan roepen ze uit: wat een hoop mooie vrouwen hier. Hier in – nou vul maar in – Brazilië, Polen, Rusland, Thailand. Het maakt eigenlijk niet uit waar.
Hoe minder je van mensen weet, hoe makkelijker je van alles kunt projecteren op iemands verschijning.

Gebeurt het veel: het projecteren van eigenschappen?
Ik ben bang van wel.
En ik zal er zelf ook wel niet helemaal vrij van zijn.
Maar ik heb het gevoel dat mijn eigen projectie-mogelijkheden nogal worden geremd door mijn bewustzijn. Ik probeer me voortdurend af te vragen waar mijn indrukken nou eigenlijk op zijn gebaseerd.
Ik houd ook graag een slag om de arm als het gaat om de vraag in hoeverre ik iemand echt ‘ken’.
Want wanneer ‘ken’ je iemand?

In elk geval niet door iemand alleen maar te ‘zien’, op een borrel of waar ook.

Een inzicht dat verre van nieuw is, ik weet het.
Want wie zei dat ook weer?
‘Al ziet men de lui, men kent ze niet.’

Dat was de schrijver Bredero.
Wanneer leefde die?

In de zeventiende eeuw.

SPEELLIJST

DE TUNE
1. Ik mis je – John Verkroost

SCHOONHEID & OPWINDING
2. Mooie Anna - Peter Blanker
3. Ben je geen beauty - Rita Corita

DRS P
4. Orgaan - Drs. P
5. Veerpont - Drs. P
6. Drs. RIP - Ivo de Wijs
7. Scheepvaartberichten - Jenny Arean
8. Drs P bij de Rano over de Schiedamschedijk
9. Schiedamschedijk - Mike Boddé
10. Drs. P over bombardement & gevangenis

11. Ballade van het wonderorgel - Gerard Cox
12. De dieren - Mike Boddé
13. Tres palabras - Malando