nieuws

De slag bij Vlaardingen: waar ging het eigenlijk om?

Als de Vlaardingers deze veldslag niet hadden gewonnen, had Holland er heel anders uit gezien.
Als de Vlaardingers deze veldslag niet hadden gewonnen, had Holland er heel anders uit gezien.
Vlaardingen staat al het hele jaar stil bij de herdenking van de Slag bij Vlaardingen van 1018, dit jaar dus duizend jaar geleden. Maar wat is nou het verhaal erachter? En waarom is het zo’n belangrijk moment uit onze geschiedenis?

Bekijk hier de foto's en video's ter plaatse van het naspelen van deze 1000 jaar oude veldslag.

Wie knokte er eigenlijk tegen wie?


Eigenlijk was de Slag bij Vlaardingen niets anders dan een strafexpeditie, een missie om graaf Dirk III van West-Frisia een lesje te leren. De Duitse keizer stuurde een leger richting Vlaardingen, het hoofdkwartier van Dirk III, maar daar ging het helemaal mis. Ook al was het keizerlijke leger veel sterker dan het boerenlegertje van Dirk III, door wat tactische beslissingen kwam de graaf van West-Frisia als winnaar uit de strijd.

Ho wacht even… je zegt West-Frisia. We hadden het toch over Holland?


Ja, dat klopt. Maar het huidige Holland heette in die tijd West-Frisia. Niet dat iemand erin geïnteresseerd was. Het was een groot moerasgebied met hier en daar een kleine nederzetting. De grootste plaatsen waren Flardinga (Vlaardingen) en Thuredritt (Dordrecht), maar daar woonden niet meer dan duizend mensen.
Graaf Dirk III noemde zich ook de graaf van West-Frisia. De naam Holland komt pas een kleine honderd jaar later voor het eerst voor als het achter-achterkleinkind van Dirk III zich voor het eerst zo noemt.

Wat had Dirk III geflikt dat de Duitse keizer zo boos op hem was?


West-Frisia maakte deel uit van het Duitse keizerrijk. Maar veel van de lokale graven, hertogen en bisschoppen deden vooral waar ze zelf zin in hadden. Dirk III was daar geen uitzondering op.
Landjepik was niet ongewoon. Zo veroverde Dirk III meerdere gebieden van het bisdom Utrecht. Logischerwijs was de bisschop daar niet blij mee. Ook begon Dirk III met tol heffen bij zijn nieuwe burcht in Vlaardingen. En daar waren de handelaren (die meestal van en naar Engeland gingen) niet zo blij mee.
Dirk III was een neef van de keizerin. Maar dat maakte voor zijn positie niet veel uit. De keizer kwam naar Nijmegen om onder andere de situatie rondom Dirk III aan te horen. De graaf was daarbij zelf ook aanwezig, om zijn standpunten te verdedigen. De keizer gaf de opdracht om de veroverde gebieden terug te geven aan de bisschop van Utrecht, maar dat weigerde Dirk III.
De keizer gaf zijn militair opperbevelhebber bevel om Dirk III een lesje te leren. Vanuit Luik en Utrecht gingen duizend soldaten naar Vlaardingen, een enorme hoeveelheid voor die tijd.

Hoe kreeg Dirk III het dan toch voor elkaar om de slag te winnen?


Dat komt vooral door het terrein. De paar honderd boerensoldaten (plus wat échte soldaten waarschijnlijk) kenden het gebied veel beter.
Toen de schepen van het keizerlijke leger arriveerden bij Vlaardingen, kwamen ze bij een moerasachtig gebied. Probeer daar maar eens in je ridderoutfit doorheen te komen, als je tot je knieën in de modder staat.
De mannen van Dirk III hadden zich verstopt achter een dijkwal. Een verrassingsaanval zorgde voor paniek in het keizerlijke leger. In de achterhoede ontstond paniek. De soldaten wilden terugkeren naar de schepen, maar ze kwamen vast te zitten met hun wapenuitrusting. Zelfs de bisschop van Utrecht, het was heel normaal voor die tijd dat bisschoppen ten strijde trokken, sloeg op de vlucht.
Op die manier kwam de opperbevelhebber van het keizerlijke leger zo goed als alleen te staan, tegenover het boerenleger van Dirk III. Hij werd gevangen en na onderhandelingen weer vrijgelaten.

Wat zijn de gevolgen van de Slag bij Vlaardingen?


Er werd vrede getekend tussen Utrecht en West-Frisia. Het bleef vervolgens dertig jaar rustig in het gebied.
Als Dirk III de slag verloren zou hebben, zou het huidige Holland er waarschijnlijk heel anders uitgezien hebben. “Dan was dat zeker het einde geweest van Holland als zelfstandige en politieke eenheid”, zegt Kees Nieuwenhuijsen, die zich heeft gespecialiseerd in de oudheid van Vlaardingen. “Juist in die eeuwen erna heeft die eenheid zich verder ontwikkeld. Dordrecht en later Rotterdam werden belangrijke handelsposten. Eerst in Nederland en later van West-Europa. Door Dirk III is toen eigenlijk daar de basis voor gelegd.
Meer weten over de Slag bij Vlaardingen van 1018? Kijk op de website van Kees Nieuwenhuijsen.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl