ARCHIEF RIJNMOND 17 juni 2018 - Suikerfeest

Moslims in Nederland, en elders in de wereld, vierden afgelopen vrijdag het Suikerfeest, aan het eind van de Ramadan. Ze mochten na een maand weer òp de dag eten. En dat was te merken.
Mijn vrouw en ik wonen in een buurt … waar nogal wat mensen wortels in Turkije of Marokko hebben, en toen ik vrijdagochtend even een straatje om ging voor een boodschap, walmden de braadluchten me tegemoet.
In meerdere huizen werd ’s morgens al naar hartenlust gekookt.
En dat rook wel feestelijk, moet ik zeggen.

Misschien geïnspireerd door die geuren begon ik aan een gedachtenexperiment.
Ik vroeg me af wat voor moslim ik zou zijn geworden als ik – met hetzelfde dna als nu - in een moslimgezin zou zijn opgegroeid.
Want het geloof dat je aanhangt is doorgaans rechtstreeks terug te voeren op het gezin waarin je opgroeit, en de plek waar dat gebeurt.

Ik bèn wel geboren in het grootste Islamitische land ter wereld – Indonesië – maar uit Nederlandse ouders aan wie wèlk geloof dan ook totáál niet was besteed. Bij ons thuis heerste een vrij fundamentele intellectuele afkeer van geloof in het hogere, in het onbewijsbare.

Dat mensen geloven moeten ze zelf weten, dat respecteren we ook, maar val ons er niet mee lastig. Zoiets.

Maar stel je nou voor dat dat ànders was geweest.
Dat ik was opgegroeid in een Islamitische omgeving.
Dat ik groot was geworden met Koranverzen, en dat allerlei gebruiken en feesten van moslims heel vertrouwd voor me waren.
Hoe zou het dàn nu in mijn hoofd toegaan?
Zou ik dan echt ‘geloven’?
En zou ik me onderdeel voelen van iets groters?

Ik kan het me maar heel moeilijk voorstellen.

Een kind kun je nog veel wijsmaken, maar als je ouder wordt, zelfstandig gaat nadenken, bij van alles en nog wat kritische vragen gaat stellen - wat voor mijn gevoel in mijn dna verankerd ligt - dan móet je welhaast tot de conclusie komen dat elk geloof in de kern een vorm van zelfbedrog is, zou ik denken.
Of is dat ‘zelfstandig nadenken’ nu juist een uitvloeisel van het goddeloze, individualistische milieu waarin ik ben opgegroeid?

Jaren geleden was ik met mijn vrouw op vakantie in Jordanië, en met onze Jordaanse gids - die meermaals in Nederland was geweest en die ook heel goed Nederlands sprak - hadden we het over het geloof. Hij legde ons uit dat we in lang niet alle moslims een diep doorleefd religieus gevoel moesten zoeken. Veel was ook gewoon traditie. Gezamenlijke gebruiken die van generatie op generatie zijn doorgegeven.

Een beetje zoals ook westerlingen die helemáál niet gelovig zijn toch kerstmis kunnen vieren, concludeerde ik.
Kerst, en Pasen, en Pinksteren, als traditie. Als gewoonte.

Ja, filosofeerde ik van de week verder: zou ik als moslim net zo tegen het Suikerfeest aankijken als ik nu doe tegen kerstmis?
Dat ik zou denken: al dat eten, prima, maar hoe kom ik ‘die dagen’ door met zo min mogelijk sociale verplichtingen?
Want met hetzelfde dna als nu zou ik dan vast net zo veel talent hebben voor werkelijke gemeenschapszin als ik nu bij mezelf bespeur.

En dan die Ramadan.
Een maand lang op de dag niet eten.
Zou ik daar echt aan meedoen?

Bij de gedachte daarna drong zich werktuigelijk een tafereel aan me op van jaren terug bij de snackbar die zich ook op geurafstand van ons huis bevindt.

Het was tijdens de Ramadan, halverwege de middag.
Twee jongens met Marokkaanse krulletjes meldden zich aan het vetloket.
‘Maar jongens, het is Ramadan!’ reageerde de volkse en zeer Hollandse patatjuffrouw quasi-verontwaardigd.
‘Ja,’ sputterde een van het tweetal tegen, ‘ik ben ziek. Ik word binnenkort geopereerd.’
Een reden voor dispensatie van het vasten.

De aanstaande patiënt deed zijn bestelling.
‘In een frikandel zit varkensvlees, hè,’ probeerde de snackdame nu.

‘Tja,’ klonkt het doffe antwoord. En ik zag twee schouders omhoog gaan.

Achteraf denk ik dat ik mezelf daar zag staan, in een parallel universum.

SPEELLIJST

DE TUNE
1. Ik mis je – John Verkroost

2. En altijd komen er schepen – Senem Diyici

CORRIE VAN GORP
3. Alright, ok, you win – Corrie van Gorp
4. Waar heb ik u meer gezien – Corrie van Gorp, Wim Sonneveld
5. Een Hollandse boerenmeid – Alie van de wegenwacht – Ik ben tamboer - Corrie van Gorp
6. Ode aan Corrie van Gorp - Richard Groenendijk
7. Ode aan Corrie van Gorp – André van Duin

AANKONDIGINGEN
8. Americanas – Metropole Orchestra Big Band