Komt hij wel of komt hij niet? Dit is waarom je zoveel transfernieuws las deze zomer

Op de transfermarkt zelf ging het er weer hard aan toe: de gehele Nederlandse top vijf gaf maar liefst 229 miljoen euro uit aan nieuwe spelers. De transfergekte leek over te slaan op de sportjournalistiek, waarin nieuwe spelers traditionele media verslaan met primeur na primeur. Afgelopen transferperiode onderstreepte dat transfers langgerekte soaps zijn geworden, die fans van a tot z kunnen volgen. Elke ontwikkeling, hoe minimaal die ook is, lijkt bepalend voor de gemoedsstemming rondom een club.

De transfer van de Kroatische aanvaller Luka Ivanusec van Dinamo Zagreb naar Feyenoord illustreert die ontwikkeling. Afgelopen zondag maakte hij eindelijk zijn eerste minuten voor de landskampioen – maar liefst tweeënhalve maand nadat website 1908.nl, een platform waarop Rutger Vinke publiceert, onthulde dat Feyenoord interesse in hem had.

Dat de weg van interesse naar een krabbel lang is, bewijst de hoeveelheid berichten die 1908.nl sinds de eerste op 18 juni aan zijn komst wijdde. Meer dan twintig artikelen gingen aan het verlossende nieuws vooraf: Feyenoord en Dinamo Zagreb zijn op alle fronten akkoord. In de maanden daarvoor hadden fans gelezen over een eerste bod, een tweede, een persoonlijk akkoord met Ivanusec zelf en over wanneer de dribbelaar dan eindelijk bij de selectie van Arne Slot zou aansluiten.

Vooral die laatste vraag hield op het eind de aandacht vast: het duurde zo lang, dat sommige fans zich begonnen af te vragen of de speler überhaupt nog wel zou komen. Over het wanneer van de transfer werd druk gespeculeerd: eind juli zei Marcel van der Kraan, chef-sport bij De Telegraaf, in de podcast Kick-Off dat hij vermoedde dat Ivanusec “binnen 24 uur” op Schiphol zou staan. Nog geen uur later hadden talloze voetbalwebsites dat overgenomen.

Er bleek niets van waar: Ivanusec landde pas op 25 augustus in Nederland, waar drommen fans klaar stonden om hem welkom te heten. Transfers zijn dan ook pas een zekerheid wanneer de handtekeningen zijn gezet, weet Rutger Vinke (30), die Feyenoordsupporters sinds 2019 voorziet van clubnieuws.

Het begon allemaal met zijn primeur over de transfer van Marcos Senesi, de Argentijnse centrumverdediger die in september 2019 bij Feyenoord tekende. Een transfer waarmee zeker 7 miljoen euro gemoeid ging: in die tijd een groot bedrag voor een financieel instabiele club. Sindsdien volgden nog tientallen primeurs. Die deelde Vinke, werkzaam in de haven, eerst uitsluitend op X en inmiddels primair op 1908.nl, dat in juli 2022 werd gelanceerd.

Vinke is ontegenzeggelijk geïnspireerd door sportjournalist Fabrizio Romano. Met zijn catchphrase ‘Here we go’ bouwde de 30-jarige Italiaan de afgelopen een waar transferimperium op. Vinke’s alternatief daarop is ‘It’s happening’: een manier om aan te geven dat een deal rond is, dat fans opgelucht kunnen ademhalen – of juist alle reden hebben om de haren uit het hoofd te trekken.

Romano was nog nat achter de oren toen hij de primeur had die zijn carrière lanceerde. In de zomer van 2011, Romano was achttien, schreef hij vooral nog voetbalartikelen voor niche-voetbalwebsites. Op verzoek van een man die zich wilde profileren als spelersmakelaar schreef hij twee profielstukken over twee jonge spelers van La Masia, de jeugdopleiding van FC Barcelona: Gerard Deulofeu en Mauro Icardi. Dat leverde de makelaar succes op en als beloning ‘gaf’ hij Romano het nieuws dat Icardi een overstap naar de Italiaanse club Sampdoria zou maken.

Inmiddels heeft Romano ruim 18 miljoen volgers op X. Ter vergelijking: gerenommeerd sportmedium The Athletic heeft er nog geen half miljoen. Op Instagram heeft hij er nog eens 24 miljoen, ruim twee keer zoveel als Mauro Icardi. De voetbalwereld hangt aan zijn lippen.

Hoewel Vinke telefonisch vertelt afgelopen transferperiode “niet anders dan normaal” te hebben beleefd, vertellen de feiten een ander verhaal. Zo genereert 1908.nl tijdens de zomer- en wintertransferperiode “miljoenen clicks” – precieze aantallen geeft Vinke niet. Afgelopen maanden was er sprake van een “verdubbeling van het dagelijkse verkeer” op de website. Dat had als gevolg dat 1908.nl soms na belangrijke ontwikkelingen vastliep en de servercapaciteit verdubbeld moest worden, zegt Vinke. Zelf is hij sinds de lancering van zijn website nóg meer tijd aan zijn hobby kwijt: een artikel schrijven kost nou eenmaal meer tijd dan een tweet.

De drukte op de website legt een behoefte aan voetbalnieuws bloot die Vinke vanaf 2019 allereerst vooral in zichzelf en daarna ook bij de supporters die met hem in het fanatieke Vak Z staan herkende. “Ik merkte wat mijn nieuws over Senesi met supporters deed. Feyenoordsupporters leven in extreme zin voor hun club. Zeker als ze de club op Europees niveau achterna reizen, steken ze daar veel energie, middelen en tijd in. Ik vind dat zij meer nieuwtjes verdienen dan ze lange tijd kregen.”

Inmiddels werkt Vinke tijdens de transferperiode soms achttien uur per dag, en kost Feyenoord hem naar eigen zeggen “zelfs een deel van m’n baan”. Zijn uit de hand gelopen hobby levert af en toe wel eens zenuwachtige collega’s op, vertelt hij.

Voetbaljournalistiek is een “constante cyclus” geworden, ziet Abby Waysdorf. Zij is mediaonderzoeker aan de Universiteit Utrecht en groeide op in een sportgekke familie in Denver, de hoofdstad van Colorado. “Er moet altijd nieuws zijn, en als er niets gebeurt moeten sportmedia iets vinden. Ze volgen daarin de wetten van sociale media, moeten 24 uur per dag leveren.” Vroeger ging dat wel anders: toen kregen fans een of twee keer per dag in de krant of er nog iets gebeurd was of niet. Die constante toestroom maakt dat mensen aan hun telefoon gekluisterd raken, uit angst het laatste nieuws te missen.

Ook financiële prikkels spelen hierin een rol, legt Waysdorf uit. “Geruchten genereren clicks, en clicks genereren in onze aandachtseconomie inkomsten.”

Transfers zijn in de zomer- en winterstop, wanneer de meeste grote competities stilliggen, van oudsher belangrijke onderwerpen voor kranten. Maarten Wijffels, sportjournalist bij het AD, heeft wel het idee dat transfernieuws de afgelopen jaren meer ruimte is gaan innemen in de verslaggeving “We deden altijd een beetje laatdunkend over Italiaanse kranten, die elke dag de pagina’s vulden met transfergeruchten. Het was een beetje alsof ze lucht verplaatsten. Dat is hier ook steeds meer het geval.” Er zijn veel “platformjongens” die Fabrizio Romano proberen na te doen, zegt Wijffels. Hij verwijst ook naar de Deadlineshow van FC Afkicken, die op de laatste dag van de Nederlandse transfermarkt van 09.00 uur tot vlak na middernacht duurde, met live transfernieuws als centrale thema.

Waar komt die behoefte om alles te weten vandaan? “We vinden het belangrijk dus we willen weten wat er gebeurt”, vertelt Waysdorf. “Daarnaast is fandom vaak een gemeenschappelijke praktijk. We vinden het fijn om ergens onderdeel van te zijn.” Met je medesupporters lullen over je club: daar draait het om. “Sport gaat uiteindelijk over optimisme, over potentieel. Transfers zijn daar meer dan ooit onderdeel van geworden: als je favoriete team speler X zou halen, dan zou Y wel eens kunnen gebeuren.”

Zo kan het gebeuren dat sportmedia in de ongeduldige jacht op primeurs, die de gesprekken in supporterskringen voeden, de zorgvuldigheid uit het oog verliezen. Bijvoorbeeld toen Rijnmond in mei meldde dat Feyenoordtrainer Arne Slot naar Tottenham Hotspur wilde, terwijl dat achteraf onwaar bleek en het artikel werd teruggetrokken. Dat bericht had niet online mogen verschijnen, vertelt hoofdredacteur Ruud van Os.

"Wij vinden journalistieke betrouwbaarheid enorm belangrijk, zeker in een tijd waarin feiten onder druk staan. Daarom zijn we ook altijd terughoudend in het brengen van geruchten. Wij willen natuurlijk wel altijd zo snel mogelijk belangrijk nieuw brengen. Daarom hadden wij in ons redactiesysteem een bericht klaarstaan over het vertrek van Slot. Door een menselijke fout is dat verschenen. Dat was enorm balen, zeker voor onze Feyenoordwatchers, die hier niets mee te maken hadden. We merkten direct dat dit afbreuk deed aan onze geloofwaardigheid. De relatie met Feyenoord en ons publiek liep daarmee een deuk op."

Eerder die maand ging ook het gerenommeerde Franse persbureau AFP pijnlijk de fout in. Lionel Messi’s overstap naar Saoedi-Arabië was volgens een nauw bij de onderhandelingen betrokken Saoedische bron een “done deal”. Kamp-Messi maakte nog op dezelfde dag korte metten met het nieuws en een maand later was de Argentijn speler van de Amerikaanse club Inter Miami.

Ook Vinke heeft ervaren hoe last-minute plotwendingen zijn berichtgeving onderuit haalden. Op 18 augustus schreef 1908.nl profetisch “It’s Happening” over de komst van vleugelaanvaller Oussama Idrissi naar Feyenoord. Mensen die Vinke “al jaren” spreekt hadden het nieuws bevestigd. Maar Idrissi kwam niet: de Raad van Commissarissen stak er een stokje voor, 1908.nl zei sorry. Het platform kwam ook met een statement nadat Arne Slot in een persconferentie de berichtgeving van 1908.nl over spelers die mochten vertrekken aanviel. Het zou niet kloppen en zorgde voor onrust in de kleedkamer. 1908.nl blijft achter de inhoud staan, maar zegt in de publicaties altijd rekening te houden met een 'optimaal klimaat rondom Feyenoord.'

Voordat hij verhalen publiceert, maakt Vinke altijd vier afwegingen, vertelt hij. “Het moet realistisch zijn, de fans moeten er wat aan hebben, het moment moet juist zijn en het nieuws mag de club niet in gevaar brengen.” Voor die tweede afweging leest hij wat fans schrijven op sociale media. Vlak voor en tijdens een wedstrijd brengt 1908.nl geen spraakmakend nieuws. De website noemt alleen namen van spelers waarmee Feyenoord bezig is als dat “op directieniveau” is afgestemd, om geen clubs wakker te schudden die een transfer kunnen kapen.

Toch spelen ook voor 1908.nl financiële prikkels een rol, geeft Vinke indirect aan. “Onze website heeft tienduizenden euro’s gekost. Feyenoord kost mij in die zin alleen maar tijd, geld en energie.” Het is wel de bedoeling dat die investeringen zich terugverdienen, waardoor het loont om ook geruchten door te plaatsen – hetzij met een bronzen medaille, die aangeeft dat het om een gerucht gaat en dus niet om betrouwbaar geacht of bevestigd nieuws.

Precies daarmee zouden professionele media zich van niet-traditionele sportmedia moeten onderscheiden, zegt Waysdorf, die zelf een “stapje terug” heeft genomen van al het sportnieuws en het liefst pas leest dat haar favoriete club Arsenal een nieuwe speler heeft aangetrokken wanneer het definitief is. “Professionele sportjournalisten moeten een balans vinden tussen de passie en het verlangen, de geruchten, en dat waar zij goed in zijn: de tijd nemen, nauwkeurig zijn. Goede bronnen vinden is makkelijk, maar zekerheid is altijd het wachten waard.”

“Journalistiek moet over concrete dingen gaan”, zegt ook Wijffels. “Zelf meld ik pas transferontwikkelingen als er een concreet begin is. Dan geef ik misschien een keer een update, maar vervolgens wil ik de lezer pas lastigvallen als er witte rook is.” Het risico van te dicht op de ontwikkelingen inzoomen is dat een medium “achtentwintigduizend” berichten over één transfer schrijft, terwijl het altijd kan gebeuren dat het uiteindelijk niet doorgaat, zegt Wijffels. “Daar zijn wij niet voor. Onze functie is mensen door de bomen het bos te laten zien, in het woud aan geruchten, meningen en halve ontwikkelingen de gids te blijven die overzicht schept.”