GEZONDHEID
Chris heeft ondraaglijke pijn aan zijn been, ondanks dat hij 'm in 2015 verloor bij een motorongeluk
Elke dag heeft Chris de Wit (39) uit Goeree-Overflakkee last van fantoompijn in het been dat hij niet meer heeft, omdat het in 2015 na een ongeluk is geamputeerd. Maar wegkwijnen, dat wil hij niet. Het ongeluk voelde voor hem als een wedergeboorte. Een kans om opnieuw te beginnen. En zo ziet hij dat nog steeds, ondanks de bijna ondraaglijke pijn.
"Het was oudejaarsavond 2015 en ik zou oud en nieuw gaan vieren bij een vriend van mij", vertelt Chris. "Ik zat al een tijd niet goed in mijn vel. Ik had negatieve gedachten en dronk en gebruikte veel. Als iemand me toen had verteld dat ik later die avond op het randje van de dood zou zijn, had ik gezegd: 'Laat me maar gaan.'"
"Een vriend van me had destijds een nieuwe motor gekocht. Hij wilde heel graag dat ik ‘m een keer zou testen. ‘Chris, ga nou eens een keer een stukje rijden’, drong hij dan aan. Maar ik deed het nooit, ik was elke keer dronken."
"Tot die oudejaarsavond. Ik was bij hem en nog redelijk nuchter. Dus ik zei: 'Kom, ik pak dat ding, dan ben ik er vanaf.'"
"Ik ben op de motor gestapt en gaan rijden. Redelijk hard ook. Het was niet de eerste keer dat ik op een motor zat. Na een tijdje zette ik weer koers naar het huis van mijn vriend. Ik vertraagde wat en reed relatief rustig, met zo’n 80 kilometer per uur, weer terug."
'Chris, wat heb je gedaan?'
"Ergens op die weg ben ik afgeleid geraakt door mijn gedachten en verloor ik de concentratie. Ik raakte met de motor van de rijbaan af. Ik kan me nog goed herinneren dat ik voelde hoe ik door de lucht vloog. ‘Chris, wat heb je gedaan?’, ging door m’n hoofd."
"Uiteindelijk ben ik tegen een boom aan geklapt. Dat is me later verteld, ik kan me dat niet meer herinneren. Ik schijn ook een tijdje bewusteloos te zijn geweest."
"Ik weet nog dat ik daar lag, in de bosjes onderaan de dijk. Ik probeerde mijn nek te bewegen en dat lukte gelukkig. Ik voelde meteen dat het helemaal mis was bij mijn benen. Ik deed snel mijn helm af. Ik voelde geen pijn, waarschijnlijk door de shock. Ik ging haastig op zoek naar mijn telefoon, maar die kon ik niet vinden. Ik begon de roepen en te schreeuwen: 'Help, help!'"
"Er stopte een auto, gelukkig. Die hadden de motor langs de kant van de weg zien liggen. Twee mensen riepen naar me: 'We hebben je gezien en de ambulance gebeld!' Ze durfden niet naar me toe te komen. Ik denk door de aanblik van hoe ik erbij lag."
"Er kwam wel een vrouw bij me zitten. Een oudere vrouw. Ze werkte in de zorg, zei ze. Die heeft me erdoorheen gepraat totdat de hulpdiensten kwamen."
Schreeuwend in bed van de pijn
"Ik weet nog goed dat de twee ambulancebroeders naar me toe kwamen lopen. De ene zei meteen tegen de ander: 'Ik zie het al: amputatie rechts.' Toen realiseerde ik me de ernst van de situatie nog niet. Ik vroeg: 'Hoezo amputatie? Die kunnen jullie toch wel recht zetten?' Maar toen wist ik nog niet dat mijn been niet meer vast zat aan mijn lichaam."
"Eenmaal in het ziekenhuis heb ik zes-en-een-halve liter bloed gekregen. De pijn die ik ervaarde aan de wond aan m’n been, werd ondraaglijk. Nachtenlang lag ik schreeuwend in mijn bed. Twee keer moest ik opnieuw worden geopereerd, één keer omdat de wond niet goed heelde, en een andere keer omdat mijn bot doorgroeide."
"In eerste instantie werd me verteld dat ik nooit meer zou kunnen lopen. Het been dat ik nog had, had te veel schade. Maar met de tijd stelden de artsen hun prognose bij. Nu kan ik met een prothese aardig vooruit komen, gelukkig."
'Als een hamer die op mijn voet slaat'
"De pijn die ik in het ziekenhuis had, is nooit meer weggegaan. Maar in plaats van dat ik pijn heb aan mijn wond, heb ik nu pijn aan de voet en het onderbeen dat ik niet meer heb."
"Het is een heel breed scala aan verschillende pijnen. Het vaakst heb ik een soort stroomachtige tinteling door mijn fantoombeen. Die is gedurende de hele dag altijd wel aanwezig, met regelmatige pieken. Er zijn ook dagen dat het is alsof iemand met een hamer een klap geeft op mijn voet. En dat drie keer per minuut, een aantal uur achter elkaar."
"Het voelt voor mijn hersenen alsof ik mijn been nog heb. Of ik nu mijn ogen dicht of open heb, mijn hoofd is nog zo geprogrammeerd dat ik twee benen heb. Dat is heel gek."
"Mijn pijn is mijn grootste handicap, nog steeds. Ik geef mijn pijn nooit een tien. Want ik denk dat het altijd erger kan. Dus ik zou zeggen: deze pijn voelt als een negen en een half. Pijnstilling werkt niet. Want iets wat er niet aan zit, kun je ook niet verdoven."
Fantoompijn is pijn die iemand voelt in een geamputeerd lichaamsdeel. Je ervaart pijn, terwijl het pijnlijke lichaamsdeel er niet meer is. Het komt vaak voor. Van alle mensen die een amputatie hebben ondergaan, heeft 50 tot 85% er last van (gehad). Er zijn meerdere ideeën over hoe fantoompijn ontstaat. Eén van de mogelijke verklaringen is dat het komt doordat de zenuwen op de plek van de amputatie worden doorgesneden. Die zenuwen ‘denken’ dan dat ze nog steeds prikkels moeten doorgeven. Er is geen standaard behandeling voor fantoompijn die voor iedereen werkt. (Bron: De Vereniging voor Anesthesiologie)
Een 'barbiebeen'
"De artsen hebben een aantal therapieën geprobeerd om mijn fantoompijn te verlichten. Zoals spiegeltherapie. Dan wordt de spiegel zo geplaatst onderaan je been dat het lijkt alsof je twee benen hebt als je in die spiegel kijkt. Op die manier fop je je hersenen en geef je ze een signaal dat ze niet zoveel pijn hoeven te creëren."
"Ik ben ook in Zweden geweest voor een onderzoek naar een soort augmented reality-therapy. Dat is hetzelfde als spiegeltherapie, maar dan iets geavanceerder. Ze plakten allemaal elektroden op mijn stomp en zetten een televisie voor me waarop ik mezelf zag. Daarop had ik dan een virtueel been.
"Dat was wel heel interessant, maar niet zo realistisch. Ik kreeg een soort barbiebeen op dat scherm. Het heeft uiteindelijk ook niet geholpen."
Leren accepteren
"Door de jaren heen heb ik met behulp van psychotherapie leren accepteren dat dit nu mijn leven is. En dat die pijn daarbij hoort. Hier moet ik het mee doen. Dit is wat het is. Wat een beetje helpt, is gezond leven. Ik sport veel, dat geeft mij ook mentale kracht."
"Sinds zes jaar heb ik een relatie. Daar word ik heel gelukkig van. Hoe we elkaar hebben leren kennen, is een leuk verhaal. Ik ontmoette haar op de invalidenparkeerplek bij de supermarkt. Ik weet nog goed dat ik haar voor het eerst zag zitten, bellend in haar auto. Ik keek naar haar. Ze leek nogal boos te zijn op degene aan de andere kant van de lijn. Toen ze mijn staren opmerkte, beet ze me meteen toe: 'Ik mag hier gewoon staan, ik heb een invalidenkaart!' Maar dat was helemaal niet de reden dat ik keek, ik vond gewoon dat ze er knap uit zag. Inmiddels hebben we een zoontje samen van drie jaar oud. Die geeft ook zoveel licht in mijn leven. Het is een heerlijk ventje."
Een tweede kans
"Toen ik daar lag, onderaan die dijk, wachtend op hulp, was ik in mijn hoofd al bezig met de rest van mijn leven. Het voelde alsof ik een tweede kans kreeg. Het voelde als een wake-up call dat ik mijn leven anders moest gaan leven."
"Ik heb altijd positief geprobeerd te blijven. Vanaf het eerste moment na het ongeluk. Dat lijkt voor buitenstaanders misschien gek. Maar het helpt me om alle nare dingen te doorstaan, zo kan ik ermee omgaan. Voor het ongeluk ging het niet goed met me. Maar na de amputatie heb ik mijn leven op de rit gekregen."
"In zekere zin ben ik dankbaar voor het ongeluk. Als het niet was gebeurd, was ik er waarschijnlijk nu niet meer geweest. Ik heb beseft dat ik moet genieten van de kleine dingen in het leven. Dat het zonnetje schijnt vandaag, bijvoorbeeld. Mijn vader zegt ook altijd: 'Wij hebben Chris er niet doorheen gesleept, maar hij ons.'"
