Analyse: Zo speelt Feyenoord-opponent Celtic onder Brendan Rodgers

Voor de supporters van Celtic is er de laatste jaren genoeg te juichen, met maar liefst elf kampioenschappen in de laatste twaalf jaar. Ook dit seizoen is de ploeg weer goed begonnen met dertien punten uit vijf wedstrijden. Toch was het geen vlekkeloze zomer voor de Schotten, want succesmanager Ange Postecoglou vertrok, waarop het bestuur van Celtic oude bekende Brendan Rodgers aanstelde.

De Noord-Ierse trainer was tussen 2016 en 2019 ook al manager van Celtic. In zijn eerste seizoen leidde hij Celtic ongeslagen naar de titel en ook in de jaren die daarop volgden werden vele prijzen gewonnen. Na een tussenstop in Leicester is Rodgers nu dus terug in Glasgow.

Het is dit seizoen nog wat zoeken voor Rodgers, met name in de verdediging. De Zweedse centrale verdediger Carl Starfelt werd door Celta de Vigo weggekocht en Rodgers zag in de afgelopen weken Cameron Carter-Vickers en Maik Nawrocki geblesseerd uitvallen. Daardoor was Rodgers de afgelopen wedstrijden genoodzaakt om centraal achterin Gustaf Lagerbielke en Liam Scales op te stellen.

Afgelopen zaterdag maakte Liverpool-huurling Nathaniel Phillips zijn debuut voor Celtic, waardoor de keuzes voor Rodgers weer wat toenemen. Op linksback is Greg Taylor een zekerheidje, op rechtsback strijden Alistair Johnston en Anthony Ralston om een basisplek.

Waar vorig seizoen Japans international Reo Hatate nog regelmatig in de basis stond, kiest Brendan Rodgers dit seizoen vrijwel altijd voor Matt O’Riley en David Turnbull op het middenveld. Zij zorgen voor veel diepgang en dreiging naar voren. Dit alles is mogelijk omdat aanvoerder Callum McGregor vlak voor de verdediging alle gaten dichtloopt, vuil werk opknapt en meer dan eens met een overtreding een tegenaanval van de tegenstander eruithaalt.

Voorin is het vertrek van Jota, die voor een kleine 30 miljoen euro naar Al-Ittihad vertrok, goed opgevangen. In de interlandperiode liep Liel Abada een spierblessure op, waardoor de aanval aanstaande dinsdag waarschijnlijk bestaat uit Daizen Maeda, Kyogo Furuhashi en de creatieve Hyun-Jun Yang. Al met al zijn er dus de nodige personele problemen voor Rodgers.

Wie dit seizoen wedstrijden van Tottenham Hotspur heeft gekeken, weet dat de teams van Postecoglou uitblinken in het spelen van positiespel, met veel spelers rond de bal. Ondanks het vertrek van de Australiër, is zijn erfenis nog goed te zien in het positiespel van Celtic. Je zou het misschien niet verwachten van een Schotse ploeg, maar Celtic probeert regelmatig met een keurig verzorgde opbouw van achteruit de bal op de helft van de tegenstander te krijgen.

Omdat de meeste tegenstanders uit de eigen competitie niet heel tactisch onderlegd zijn, is het vaak vrij eenvoudig om controleur McGregor voor de verdediging vrij te spelen. Zelfs tegen de grote rivaal Rangers lukt het Celtic in de beginfase van de wedstrijd om met een simpele pass van de centrale verdediger naar de rechtsback, de passlijn naar McGregor, die helemaal wordt vrijgelaten door de Rangers, te openen.

Eenmaal op de helft van de tegenstander staat Celtic met veel spelers rond de bal, waardoor een overtal rond de bal ontstaat. Een overtal kan uitgespeeld worden met kort combinatiespel, om zo tot een kans te komen. In onderstaande afbeelding is te zien hoe Celtic in de openingswedstrijd van dit seizoen tegen Ross County met veel spelers rondom de bal staat. Doordat Daizen Maeda aan de linkerkant en Liel Abada aan de rechterkant het veld breed houden, kan Ross County het veld niet te klein maken. Zo probeert Celtic met een overtal in de as van het veld via combinatiespel tot een kans te komen.

Ook in onderstaande schermafbeelding is een soortgelijke veldbezetting van Celtic te zien, in de derby tegen Rangers. In dit geval is de breedte die Maeda hanteert veel minder, maar maakt hij een diepteloopactie achter rechtsback James Tavernier. Zo is het veldspel van Celtic verzorgd en gevarieerd, zowel op de eigen helft, als op de helft van de tegenstander.

Het liefst speelt Celtic de bal vanuit de achterste linie direct naar een aanvaller. Japans international Kyogo Furuhashi zakt geregeld uit om de bal te vragen. De beweeglijke centrumspits stelt zijn tegenstanders daarmee regelmatig voor keuzes: loslaten of doordekken? Als de centrale verdediger Furuhashi loslaat, staat hij vrij om open te draaien en een aanval op te zetten.

Als de mandekker doordekt ontstaat er een gat in de defensie. Op die manier ontregelt de Japanse aanvaller de verdedigingslinie van de tegenstander. Ook in de competitie tegen Ross County zakt Furuhashi uit om de bal te ontvangen.

De centrale verdediger van het tactisch niet al te sterke Ross County kiest ervoor om Furuhashi te volgen. Het gevolg is een gapend gat in de verdediging. De grote kwaliteit van Furuhashi is dat hij zelfs met een man in zijn rug in staat is om open te draaien. Met zijn lichaam maakt hij een schijnbeweging naar rechts, om vervolgens naar links open te draaien. Middenvelder David Turnbull herkent het moment dat Furuhashi inzakt en opendraait en duikt achter de laatste linie van de tegenstander.

In de tweede helft heeft tegenstander Ross County dit probleem nog steeds niet opgelost en is het dit keer Matt O’Riley die in de ruimte achter Furuhashi opduikt, na een harde inspeelpass van Cameron Carter-Vickers. Ditmaal verlengt Furuhashi de bal in een keer, waarmee hij de aanval versnelt en een grote kans creëert.

Duidelijk is dus dat Matt O’Riley en David Turnbull in het dynamische positiespel van Celtic heel comfortabel zijn. Ze bewegen voortdurend ten opzichte van elkaar en herkennen de dieptes die ontstaan achter de verdedigingslinie van de tegenstander. Zo is er altijd wel een van de twee die diep gaat.

Bovendien duiken ze met enige regelmaat op voor het vijandelijke doel. Mocht een aanval van Celtic uitmonden in een voorzet, is O’Riley of Turnbull altijd te vinden op de rand van het strafschopgebied, klaar om de teruggetrokken voorzet binnen te schieten. Het is niet voor niks dat de aanvallende middenvelders alleen spits Kyogo Furuhashi voor zich moeten dulden als het gaat om betrokken zijn bij doelpunten.

Als tegenstanders een hoge verdedigende lijn hanteren, schroomt Celtic niet om met een lange bal een van de buitenspelers diep te sturen. Buitenspeler Daizen Maeda komt graag in de bal om mee te doen in het positiespel. Om zijn directe tegenstander te verrassen, maakt hij ook geregeld een zogeheten vooractie: hij doet alsof hij de bal in de voeten komt vragen.

Op het moment dat de rechtsback dan doorstapt om hem kort te dekken, gaat hij diep in de ruimte die hij daardoor net heeft gecreëerd. Centrale verdediger Nawrocki herkent in onderstaande situatie de vooractie van Maeda en stuurt hem met een lange bal de diepte in, achter de verdediging van Ross County.

Met Celtic heeft Feyenoord een tegenstander die niet snel zal terugplooien met elf spelers achter de bal. Vrijwel altijd probeert Celtic de tegenstander onder druk te zetten. Zowel hoog op het veld, als op eigen helft, zetten de voorste spelers van Celtic druk op de bal. Druk zetten op de bal kan alleen als het veld klein gemaakt wordt. Dat betekent dat de onderlinge afstanden tussen de spelers van Celtic klein moeten zijn, zowel horizontaal als verticaal.

Zodra de aanvallers van Celtic druk zetten op de tegenstander, is de achterste linie van The Bhoys genoodzaakt om ook vooruit te stappen, om zo de onderlinge afstand klein te houden. Maar juist dan komen de verdedigers van Celtic in hun zwakte te staan, zeker nu Rodgers sterkhouders Carter-Vickers en Nawrocki moet missen. Hun vervangers Scales, Phillips en Lagerbielke zijn geen snelle, wendbare spelers die zich prettig voelen met veel ruimte in hun rug. Met één pass achter de hoge verdedigingslinie, hoog of laag, komt de kwetsbaarheid van Celtic bloot te liggen.

Daarbij komt ook nog kijken, dat de verdedigers in een één-tegen-één-situatie pure verdedigende kwaliteit tekort komen. De centrale verdedigers lijken allemaal gescout op hun fysieke kracht en hun inspeelpass vooruit, waar de backs in de selectie vooral aanvallend ingesteld zijn. Dit levert Celtic in het binnenland prijs na prijs op, maar in de Europese competitie blijkt dit vaak onvoldoende. Tegen beweeglijke aanvallers hebben de Celtic-verdedigers het erg moeilijk.

In onderstaande afbeelding heeft St. Johnstone de bal vooral hard en hoog weggewerkt, maar is het met slechts twee aanvallers toch in staat om een kans te creëren. Dat komt omdat centrale verdediger Liam Scales de bal totaal verkeerd inschat. Op deze manier heeft Celtic in de competitie al meerdere malen een grote kans aan de tegenstander weggegeven. In de Schotse competitie wordt dit maar sporadisch afgestraft, vanwege het gebrek aan kwaliteit. De Champions League daarentegen is een ander verhaal.

Als Feyenoord erin slaagt om de pressie van Celtic uit te lokken door geduldig op te bouwen van achteruit, zullen er gigantische ruimtes ontstaan achter de verdediging van Celtic. De Schotten zijn vanwege de dominantie in eigen competitie geneigd om tegenstanders overal op het veld onder druk te zetten, dus de verwachting is niet dat ze deze principes in De Kuip totaal overboord zullen gooien.

Op de momenten dat Celtic probeert Feyenoord onder druk te zetten, kan een splijtende pass genoeg zijn om een aanvaller van Feyenoord in een één-tegen-één-situatie met een verdediger van Celtic te krijgen. Met hun individuele kwaliteiten moeten Igor Paixão en Luka Ivanusec in staat kunnen zijn om meerdere grote kansen te creëren tegen de zwakke verdedigers van Celtic.

Het spel van Celtic valt in zekere zin te vergelijken met het voetbal dat Feyenoord probeert te spelen. Met een cruciaal verschil: individuele kwaliteit. Feyenoord bezit op elke positie een of meerdere spelers die zowel tactisch als technisch in staat zijn om het voetbal te spelen wat trainer Arne Slot graag ziet. Celtic-manager Brendan Rodgers zou dolgraag beschikken over de spelers waar Slot over beschikt. Onderstaande situatie is daar een mooi voorbeeld van.

Nadat Celtic in de eerste helft van The Old Firm aanvoerder McGregor een aantal keer heeft vrijgespeeld, weten de spelers van Rangers tijdens het spel dit probleem op te lossen. Oud-Feyenoorder Cyriel Dessers loopt als spits vanuit de passlijn naar McGregor op centrale verdediger Gustaf Lagerbielke af, terwijl de linksbuiten van de Rangers de passlijn naar rechtsback Alistair Johnston heeft afgesloten. De middenvelders van Rangers zorgen er dankzij hun positionering voor dat de pass die Celtic graag wil geven, naar de aanvallers, ook onmogelijk is geworden.

Dit is het moment dat Lagerbielke begint te twijfelen. Met een aanstormende Cyriel Dessers voor zich slaat de paniek toe bij de Zweed. Op een veel te langzaam tempo kapt hij terug om zijn keeper aan te spelen, maar Dessers is al bij de bal. Dessers kan de bal afpakken, terugleggen op Kemar Roofe die de 1-0 binnenschiet. Gelukkig voor Lagerbielke en Celtic grijpt de Schotse VAR in en annuleert het doelpunt, vanwege een lichte overtreding.

Waar Feyenoord met David Hancko, Gernot Trauner en Lutsharel Geertruida over centrale verdedigers beschikt die op zo’n moment in staat zijn in heel korte tijd de juiste beslissing te nemen, raken de technisch minder begaafde verdedigers van Celtic in paniek als de passlijnen zich sluiten. Als Celtic gaat opbouwen, is het dus de taak voor Feyenoord om de passlijnen naar de Celtic-aanvallers, zeker naar Furuhashi, af te sluiten. Op het moment dat de verdedigers geen oplossing meer zien, is een drukmoment voldoende om paniek te zaaien in de defensie van de Schotten.

Goed veldspel, dynamisch positiespel en creatieve aanvallers zorgen ervoor dat Celtic een leuk team is om naar te kijken, in de Schotse competitie. Want de individuele, technische en tactische kwaliteiten van de spelers van Celtic zijn veel minder dan die van de spelers van Feyenoord. Daarbij komt kijken dat Celtic twee centrale verdedigers en een buitenspeler moet missen, waardoor het nog extra aan kwaliteit moet inleveren.

Afgelopen zaterdag loofde Slot zijn ploeg nog voor het vertoonde veldspel, wat veel vertrouwen geeft in aanloop naar het treffen met Celtic. Zelfs het ontbreken van spitsen Santiago Gimenez en Ayase Ueda hoeft daarbij geen probleem te zijn. Als Feyenoord geduldig blijft in de opbouw, lokt het Celtic uit de tent.

De achterste linie van Celtic zal opschuiven, waarna Feyenoord moet toeslaan. Dat is het moment dat de grootste zwakte van Celtic bloot komt te liggen: de verdedigers in een één-tegen-één-situatie. Vanwege het gebrek aan pure verdedigende kwaliteit bij de Schotten, zullen alle creatieve aanvallers in de selectie van Feyenoord in staat moeten zijn om kansen te creëren. Al met al zal er in de staf van Arne Slot voldoende vertrouwen zijn om de Champions League-campagne met drie punten af te trappen.