Analyse: Zo speelt het vernieuwde Atlético Madrid onder Diego Simeone tegen Feyenoord

Sinds de aanstelling van trainer Diego Simeone is Atlético Madrid een begrip, in binnen- en buitenland. Onder de leiding van de Argentijn, wist Atleti diverse prijzen te pakken, waaronder de Europa League in 2012 en 2018 en de landstitel in 2014 en 2021. De manier waarop dat werd gedaan was vrij duidelijk: met een hermetisch afgesloten defensie en met veel duelkracht. Dat vechten is een beeld wat de bezoekers van de Kuip zich letterlijk kunnen herinneren. Tot aan het einde van vorig seizoen was dit de succesformule voor Simeone.

Het lijkt er namelijk sterk op dat Atlético Madrid de eigen voetbalidentiteit deels aan de kant heeft gezet. Met veel bekende namen en een aantal nieuwkomers is Atlético Madrid in sommige fases van een wedstrijd onherkenbaar. Het massale verdedigen met de linies kort op elkaar om vervolgens de lange bal te spelen, wordt dit seizoen bij vlagen ingeruild voor een verzorgde opbouw van achteruit. Daarmee bewijst Simeone dat hij zijn ogen niet geheel sluit voor de recente internationale ontwikkelingen in de grootste competities van Europa, waarin teams domineren die een aanvallend ingestelde speelstijl hanteren.

In onderstaande situatie komt de metamorfose van Atlético Madrid duidelijk naar voren. Tegenstander SS Lazio probeert hier met zeven spelers druk te zetten op de Spanjaarden.

Mario Hermoso maakt hier namelijk een uitstekende keuze. Hoewel middenvelder Pablo Barrios behoorlijk vrijstaat, kiest Hermoso voor pass op middenvelder Saúl Ñíguez. Daarmee lokt hij de druk van maar liefst vier Lazio-spelers uit. Daarom wordt een pass als deze in trainersjargon ook wel een ‘lokpass’ genoemd. Een lokpass is een pass naar een middenvelder om de tegenstander uit hun defensieve formatie te lokken.

Als Hermoso de bal direct op Barrios zou spelen, zou deze meteen onder druk staan van de aanstormende Lazio-spelers. Door eerst Saúl aan te spelen, lokt Hermoso de druk van vier tegenstanders uit, waardoor de Lazio-spelers denken Pablo Barrios vrij te kunnen laten. Na de kaats van Saúl op Hermoso, speelt Hermoso wel Barrios aan in de ruimte die is ontstaan in de rug van de pressende Italianen. Daardoor is de jonge Spanjaard in staat om in alle vrijheid een aanval op te zetten.

Ook tegen stadsgenoot en aartsrivaal Real Madrid schroomt Atlético niet om de bal over de grond naar voren te spelen. Onder druk van vier tegenstanders durft zelfs Stefan Savic de bal tussen de linies te spelen, iets wat we nog niet vaak van de Montenegrijnse mandekker hebben gezien in de afgelopen jaren. Marcos Llorente duikt in dit geval tussen de linies op en is zo in staat open te draaien en een aanval op te zetten, de aanval waaruit Atlético uiteindelijk de 3-1 tegen Real weet te maken. Het tekent het vernieuwde Atlético Madrid: niet langer onder druk de lange bal spelen, maar durven op te bouwen van achteruit, om zo via kort combinatiespel de bal naar voren te spelen.

In deze opbouw van achteruit valt de rol van Mario Hermoso op. Waarschijnlijk heeft Diego Simeone in de zomer beelden van Lutsharel Geertruida teruggekeken. Zodra Atlético begint met opbouwen, stapt Hermoso namelijk het middenveld in, een loopactie waarin Geertruida uitblinkt. Een verdediger het middenveld in te laten stappen, geeft voor een ploeg een aantal voordelen. Ten eerste ontstaat er een extra aanspeelmogelijkheid op het middenveld. Dankzij de aanwezigheid van de ingeschoven verdediger, kunnen de andere middenvelders zich hoger op het veld aanbieden. Daardoor worden pressende tegenstanders gedwongen om te kiezen, omdat ze vaak ineens in ondertal zijn. Ten tweede geeft het extra defensieve zekerheid. Mocht de bal verloren worden, is er een speler meer in de as van het veld om een tegendoelpunt te voorkomen. Interessant wordt om te zien hoe Slot Feyenoord druk laat zetten, als hij wordt geconfronteerd met een van zijn eigen wapens, de zogeheten ‘inverted’ back.

Toch zijn er ook nog veel dingen vertrouwd. Als de tegenstander langdurig in balbezit is, plooit Atleti terug in een 5-3-2 formatie. Tegen sterke tegenstanders, schroomt Antoine Griezmann niet om het middenveld te ondersteunen, waardoor er zelfs een 5-4-1 formatie ontstaat. Daarin wordt de as van het veld hermetisch afgesloten. Als de bal naar de zijkant van het veld wordt gespeeld, zetten de back en de twee dichtstbijzijnde middenvelders agressief druk op de bal. Daardoor is het als tegenstander van Atlético Madrid moeilijk om de eigen buitenspelers in een gevaarlijke positie te krijgen. Daar komt ook nog bij kijken, dat de spelers van Atlético Madrid uitblinken in hun verdedigende kwaliteiten, ook in een één-tegen-één situatie.

Af en toe zet het team van Simeone de tegenstander heel hoog vast, vaak gedurende een korte fase van een paar minuten. Deze fase is vaak in de eerste minuten na de aftrap of meteen na rust, waarin de Spanjaarden de tegenstander proberen te overrompelen. Ploegen die dan proberen op te bouwen, maken onder de hoge druk fouten, waaruit Atlético probeert toe te slaan. Maar laat opbouwen onder hoge druk nu juist een van de sterke kanten van Feyenoord zijn. Het is dus afwachten hoe hoog en hoe lang Simeone zijn Atlético druk laat zetten tegen Feyenoord. Na enkele minuten van hoge pressing zakt Atlético weer in, met veel mensen achter de bal.

Het nieuwe Atlético Madrid heeft aan de bal een heel geavanceerd wapen: een vroege, hoge voorzet na een kantwissel. Een tactisch principe dat ook door Feyenoord gebruikt wordt, is de kantwissel. Een kantwissel is een wapen wat kan worden ingezet om een vleugelspeler in één-tegen-éénsituatie te kunnen brengen. Door over de ene kant op te bouwen, lokt een ploeg verdedigers van de tegenstander die kant op. Vanzelfsprekend ontstaat er dan ruimte aan de andere kant van het veld. Dit stelt een tegenstander voor keuzes, omdat een snelle kantwissel dan kan zorgen dat er een vleugelspeler in een gevaarlijke situatie terecht komt.

Al vroeg in de Madrileense derby, speelt Atlético de bal aan de rechterkant van het veld rond, met veel spelers in de buurt de bal. Daardoor trekt Atleti zeker zes tegenstanders naar die kant van het veld, waardoor wingback Lino op de linkerflank geheel vrij staat. Doordat Stefan Savic de bal naar Mario Hermoso speelt, kan het spel verlegd worden. Dit is het moment waarop het heel snel gaat.

Het rondspelen van de bal aan de rechterkant was slechts een afleidingsmanoeuvre. De hele opzet van deze aanval draaide erom, om Lino geïsoleerd aan de linkerkant te krijgen. Dan komt hij namelijk in zijn kracht. Lino gaat na het ontvangen van de bal aan de wandel en zoekt de één-tegen-één met de tegenstander op, zoals Feyenoord daar tegen AS Roma-wingback Leonardo Spinazzola heel veel moeite mee had. Nadat Lino zoveel mogelijk meters heeft gemaakt, kapt hij graag terug naar zijn rechterbeen om de bal hoog voor te geven. Hij geeft de bal dan indraaiend tussen de verdedigers en keeper van de tegenstander, een zone die moeilijk te verdedigen is.

Dat is het moment voor spits Álvaro Morata om te doen wat hem een uitstekende spits maakt. Waar Griezmann tijdens de opbouw vaak opduikt aan de kant van de bal om een overtal te creëren, is Morata geregeld juist te vinden aan de kant waar de bal niet is. Als de bal naar Lino wordt gespeeld, zorgt Morata ervoor dat hij in de rug van de verdedigers loopt. Daardoor is het voor zijn mandekker onmogelijk om zowel de bal als Morata te blijven zien. Op het moment dat Lino terugkapt, begint Morata aan een voorwaartse loopactie. Zijn mandekker moet op dat moment eerst moet kijken waar de spits zich precies bevindt en is daardoor altijd te laat. Alle drie de doelpunten tegen aartsrivaal Real Madrid vielen uit soortgelijke situaties. Al het hele seizoen weet Atlético Madrid uit deze aanvalsopzet grote kansen te creëren. Ook in het begin van het seizoen, toen de inmiddels vertrokken Carrasco de rol van Lino nog vervulde.

Feyenoord is dus gewaarschuwd voor deze manier van aanvallen van Atlético. De Madrilenen zullen Feyenoord proberen met zoveel mogelijk spelers te lokken naar de ene kant, om vervolgens met een kantwissel de vrije wingback voor te laten geven. Op het moment dat Atlético van kant wisselt, moeten bij de Feyenoord-verdedigers alle alarmbellen afgaan. Rechtsback Geertruida zal Lino agressief onder druk moeten zetten, om te voorkomen dat hij alle ruimte heeft om een goede voorzet te geven. Linkercentrale verdediger Dávid Hancko is gewaarschuwd dat hij dusdanig positie moet kiezen, dat hij zowel Álvaro Morata als de bal in de gaten moet houden. Op die manier kan hij óf zelf ingrijpen en de bal wegkoppen, óf Gernot Trauner instructies geven waar Morata gaat opduiken.

Atlético Madrid miste de afgelopen weken een karrenvracht aan topspelers, voornamelijk vanwege blessures. Hoewel Rodrigo de Paul en Ángel Correa op de weg terug lijken, zullen Thomas Lemar, Reinildo, Pablo Barrios, Çaglar Söyüncü, Vitolo, Stefan Savic en onze landgenoot Memphis Depay woensdagavond niet aan de aftrap verschijnen. Daardoor wisselt de opstelling van Diego Simeone noodgedwongen wekelijks. Dat maakt dat het inslijpen van automatismen nog moeizaam verloopt. En, zoals dat gaat bij het aanleren van alle nieuwe dingen, gaat het aanleren van een vernieuwde speelstijl met vallen en opstaan. Daarin schuilt de grootste mogelijkheid voor Feyenoord om een resultaat te behalen tegen dit Atlético Madrid. In onderstaande situatie probeert Atleti (spelend in het groen) met kort combinatiespel de defensieve linie van Valencia uit elkaar te spelen. Omdat Valencia met veel spelers in de as van het veld verdedigt, wordt een pass van Thomas Lemar naar Antoine Griezmann onderschept.

Omdat het vernieuwde Atlético met veel mensen voor de bal durft aan te vallen, geeft het onherroepelijk ruimtes weg als het de bal verliest. Binnen een aantal seconden weet Valencia de balverovering om te zetten in een doelpunt. Valencia-aanvaller Fran Pérez dribbelt handig Hermoso voorbij en stuurt Hugo Duro in de rug van Axel Witsel weg, waarna Duro de bal achter Jan Oblak schiet.

De combinaties in de as van het veld zijn voor Atlético Madrid de nieuwe manier om kansen te creëren. Maar dit is dus een tactiek met de nodige risico’s. Als de restverdediging niet goed georganiseerd is, kan balverlies in de as van het veld dodelijk zijn. Als Feyenoord deze momenten weet te herkennen bij Atleti, is er met de snelle mannen voorin zeker iets te halen in Madrid.

De uitwedstrijd in het Wanda Metropolitano wordt een van de grootste uitdagingen voor Arne Slot in zijn tijd als trainer van Feyenoord. Tegenstander Atlético Madrid beschikt, ondanks de vele afwezigen, over buitengewoon veel individuele kwaliteit. Het wordt interessant om te zien, hoe deze kwaliteit zich tot de kwaliteiten van de Feyenoorders verhoudt.

De grote vraag is of Arne Slot het aandurft om te blijven opbouwen in de fases waarin Atlético Madrid hoog drukzet. In de fases waarin Atlético zich terugtrekt met veel mensen achter de bal, is de vraag of het geroemde positiespel van Feyenoord van voldoende kwaliteit is om de Madrilenen stuk te spelen.

Als Feyenoord geduldig blijft loeren op de momenten dat Atlético in de as combineert, zijn er kansen mogelijk in de omschakeling. Normaal gesproken beschikt Atlético Madrid echter over teveel kwaliteit, een resultaat in Madrid zou een geweldige prestatie zijn voor de equipe van Arne Slot.