VISSERIJ
Met deze pelmachines hoeven Stellendamse garnalen niet meer heen en weer naar Marokko
17 november, 15:13 • 4 minuten leestijd
Het overgrote deel van de Hollandse garnalen wordt naar Marokko verscheept om daar gepeld te worden. Pas na een week of acht belanden ze gepeld én vol conserveermiddelen in de Nederlandse schappen. Met de komst van de Stellendamse garnalenpelcentrale met pelmachines is daar nu een alternatief voor.
De vraag naar Nederlandse garnalen is zo groot, dat er hier niet genoeg mensen zijn om ze te pellen. Daarom worden de garnalen op grote schaal naar Noord-Afrika verscheept en daar gepeld. "Daar zitten veertigduizend vrouwen 15 miljoen kilo garnalen uit Nederland te pellen", vertelt visondernemer Evert de Blok. Om de garnalen op de reis heen en terug goed te houden, worden ze behandeld met conserveermiddelen.
Dat moet anders, dacht de Blok. Hij kocht negen pelmachines – "een aardige investering" – en richtte een pelcentrale op bij de visafslag in Stellendam. De machines pellen de garnalen onder zeer lage temperaturen en vriezen ze, zonder toevoeging van conserveermiddelen, direct in. "Dat is veel beter voor de smaak."
Neem een kijkje in de garnalenpelcentrale:
De Stellendamse garnalen worden gepeld met een machinepark
De machines verwerken elke dag zo'n 500 kilo garnalen. Deze schaaldieren worden verkocht in de winkel bij de visafslag en bijvoorbeeld aan chefkoks, want de Stellendamse garnaal staat bekend als een ware delicatesse. Ze zijn iets duurder dan de garnalen die in Marokko gepeld worden.
De garnalen die je in de supermarkt koopt, zijn voorlopig nog steeds in Noord-Afrika geweest. Dat blijft de goedkoopste optie en er zijn simpelweg niet genoeg machines.
Handpellers pellen door
Het pellen van die garnalen was vroeger een belangrijke Stellendamse traditie. Aan één garnaaltje zit een handvol werk. Menig kind kreeg dit vroeger aangeleerd en aan de keukentafel werd druk gepeld. Het was voor veel mensen een mooie bijverdienste. Met de strenger wordende hygiëneregels stierf het ambacht van garnalenpeller beetje bij beetje uit.
Toch is er nog één 'handpelatelier' in Stellendam. Daar pellen mensen die het oude ambacht in hun jeugd hebben geleerd een paar uur per week garnalen. De leeftijd van de vrijwilligers die hier hun handen uit de mouwen steken, ligt boven de 65 jaar.
Ervaren peller Cees
Cees Grinwis uit Stellendam is een van de handpellers. Als een machine voert hij de handeling uit: kopje eraf, staartje eraf, de restjes in een aparte bak en de overgebleven garnaal op een koelplaat. Een ander sorteert de garnalen op de gekoelde plaatjes en zorgt dat er een zo schoon mogelijk product overblijft.
"Als kind moest ik als ik uit school kwam éérst een kopje met garnalen pellen; daarna mocht ik gaan spelen", vertelt Cees. "Zo heb ik het dus wel geleerd." En nu doet hij dit kunstje elke week vrijwillig.
"Het is gezellig, je hebt een praatje en je hebt wat te doen. Wij zijn inmiddels allemaal op leeftijd dus op een gegeven moment zal dit ambacht wel stoppen, omdat wij er dan niet meer zijn. De jeugd ziet dit niet zitten."
Heel veel vraag naar garnalen
Evert de Blok wil meer garnalen gaan pellen in Stellendam. Dat lukt niet met de senioren die een paar uur in de week komen pellen. "Het idee is om het proces meer in Nederland te houden en de kwaliteit van de garnalen te verhogen, doordat we geen conserveermiddel gebruiken. Negen machines staan gelijk aan ongeveer honderd pellers." De machines verwerken elke dag zo'n zo'n 500 kilo garnalen.
"Hier in het handpelatelier kunnen we drie of vier uur pellen en dan is het mooi geweest. Maar die machines kunnen meer en worden niet moe", zegt De Blok. "En die hoeven geen koffie!", lacht een van de vrijwilligers.
Cees vindt het prima dat er nu ook machines zijn die het klusje klaren. "Ze zijn wel iets anders dan onze handgepelde garnalen, maar ze zijn goed te eten. Ambachtslieden bestaan er amper meer. Ze zullen dus wel moeten. Maar een ambachtelijk gepelde garnaal blijft toch het lekkerst."
