nieuws
Officieel excuus voor nabestaanden Rotterdamse jodenredder
Minister Stef Blok heeft de nabestaanden van Rotterdammer Jan Zwartendijk excuses aangeboden. Zwartendijk redde als consul in Litouwen in de Tweede Wereldoorlog duizenden Joden. Als dank kreeg hij naderhand een berisping. Blok noemt dat nu 'ongepast'.
Op vragen van Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma van D66 antwoordt de minister dat hij samen met Koning Willem-Alexander al in juni heeft gesproken met de zoon en dochter van Zwartendijk. Hij heeft toen "uiting gegeven aan grote bewondering voor het optreden van hun vader in 1940."
Zwartendijk schreef aan het begin van de Tweede Wereldoorlog als consul in korte tijd duizenden visa uit aan joden die uit Polen waren gevlucht. De visa waren voor Curaçao, maar de vluchtelingen reisden er uiteindelijk mee naar Japan of China.
Reprimande
Zijn eigenmachtige optreden kwam hem na de oorlog op een reprimande te staan. Een ambtenaar van toenmalig minister Joseph Luns vertelde hem dat hij niet volgens de consulaire regels had gehandeld. Hij kon daarom naar een lintje fluiten.
Jan Brokken uit Rhoon tekende het verhaal van Zwartendijk op. In zijn bestseller 'De Rechtvaardigen' spreekt hij onder anderen met de dochter van de Rotterdammer. Zij zegt: "De onderscheiding kon hem niets schelen. Maar dat hij een uitbrander kreeg, vond hij vernederend."
Minister Blok: "Jan Zwartendijk verdiende geen reprimande zoals die naar de veronderstelling van Jan Brokken in zijn boek heeft plaatsgevonden in 1964. Als dat is gebeurd, was dat volstrekt ongepast en zijn nu ruimhartige excuses op hun plaats. Jan Zwartendijk verdiende erkenning en eerbetoon voor zijn dappere gedrag."
Zwartendijk overleed in 1976. Hij kwam nooit te weten hoeveel mensen hij met zijn visa heeft gered. Een week na zijn dood kwam bericht van het Holocaust Research Center dat 95 procent van de mensen die van hem een via had gekregen, de oorlog had overleefd.
