nieuws
De vragen van 17 november 2018
De aflevering van 17 november was knettergek, met een prachtig gedicht van Manuel Kneepkens, razende reporter Sofie die overal in de stad antwoorden ging halen en Anna en Erik met hun neus in de boeken.
Roze olifant
Hans van Geenen belde ons om te vragen: waar komen gedachten vandaan en hoe ontstaan ze? Je zou zeggen vanuit je verstand, maar hoe komt het dan dat je, terwijl je met je verstand probeert ergens niet aan te denken, daar toch aan denkt? Denk maar aan het voorbeeld van de roze olifant.
En zitten er naast je verstand nog andere gebieden in je hersenen die je gedachten creëren?
En zitten er naast je verstand nog andere gebieden in je hersenen die je gedachten creëren?
Griezelig verkeer
De 7-jarige dochter van Annemieke Jongeling hoorde op Radio Rijnmond een waarschuwing voor een 'spookrijder'. Waarom heet het een spookrijder en wat heeft het met een spook te maken?
De was eraf wassen
Niels Wiggers vraagt zich af: soms hebben appels een vettige laag. Het laat zich er nauwelijks afwassen, tenzij je het er met een papiertje afschraapt. Wat is die laag? Is het gevaarlijk of schadelijk om te eten?
Verslaggever Sofie Dorleijn dook snel de markt op en kwam erachter dat die waslaag door de telers vaak wordt toegevoegd om de appels sappig te maken en mooi te laten glimmen.
Slaperige winterdagen
Bernadette Lodder vraagt:In de winter worden de dagen korter, maar slapen dieren dan normaliter ook langer? En zouden mensen van nature ook langer moeten slapen in de winter?
Antwoord: In de winter zijn heb je minder energie doordat er minder zonlicht is. En omdat er toch een ander licht is heeft dat weer invloed op hoe je slaapt. Daarbij eet je ook anders in de wintermaanden. Dit maakt je over het algemeen wat vermoeider.
Bij dieren die niet aan winterslaap doen gebeurt ongeveer hetzelfde. En voor een gemiddeld dier dat vooral overdag leeft, eten vangt of scharrelt heeft het geen zin om dat in het donker te doen.
Bij dieren die niet aan winterslaap doen gebeurt ongeveer hetzelfde. En voor een gemiddeld dier dat vooral overdag leeft, eten vangt of scharrelt heeft het geen zin om dat in het donker te doen.
Verlopen loper
André ten Brinke vroeg zich af: Waarom zijn lopers legaal, dan heb ik het over die sleutels, waarmee je meerdere deuren en fietsen open kunt doen?
Verslaggever Sofie rende snel naar de slotenmaker, die vertelde dat lopers eigenlijk niet meer worden gebruikt. Tegenwoordig hebben de meeste huizen een cilinderslot, waar lopers over het algemeen niet meer mee werken.
Scheve schapen
Wim Muller uit Rotterdam-Ommoord kwam naar de bieb en vroeg: je ziet vaak schapen lopen op zo’n schuin talud langs de snelweg. Hoe houden ze zich daar stand? Krijgen ze geen kramp?
Antwoord: Schapen zijn klimmers, niet zo goed als geiten, maar redelijk goede klimmers. Ze zijn er een beetje op gebouwd om behendig te zijn op onhandig terrein. Daarom worden ze juist op taluds en bermen, waar een machine niet efficiënt is, ingezet.
Bibberende eenden
Anita Flink uit Dordrecht vroeg ons: hoe houden eenden zich warm in de winter?
Antwoord: In een krantenartikel vertelt Kees Moeliker:
Eenden hebben een complex bloedcirculatiesysteem. Bij temperaturen vlak boven nul sluit de eend of zwaan de bloedvaten naar de poten af om energie te besparen, want de meeste warmte gaat via de veerloze, dus niet geïsoleerde, poten verloren.” Bij vorst – wanneer de pootjes onderkoeld dreigen te raken – gaan de bloedvaten naar de poten open en stroomt warm bloed uit het lichaam in tegengestelde richting dicht langs aders die het koude bloed uit de poten afvoeren naar het lichaam. „Hierdoor warmt het koude bloed iets op en vindt er weinig warmteverlies plaats via de poten. De bloedvaten in eenden- en zwanenpoten werken dus als een soort warmtewisselaar”. De poten zijn wel veel kouder dan de lichaamstemperatuur, maar bevriezen niet. Eenden zoeken vaak een wak op, omdat open water altijd een temperatuur boven nul heeft. Door met de pootjes te roeien, komt warmer water naar boven en blijft het wak open. Zo houden ze zich ook warm.
Eenden hebben een complex bloedcirculatiesysteem. Bij temperaturen vlak boven nul sluit de eend of zwaan de bloedvaten naar de poten af om energie te besparen, want de meeste warmte gaat via de veerloze, dus niet geïsoleerde, poten verloren.” Bij vorst – wanneer de pootjes onderkoeld dreigen te raken – gaan de bloedvaten naar de poten open en stroomt warm bloed uit het lichaam in tegengestelde richting dicht langs aders die het koude bloed uit de poten afvoeren naar het lichaam. „Hierdoor warmt het koude bloed iets op en vindt er weinig warmteverlies plaats via de poten. De bloedvaten in eenden- en zwanenpoten werken dus als een soort warmtewisselaar”. De poten zijn wel veel kouder dan de lichaamstemperatuur, maar bevriezen niet. Eenden zoeken vaak een wak op, omdat open water altijd een temperatuur boven nul heeft. Door met de pootjes te roeien, komt warmer water naar boven en blijft het wak open. Zo houden ze zich ook warm.
Koud bad
Peter Sluis belde om te vragen: hoe komt het dat een buitenzwembad ondanks de zeer hoge temperatuur van de lucht toch altijd ijskoud blijft.
Oud-zweminstructrice Nel Martijn belde om een antwoord te geven: het water van een openbaar zwembad moet iedere 24 uur worden vervangen, en dat water is altijd koud. Bovendien warmt water minder snel op dan aarde.
De gouden standaard
Ineke Snaar uit Barendrecht vraagt: waarom wordt goud altijd met rijkdom geassocieerd? Er bestaan toch wel meer zeldzame grondstoffen?
