OM onderzoekt volmachten Leefbaar

Justitie bekijkt of sprake is van het ronselen van stemmen, of het voeren van campagne. Volgens een woordvoerder van het Openbaar Ministerie is die scheidslijn daartussen "erg dun". Mochten de handelingen van Leefbaar Rotterdam vallen onder het ronselen van stemmen, dan is de Kieswet overtreden en daar staat maximaal een celstraf op van een maand of een geldboete. Justitie is het onderzoek begonnen zonder dat er officieel aangifte is gedaan.

Woensdag werd bekend dat Leefbaar Rotterdam zijn kandidaat-raadsleden heeft aangezet tot het werven van volmachten. Dat gebeurde via een e-mail van raadslid Ronald Buijt. In de mail zegt Buijt "ongeveer vijftig betrouwbare Rotterdammers te hebben die bereid zijn om de overtollige volmachten in te leveren op het stembureau. Heb je dus volmachten die je zelf niet kwijt kunt bij familie of vrienden, graag direct contact opnemen met Ronald Buijt.'' In de mail doet Buijt uitvoerig uit te doeken hoe het afgeven van een volmacht werkt.

In een reactie zei het Leefbaar-raadslid dat hij niks fout heeft gedaan: “Op deze manier hebben wij gewoon onze sympathisanten willen benaderen.'' Wel vindt hij dat sommige passages in de mail niet gelukkig waren gekozen.

Melle Bakker, secretaris-directeur van de Kiesraad is het daar niet mee eens: “De kiezer moet als hij zelf niet kan stemmen het initiatief nemen om iemand anders te machtigen. Het initiatief ligt bij de kiezer en niet bij anderen, zoals bijvoorbeeld politieke partijen.''

De secretaris-directeur van de Kiesraad heeft de mail gezien en zegt dat het niet zo kan zijn dat iemand stemkaarten zonder de naam van die gemachtigde inzamelt en vervolgens verspreid onder bekenden: “Nu zal er in de praktijk een grijs gebied zijn. Sommige partijen bieden het stemmen via volmachten voor iemand aan als service. Wij als Kiesraad zeggen dat bepalend is dat de kiezer weet wie er voor hem gaat stemmen.''

GroenLinks en de PvdA hebben geschokt gereageerd op de mail: “Leefbaar Rotterdam heeft willens en wetens de Kieswet overtreden", aldus lijsttrekker Arno Bonte van GroenLinks: “Ik vind dit echt schokkend. Leefbaar Rotterdam draait al acht jaar mee. De partij zou het wat mij betreft beter moeten weten.” Hij noemt de werving van Leefbaar schokkender dan de feiten die tot op heden boven tafel kwamen over onregelmatigheden op stembureaus: “Daarover schreeuwde Leefbaar Rotterdam moord en brand. Ik verwacht op zijn minst een groot excuus en wat mij betreft gaan ze een aantal toontjes lager zingen.”

Bonte heeft de Commissie Onderzoek Geloofsbrieven gevraagd onderzoek te doen naar de mail van Leefbaar Rotterdam. Ook PvdA-fractievoorzitter Van Heemst dringt op een onderzoek aan: “Dit stelt alle verontwaardiging van Leefbaar Rotterdam rond de verkiezingen in een heel ander daglicht. Ik heb er een heel slecht gevoel over. Ik voel me genept door Leefbaar omdat ze een week lang de indruk wekken dat de Leefbaren zich brandschoon hebben gedragen op de verkiezingsdag. Wel iedereen verwijten maken, maar zich ondertussen zelf schuldig maken aan ronselpraktijken.'' Lijsttrekker Marco Pastors van Leefbaar Rotterdam maakte donderdag bekend dat de zoektocht zijn partij geen enkele volmacht heeft opgeleverd. ,,Maar als uit onderzoek blijkt dat we fout zijn geweest, dan zullen we dat moeten aanvaarden.''