nieuws

Rijnmond Staat Stil bij de Dordtse Synode

Dordrecht was 400 jaar geleden het centrum van Europa. Iedereen kwam naar de oudste stad van Holland, voor een zaak van groot gewicht: de Dordtse Synode. De belangen waren enorm, want een heuse burgeroorlog moest worden afgewend.
In de kern was de Synode eigenlijk een gereformeerd onderonsje, over enkele ingewikkelde, theologische leerstellingen. De predestinatie met name: was de mens uitverkoren of kon hij de hemel nog een beetje verdienen?
Niet een onderwerp waarbij je verwacht dat de stad uitliep, de herbergen uitpuilden en het volk de adem inhield. Toch was het zo, zegt Fred van Lieburg. De hoogleraar kerkgeschiedenis én Dordtenaar schreef het boek Synodestad. Dordrecht 1618-1619.
"Religie en politiek waren in die tijd verknoopt. Een meningsverschil binnen de protestantse kerk had grote gevolgen voor het bestuur van de zeven provinciën. Vandaar dat de Staten-Generaal nadrukkelijk meekeek."

Burgeroorlog

De zaal van de Kloveniersdoelen in Dordrecht, waar de Synode werd gehouden, werd niet alleen bevolkt door Nederlandse theologen en politici. Geleerden uit heel Europa waren aanwezig. Een burgeroorlog in Nederland zou grote gevolgen hebben voor 'Europa'. De protestantse bondgenoten van Nederland vreesden anders een verzwakte positie tegenover het katholieke Spanje.
De Synode stond daarom in het teken van de eenheid, die erin geramd moest worden. Van Lieburg:"Het was geen open, gelijkwaardige conferentie. Het religieuze conflict ging tussen remonstranten, die een vrijere opvatting hadden, en contraremonstranten. Maar de contraremonstranten waren de baas."
Het grootste deel van de zeven maanden die de synode duurde, werd gehouden buiten aanwezigheid van de remonstranten. Zij werden uiteindelijk zelfs verbannen. Hun leiders vertrokken naar het buitenland.

Onthoofd

Prins Maurits, die aan de kant van de contraremonstranten stond, had gewonnen van zijn rivaal Johan van Oldenbarnevelt. Die laatste werd letterlijk een kopje kleiner gemaakt. Hij werd op het Binnenhof onthoofd. Nog zo'n sympathisant van de remonstranten, Hugo de Groot, werd opgesloten.
Het resultaat: de burgeroorlog was afgewend, de rust in Nederland was hersteld. "En Dordrecht stond op de kaart", zegt Van Lieburg. "Kosten noch moeite waren gespaard om de Synode goed te laten verlopen. Met succes. Ook voor het toerisme naar Dordrecht heeft het veel betekend."
In dit herdenkingsjaar is er veel aandacht geweest in Dordrecht voor de historische synode van 1618. Koning Willem-Alexander zette een robot in werking, die de Statenbijbel ging schrijven. Ook dat was een gevolg destijds van de Synode. Met een speciale App is te zien hoe het Dordrecht van die tijd eruit zag.

Leerregels

En de Dordtse Leerregels, ook een vrucht van de Synode, leiden nog altijd tot discussies onder scholieren in Dordrecht. Zoals een van hen zegt: "We kunnen wel denken dat we alles kunnen, maar dat is niet zo. Ik geef er de voorkeur aan mijn leven in Gods handen te leggen."
En waar staat Fred van Lieburg in deze discussie? "Als God bestaat, ben je als mens heel klein en afhankelijk. Tegelijkertijd heeft de mens daar volop verantwoordelijkheid in. Dat is de mysterieuze harmonie die je moet zoeken."
Luister naar het interview met Fred van Lieburg: klik bovenaan op de blauwe tegel

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl