nieuws

Tachtig jaar geleden: de mobilisatie van Nederland

Op 28 augustus 1939 kondigde de Nederlandse regering de mobilisatie af. Duizenden mannen werden opgeroepen, gebouwen en vervoersmiddelen werden gevorderd. De spanningen in Europa waren aanleiding om de Nederlandse krijgsmacht op volle oorlogssterkte te brengen.
Mensen kregen een brief, er werden pamfletten opgehangen en telegrammen verstuurd. Op 29 augustus meldden de eerste mannen zich en vijf dagen later was iedereen op z'n plek. Tachtig jaar later kijken we met militair historicus Wouter Hagemeijer naar de gevolgen voor Rotterdam.
Rotterdam wordt ineens een militaire stad
Wouter Hagemeijer

"Daarvoor hadden we alleen de mariniers aan het Oostplein. Nu werden een kleine 7500 militairen van de landmacht ondergebracht", vervolgt Hagemeijer. Het ging om mensen in opleiding en voor de bevoorrading. Al deze militairen moesten worden gehuisvest, de meesten werden gelegerd in Rotterdam-Noord, slechts een beperkt aantal kwam op Zuid.
De regering vorderde hiervoor onder meer scholen. In Rotterdam werden tientallen schoolgebouwen gebruikt. Bijvoorbeeld het pand van de Rooms-Katholieke Ambachtsschool in de Baljuwstraat in Rotterdam-Noord. Daar werden de mannen opgeleid voor de luchtvaartdienst.
Opeens verschenen er militairen in de straten van Rotterdam. Dat was de stad niet gewend. Maar er vertrokken ook mannen. "Ook Rotterdammers werden gemobiliseerd, enige duizenden mannen moesten zich te melden bij hun legeronderdeel ergens in het land", zegt Hagemeijer.

Paarden

Ook voertuigen, schepen en paarden werden gevorderd. Dat was ingrijpend voor de bevolking, in heel Nederland en dus ook in Rotterdam. Hagemeijer: "Kostwinnaars gaan weg, medewerkers van bedrijven gaan weg, een boer die drie paarden had moest er eentje inleveren. Dat grijpt in."
De algehele mobilisatie werd dus op 28 augustus 1939 afgekondigd. "Dat heeft te maken met de oplopende spanningen in Europa. Duitsland begint steeds agressievere toon aan te slaan, bijvoorbeeld richting Polen", zegt Hagemeijer. "Men heeft het gevoel dat de kans op een Europese oorlog alleen maar groter gaat worden en wil op tijd zijn. En tot op zekere hoogte is dat ook wel terecht, want op 1 september 1939 valt Duitsland Polen binnen. Dat is het begin van de Tweede Wereldoorlog, zeker in Europa."

Lezing

Wouter Hagemeijer geeft zondag 1 september een lezing over Rotterdam in de mobilisatietijd bij Museum Rotterdam 40-45NU aan de Coolhaven. Daarin gaat hij dieper in op de gevolgen van de mobilisatie voor Rotterdam en de rest van het land.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl