Tekort aan budgetmaatjes voor mensen met schulden

Door het tekort aan vrijwilligers staat een aantal hulpvragers op een wachtlijst of kan niet worden geholpen, vertelt Elske Thomassen. Zij is coördinator bij Budgetmaatjes 010. "De vraag groeit absoluut en het is lastig nieuwe mensen te vinden."

Budgetmaatjes 010 opereert in Rotterdam, Capelle aan den IJssel en Nissewaard. In die laatste gemeente zien de coördinatoren de laatste maanden een duidelijke toename in de hulpvraag. "Er staan zes hulpvragers op de wachtlijst die goed hulp kunnen gebruiken, maar die we helaas teleur moeten stellen”, zegt Bouwen Mooldijk, coördinator in Nissewaard.

Momenteel helpen ruim twintig vrijwilligers in de gemeente Nissewaard dertig mensen met hun administratie op orde krijgen. "We kunnen dus best nieuwe maatjes gebruiken", zegt Mooldijk.

De 70-jarige Eldrid uit Capelle aan den IJssel verloor tien jaar geleden plotseling haar man en kwam er alleen voor te staan. Haar man deed de administratie en zij wist niet hoe ze dat over moest nemen. Hulp vragen durfde ze niet, ook niet aan haar kinderen.

"Ik had angst om brieven open te maken. Dat werden er steeds meer, ik kreeg ook boetes en dat heeft me veel financiële problemen gegeven”, vertelt ze. Door parkeerboetes, aanmaning op aanmaning en ongeopende brieven, lopen de schulden behoorlijk op. “Het was echt een rommeltje”, geeft ze toe. “Maar gelukkig is het rommeltje nu in opheldering.”

Bijna tien jaar modderde mevrouw Eldrid aan, totdat ze zich bij haar huisarts meldde dat het niet goed met haar ging. “Ik was angstig en sliep heel slecht”, vertelt ze. Via de huisarts en Welzijn Ouderen in Capelle aan den IJssel komt sinds eind vorig jaar budgetmaatje Anetta Eilander bij mevrouw Eldrid over de vloer.

"We zijn eerst alle post gaan verzamelen die ze overal verstopt had", legt Anetta uit. "Die zijn we samen gaan openen, op stapeltjes gaan leggen, in ordners gaan stoppen en we zijn gaan bellen voor betalingsregelingen.”

"De post niet openmaken is standaard. Dat is heel herkenbaar als mensen de controle over hun financiën kwijt raken", zegt 'budgetmaatje' Gerda Porsius. "Brieven liggen ongeopend in de kelder, onder het bed, in een rugzak, in plastic tassen of in een tas op wieltjes. Mensen raken in paniek als ze een brief zien van een deurwaarder en het eerste wat ze doen is die weg stoppen.” Schulden kunnen dan gauw oplopen tot wel 20.000 euro.

Porsius is al acht jaar actief als budgetmaatje. “De kop in het zand steken, vluchten voor het probleem. Dat is wat je ziet.”

Mensen kunnen zelfstandig een beroep doen op een budgetmaatje, maar meestal trekt een wijkteam of maatschappelijk werker aan de bel. Zij komen over de vloer vanwege een andere hulpvraag of door zorgen van buren of naasten. Zo wordt gesignaleerd dat iemand het overzicht op inkomsten en uitgaven kwijt is en dat er soms wel torenhoge schulden zijn.

Ook de professionele schuldhulpverlening verwijst cliënten door naar een budgetmaatje, als ze verplicht drie jaar lang van drie tot acht tientjes per week moeten rondkomen om hun schulden af te lossen. “Mensen moeten dan zelf zorgen dat ze daarvan rondkomen en daar kunnen ze vaak wel hulp bij gebruiken”, legt Elske Thomassen uit.

“Het begon met een vriend die door financiën in de problemen zat. Dat had zoveel impact op hem, zoveel paniek, stress en narigheid. Daar wilden we iets aan doen.” Gerda heeft zich daarna aangemeld als vrijwilliger bij budgetmaatjes.

Er is niet één verklaring voor de groeiende vraag naar budgetmaatjes. Hulpverleners hebben meer oog voor financiële problemen en verwijzen sneller en vaker door naar budgetmaatjes. Ook de schroom om hulp in te schakelen lijkt af te nemen.

Volgens gegevens van het SCP daalt de armoede in Nederland, omdat de economie groeit en meer mensen werk vinden. “In Rotterdam leven meer mensen in armoede dan in de rest van Nederland. En minder armoede betekent niet automatisch dat je uit de financiële problemen bent”, reageert coördinator Elske Thomassen. “Als je iets meer geld te besteden hebt, wil niet zeggen dat je weet hoe daarmee om te gaan.”

Het zijn veelal mensen die moeten rondkomen van alleen een uitkering of AOW, die verstrikt raken in hun administratie en hulp kunnen gebruiken van een budgetmaatje. "Het blijkt in de praktijk heel lastig om daarvan rond te komen en de verstandige keuzes te maken met het weinige geld dat je hebt", vertelt Elske Thomassen. Voor mensen met een inkomen op bijstandsniveau is een schuld van 3000 euro al bijna niet meer in te lopen.

Van de vrijwilligers wordt enig inzicht in financiën verlangd. Ze doorlopen een training voordat ze daadwerkelijk aan de slag gaan.

“Als vrijwilliger geeft het al zoveel voldoening als je begint met die enorme puinhoop. Na flink wat uurtjes sorteerwerk zie je bij de hulpvrager al lucht komen. Zo van: 'hier komt licht aan het einde van de tunnel'”, vertelt maatje Gerda.

“Ik wil mijn budgetmaatje niet kwijt”, giebelt de 70-jarige mevrouw Eldrid. De financiële problemen zijn nog niet opgelost en ze zal nog wat schulden moeten aflossen, maar er is weer rust in haar leven en ze slaapt weer goed. Uiteindelijk zal ze zelf haar administratie moeten gaan doen. Daar ziet ze nog wel tegenop. “Ik hoop dat het gaat lukken. We zijn op de goede weg.”