Onderzoek naar menselijk DNA met behulp van zebravisjes

Het gaat namelijk om zebravisjes. In Nederland is het aanpassen van menselijk DNA niet toegestaan, in een aantal andere landen is de wetgeving onduidelijk. Hier mag alleen in rest-embryo's maximaal veertien dagen onderzoek worden gedaan. Door te sleutelen aan het DNA van zebravisjes, leren we meer over de mogelijkheden van het aanpassen van het menselijk DNA.

In een petrischaaltje zwemmen zebravisjes rond. Ze zijn een paar dagen oud. In hun hersenen hebben onderzoekers een genetische aanpassingen aangebracht met behulp van de techniek Crispr-Cas9. "Ze hebben al een kloppend hart, een bloedsomloop, immuuncellen en een klein brein. Hun genen lijken voor 70 tot 80 procent op die van mensen. En ook al zijn ze maar drie millimeter, we kunnen menselijke processen in deze zebravisjes bestuderen", vertelt onderzoeker Tjakko van Ham.

Bij dit onderzoek willen ze zien wat er precies mis gaat bij een aangeboren hersenafwijking. Omdat de vis bijna doorzichtig is, kunnen de onderzoekers met een microscoop op celniveau zien wat er precies misgaat. "Bij mensen kan je dat niet zien, ook niet bij muizen."

De genetische mutatie in een zebravis kan duidelijk maken of die de ziekte ook daadwerkelijk veroorzaakt en wat er onderweg misgaat. Dat geeft aanknopingspunten om in de toekomst embryo's aan te passen. "Ik denk zeker dat het mogelijk wordt om een hersenafwijking bij een embryo te voorkomen door een genetische aanpassing op de eicel", zegt Van Ham.

"Het onderzoek aan de zebravissen is veelbelovend. Er gebeuren veel spannende dingen in het lab. Stel dat we straks de techniek ook bij mensen kunnen en mogen toepassen? Niet alleen om erfelijke ziektes te voorkomen maar ook om de mens te verbeteren. Wat vinden we daarvan?", vraagt Sam Riedijk, initiatiefnemer van de DNA-dialogen in de wijk, zich af. Hiermee wordt ook de mening van Rotterdammers gevraagd.

In China heeft een onderzoeker al het DNA van twee baby's veranderd waardoor ze een kleinere kans zouden hebben op een besmetting met HIV. Straks maakt de techniek nog veel meer mogelijk. Door een genetische aanpassing via de Crispr-Cas-methode kan je slimme, knappe en sportieve baby's op de wereld zetten. "Willen we met zijn allen fantastisch worden? En hoe opereren we straks als Nederland op het wereldtoneel?"

De eerste DNA-dialoog vindt plaats op woensdagavond in het Huis van de Wijk in Rotterdam-West. Zorgminister Hugo de Jonge zal daarbij aanwezig zijn. Meer informatie kun je vinden op deze website.