Geschiedenis - Twee zussen als heksen verbrand op Goeree

Het verhaal begint in 1581. In dat jaar zou Nijnge Dimmens een stadsgenoot hebben gezegend. De man krijgt daarna hevige pijn maar dient geen aanklacht in. Een paar jaar later verklaart Nijnges kleinzoon van zes dat zijn oma omgaat met een man met rode kleding en paardenvoeten.

"Als de stadsgenoot zijn verhaal nog eens bevestigt in 1585 is er genoeg reden om haar op te pakken en wordt ze opgesloten", vertelt historica Martine Westdorp uit Dirksland. Westdorp heeft zich verdiept in de heksenprocessen van de 16e eeuw in Goedereede.

Goedereede heeft tot 1585 nooit te maken gehad met heksenprocessen. Er wordt hulp ingeroepen van iemand met ervaring uit Schiedam. Het proces begint met de ondervraging van Nijnge Dimmens. Zij ontkent alles.

In die tijd is een bekentenis nodig om iemand te kunnen veroordelen. Westdorp: "De baljuw besluit om haar te laten pijnigen. Zij ontkent nog steeds alles. Dan wordt ze nog een keer gepijnigd en dan bekent ze. Ze noemt ook haar zus als medeplichtige." Deze bekentenis doet Nijnge op 30 augustus 1585.

Zus Leene Dimmens wordt op 22 december 1585 opgepakt. Ze bekent vrijwel onmiddellijk. "Ik denk dat zij bang was, het leek alsof ze in paniek was, als je de stukken leest", zegt Westdorp. Leene ontloopt met de bekentenis de pijnbank.

Ze bekent dat ze getrouwd is met de duivel. Hij heeft haar toverpoeder gegeven, waarmee ze zich kon veranderen in een bonte kat. In die gedaante heeft ze haar familie en kennissen van alles aangedaan. Zo zou ze haar schoondochter hebben dood-getoverd en haar eigen dochter hebben vergiftigd.

De zussen worden veroordeeld tot de brandstapel. Omdat contact tussen de twee te voorkomen, worden ze op aparte plekken vastgehouden. Nijnge zit in het arrestantenlokaal onder het stadhuis van Goedereede, Leene verblijft onder toezicht in het huis van de baljuw.

"Leene is daar ontsnapt en zij heeft zich aan het Havenhoofd in Goedereede verdronken", weet Martina Westdorp. "De baljuw heeft daarna besloten haar toch nog te verbranden." Nijnge is op de brandstapel omgekomen.

De vrouwen zijn in januari 1586 overleden. "Of dat tegelijkertijd is gebeurd, weten we niet. Een deel van de processtukken is niet bewaard gebleven." Nijnge en Leene Dimmens zijn de enige twee vrouwen die op Goeree-Overflakkee als heks zijn verbrand.

Zes jaar na de dood van de twee zussen worden weer twee vrouwen verdacht van hekserij. "Laat dat nou toevallig de derde zus van de dames Dimmens zijn en een halfzus." Deze Eeuwout Dimmens en Joosgen Dircx Coster zijn uiteindelijk niet veroordeeld.

"Waarschijnlijk ook omdat er een kentering had plaatsgevonden rond die verhoren met de pijnbank. Ze kwamen daar wel een beetje van terug, er moest nu een bekentenis afgelegd worden zonder pijnbank." Ook de echtgenoten van Eeuwout en Joosgen spelen een rol. "Vrouwen waren niet handelingsbekwaam, alleen hun man mocht hun verdedigen bij de rechtbank." Nijnge en Leene waren als weduwe kwetsbaar.