'Nu Negar, een paar jaar geleden Yasmeen: moeten we wachten op een volgend slachtoffer?'

Het lichaam van Negar werd eind november gevonden in een woning aan de Perengaarde in Hendrik-Ido-Ambacht. Volgens haar vader werd zij eerder al mishandeld door haar Iraanse echtgenoot, met wie ze twee maanden geleden in Nederland kwam wonen.

Musa stelt dat veel vrouwen van kennismigranten een geïsoleerd leven leiden en worden mishandeld. Ze spreekt onder meer uit ervaring. "Mijn ex-man kwam in Nederland als student, ging hier promoveren en ging later bij een bedrijf werken. Ik werd ook geïsoleerd en ik heb meerdere hersenschuddingen gehad tijdens mijn huwelijk." Ook heeft ze bij de TU Delft gewerkt, waar ze vrouwen in een zelfde situatie heeft geholpen.

"Op het moment dat de mannen met hun vrouw in Nederland zijn, worden ze onzeker. Wat doet mijn vrouw als ik er niet ben? Dan ontstaat de situatie dat ze geweld plegen en de vrouw gaan isoleren", zegt Musa. "Het moet gewoon stoppen. Het is tijd voor actie; van de politiek, de samenleving zelf... iedereen. Het gaat uiteindelijk over mensenlevens."

Negar had ook te maken met geweld. "Aan haar moeder stuurde ze tekstberichten waarin ze zei dat hij haar keel vaak dichtkneep en zei dat hij haar zal doden", vertelde vader Mahid eerder aan Rijnmond. "Maar iedere keer als hij agressief was, ging hij het altijd weer goedmaken."

De ouders van Negar hoorden pas dagen na het overlijden van hun dochter van haar dood. Omdat ze niets van zich liet horen, werd de familie ongerust. De vader van de echtgenoot had laten weten dat ze in het ziekenhuis lag.

De ongeruste familie belde vanuit Iran naar meerdere ziekenhuizen in Nederland om na te gaan waar hun dochter is opgenomen. Bij geen enkel ziekenhuis was Negar bekend. Pas daarna ontdekten de ouders de waarheid. Negars echtgenoot zit inmiddels vast.
Lees meer: Vader over gedode dochter Negar (23): 'Eigenlijk heb ik haar vermoord'

Naast het verhaal van Negar noemt Musa de dood van de Pakistaanse Yasmeen, die met haar Pakistaanse man in Rotterdam woonde, als voorbeeld. Haar lichaam werd in februari 2015 gevonden in een bos in Drenthe. Ze bleek gewurgd. Haar toenmalige echtgenoot werd uiteindelijk veroordeeld tot een celstraf van tien jaar.
Lees meer: Tien jaar celstraf voor dood Yasmeen

De nabestaanden in die zaak vonden dat ook de schoonfamilie verantwoordelijkheid draagt voor de dood van Yasmeen. Ook zij zou jarenlang zijn vernederd en mishandeld, ze zou geen sociaal leven hebben gehad en ze kwam niet buitenshuis. Het OM concludeerde echter dat de schoonfamilie niet betrokken is geweest bij haar dood of het laten verdwijnen van haar lichaam.
Lees meer: Nabestaanden van Yasmeen: vervolg ook schoonfamilie

Volgens Musa speelt de rol van vrouwen in oosterse culturen hierbij een belangrijke rol. "Op het moment dat je trouwt, ben je bezit van de schoonfamilie. Het is ook vaak de schoonfamilie die de man aanzet om geweld te plegen", zegt Musa. Ze vergelijkt de families met criminele organisaties. "Op het moment dat je zo samenzweert en alles verdoezelt, is het een criminele organisatie. Zo moeten wij deze families dus ook zien."

Uit een steekproef van de gemeente Rotterdam blijkt volgens Musa dat zo'n twintig procent van de vrouwen van migranten thuis worden opgesloten. "Als we dat doorvertalen naar landelijke cijfers, denk ik dat het gaat om duizenden vrouwen. Zij protesteren niet op het Malieveld of de Erasmusbrug, omdat ze thuis worden opgesloten en bedreigd."

Femmes for Freedom heeft een flyer ontwikkeld, die binnenkort bij alle Nederlandse ambassades in het buitenland wordt verspreid. Daarin staat hoe zij een dusdanige situatie waarin ze worden opgesloten, kunnen voorkomen of eraan kunnen ontsnappen.

Musa ziet daarin op de langere termijn een belangrijke rol voor verplichte inburgeringscursussen, omdat op die manier de sociale contacten van de vrouwen worden vergroot.

"Het is belangrijk dat de inburgeringsplicht wél wordt gehandhaafd", vindt Musa. Daarin wordt hen de weg gewezen en wordt duidelijk gemaakt dat geweld in Nederland niet geaccepteerd wordt. Zo weten ze de weg naar de hulpverlening ook makkelijker te vinden, dan spreken ze de taal en kennen ze mensen die ze in vertrouwen durven te nemen."

Negar was echter nog geen twee maanden in Nederland en had volgens de advocaat van de nabestaanden nog geen inburgeringsplicht vóór ze naar Nederland kwam. "Dat hoefde vooraf niet, omdat haar man geen Nederlander is", zegt advocaat Jawaheri.

Het was de bedoeling van het stel om in Nederland te blijven. Om dan een paspoort aan te kunnen vragen, moet wel op termijn een inburgeringscursus worden voltooid.

"Als jij Nederlander bent en je haalt je vrouw uit het buitenland, moet zij wel binnen drie jaar inburgeren", zegt de advocaat. Nu zou Negar pas op z'n vroegst na vier jaar een paspoort kunnen aanvragen en daarvoor de cursus moeten hebben voltooid.

Femmes for Freedom heeft de effecten van inburgeringscursussen al gemerkt. "Vrouwen voelen zich empowered door de lessen. Of docenten verwijzen de vrouwen door. De gemeente Rotterdam wil meer contactmomenten en inburgering voor Turkse vrouwen, om deze vorm van gedwongen isolement, geweld en onderdrukking te voorkomen. Maar laten we dat dan doen voor álle huwelijksmigranten, dus ook voor vrouwen van kennismigranten."
Lees meer: Rotterdam wil ook Turkse gezinsmigranten laten inburgeren