nieuws

ARCHIEF RIJNMOND 8 maart 2020 - Speenhoff

Tekening Herman SChouwenburg
Tekening Herman SChouwenburg
Afgelopen week heb ik onder de douche iets meegemaakt dat ik achteraf nogal opmerkelijk vond. Mijn gedachten onder het stromende warme water gingen een kant op die het verstand enigszins tartte.
U kent het verschijnsel vast wel.
Onder de douche, en op de wc trouwens ook, waaieren je gedachten alle kanten op en soms kom je daarbij tot inzichten of ideeën waar je zelf van staat – of zit – te kijken.
Ik geloof dat mijn gedachtenstroom dinsdagochtend, want toen was het, onder de douche begon met het nakauwen van een paar filmpjes die ik op YouTube had gezien. Filmpjes van lui die zich bezighouden met het duiden van muziek, en die opeens een auteursrechten-claim aan hun broek hadden hangen omdat ze een paar maten hadden na-ge-speeld van een lied dat ze behandelden.
Dat akelige juridische circus van op geld beluste bedrijven bracht mijn gedachten op auteursrecht in het algemeen, wat nogal een dingetje is in de muziek.
Als jij iets hebt geschreven, en anderen voeren dat uit of gebruiken dat op een andere manier, heb jij recht op een zekere vergoeding. En na jouw dood gaat dat recht over op je nabestaanden.
Het vervalt pas 75 jaar na het overlijden van een componist, meende ik me te herinneren terwijl ik met mijn ogen dicht stond te genieten van het warme water op mijn hoofd.
Die vervaltermijn in Nederland was eerst korter.
Ik zag weer het tafereel van jaren geleden voor me van lui in de muziekwereld die zich verheugden op de dag dat het werk van Louis Davids en Koos Speenhoff ‘vrij’ kwam. Dat maakte het uitbrengen van een cd met door Davids en Speenhoff geschreven liedjes een stuk aantrekkelijker, want de auteursrechten zijn al gauw de helft van je kosten.
Maar toen, zo herinnerde ik me, werd de termijn opgetrokken. En wat later diende zich het einde van het cd-tijdperk aan, waarmee het lastiger werd om überhaupt nog iets over te houden aan het opnemen van muziek.
Het auteursrecht van Davids is al een tijdje vervallen.
Hij stierf al in 1939, zo herhaalde ik me voor mezelf te midden van het nog steeds kletterende water.
Maar Speenhoff?
Die is ergens begin 1945 omgekomen bij een bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag.
En even rekenen ... 1945, dat is 75 jaar geleden.
Dus ergens in deze maanden – en dan 75 jaar geleden – stierf hij. Dat betekende ... dat ergens in deze maanden de datum daar was van het einde van zijn auteursrecht.
Als ik zo meteen onder de douche vandaan was, moest ik die precieze datum eens even opzoeken.
Eenmaal afgedroogd, aangekleed en gekamd, heb ik dat ook gedaan. En van wat ik toen zag, viel ik bijna van mijn stoel.
Speenhoff stierf op 3 maart.
Dat was ... vandaag.
Ja, want afgelopen dinsdag was 3 maart.
Ongelofelijk, dat ik precies aan Speenhoff dacht op de dag dat ie 75 jaar geleden overleed. Precies op de dag dat zijn auteursrecht verliep.
Je zou bijna gaan twijfelen aan zoiets als ‘toeval’.
Maar zoals wel vaker kalfde het toeval al snel af. Even later las ik dat de verjaringstermijn voor auteursrecht niet zoals ik onder de douche dacht 75 jaar na iemands overlijden is maar 70 jaar, én dat auteursrecht pas vervalt aan het begin van het nieuwe jaar ná iemands 70e sterfdag.
Dus dit was helemaal niet precies de dag waarop het auteursrecht van deze Rotterdamse bard verviel.
Maar goed, ik had wél zonder enige verder aanwijzing aan Speenhoff gedacht op zijn 75e sterfdag. En u bent nu op de hoogte van mijn diepste gedachten onder de douche.

SPEELLIJST
DE TUNE
1. Ik mis je – John Verkroost
SPEENHOFF
2. De verliefde zeekapitein – Nelleke Burg & Ru van Veen
3. De juffrouw van de retirade – Koos Speenhoff
4. Afscheidsbrief van een lelijk meisje – Simone Kleinsma
DAAR KOMEN DE SCHUTTERS
5. De Schutterij – Koos Speenhoff
6. De Amsterdamse Schutterij – Maurice Dumas
7. Daar komen de schutters – Willeke Alberti
8. De Schutterij – Francis van Broekhuizen
SPEENHOFF
9. Brief van een moeder aan haar zoon die in de nor zit – Francis van Broekhuizen
10. De nieuwe zedenwetten – Hans van Goch
11. Niemand – De Berini’s
12. One flew over the cuckoo’s clock – Ocobar
AANKONDIGINGEN
13. Americanas – Metropole Orchestra Big Band
14. Koken, bakken, braaien – Kees Korbijn

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl