IC-arts in coronatijd: 'Ik huil niet aan het bed, maar in de artsenkamer'

Als William moet uitleggen hoe het er achter deuren van een IC aan toe gaat, legt hij altijd uit dat een intensive care een strijdtoneel is. Zeker in een tijd waarin het coronavirus het maximale vraagt van iedereen die daar werkt. In dit drieluik vertellen IC-arts Anna Schut, IC-zaalarts Jesse Slop en IC-verpleegkundige William Boer van het Ikazia in Rotterdam over de bizarre weken waarin 'hun ziekenhuis' overspoeld werd met patiënten die zeer ziek binnenkwamen, en lang niet altijd overleefden.Lees meer: Via een tablet afscheid nemen van je zieke moeder; zo ziet het leven op een IC eruit

Vandaag vertellen ze over de emotionele tol die het werk vraagt. Ze zijn allemaal al langer werkzaam op een IC en kennen de realiteit waarin patiënten vechten om te overleven, maar deze periode vraagt emotioneel meer dan gemiddeld.

Anna, IC-arts, wist toen corona toesloeg in Italië al dat ook haar afdeling een zware periode te wachten stond. "Dat was voor mij misschien wel het lastigste moment, de realisatie dat dit ook in Nederland zou komen en dat we ons daarop moesten voorbereiden. Dat zijn onzekere momenten, want je weet dat er veel op je af gaat komen."

Jesse, IC-zaalarts, vertelt over de eerste week, toen het opeens heel hard ging. "We begonnen met twee patiënten, maar een paar dagen daarna lag de hele afdeling vol met coronapatiënten."

Vanaf die eerste week was het direct zo druk dat er weinig momenten zijn om even bij te komen, vertelt Anna. "Dan buffel je een hele dag door, en dat gaat ook wel. Pas op het moment dat ik het ziekenhuis uitloop, kan ik bijkomen. Ik fiets altijd naar huis en in de drie kwartier die dat kost waait mijn hoofd leeg. Dan ben ik weer klaar om thuis aan de slag te gaan."

De emotionele tol van een volle intensive care waar coronapatiënten het gevecht om te overleven ook regelmatig verliezen, is niet altijd even makkelijk om professioneel te 'parkeren.' Na een nachtdienst aan het einde van een sessie van negen diensten, brak Jesse. Al wachtte hij daarmee tot hij thuis was.

"Ik had die nacht drie patiënten geïntubeerd, een reanimatie gedaan en bij meerdere patiënten centrale lijnen geplaatst. Bij de ochtendoverdracht vroeg iemand hoe het met me ging. Toen zei ik dat ik even niet kon antwoorden. Ik had op dat moment alle energie nodig om niet emotioneel te worden. Thuis heb ik die ruimte wel genomen. Dat was wel mijn emotionele dieptepunt van deze periode."

Soms is het noodzakelijk om even afstand te nemen. Jesse vertelt dat hij dat op sommige momenten bewust moet doen. "Soms kies ik er voor om niet bij het overlijden van een patiënt te zijn. Ik moet daarna nog vijf uur door, waarin ik er ook moet zijn voor al de andere patiënten die ook heel ziek zijn."

"Het is altijd heel verdrietig als mensen overlijden", vertelt ook Anna. "Soms huilen we niet aan bed, maar dan loop je even weg om stiekem even te huilen op de artsenkamer. Daarna herpak je jezelf weer en dan kun je ook weer door. Wat helpt: we helpen de patiënt het beste door ons werk te doen. Als mensen overlijden, is dat altijd moeilijk. Maar de gedachte dat wij er alles aan hebben gedaan wat we kunnen, geeft toch een bepaalde mate van rust, hoe moeilijk het ook blijft."

Voor William, IC-verpleegkundige, is het zijn werk om patiënten en hun familie bij te staan tijdens de laatste momenten. "Dat is zeker heftig, maar wel een onderdeel van het vak. Als we een behandeling moeten stoppen, gaat dat vaak in samenspraak met de familie. Soms zijn ze daarbij, maar sommigen vinden het ook niet prettig om dat te zien. Die roepen we dan nadat het allemaal is gestopt, zodat ze toch de hand van een dierbare kunnen vasthouden en er voor hem of haar zijn op de laatste momenten. Als verpleegkundige vind ik dat ook mooi werk om te doen: familie zo begeleiden dat ze erna ook verder kunnen."

Gelukkig worden mensen op de IC’s ook beter. Anna vertelt dat dit de momenten zijn die haar er echt doorheen slepen. "Als patiënten loskomen van de beademingsmachine, omdat ze weer zelf kunnen ademen, weten we dat de patiënt het gaat redden. Dat is een bijzonder moment. Mensen die ontzettend ziek binnenkomen en zonder ondersteuning de IC weer verlaten, daar doen we het voor."

Jesse las een nieuwsbericht waarin een coronapatiënt die lang op zijn afdeling verbleef, vertelde over haar ervaring. "Ze zei dat ze ons team heel dankbaar is. Daar werd ik emotioneel van op een positieve manier. Dan ben je als arts dankbaar voor het werk dat je doet."

William ziet ook dat deze crisis ons perspectief op gezond zijn beïnvloedt: "Het is heel normaal dat je gezond bent en een bakje koffie doet op een terras op de hoek." Door corona ervaren steeds meer mensen wat William dagelijks ziet. "We gaan nu inzien dat het niet altijd normaal is dat je zomaar alles kan doen, dat je ook dankbaar mag zijn dat je gezond bent."