nieuws

Kunstenaar en pionier van schaakboksen Iepe Rubingh overleden: 'De Rotterdamse koning is gevallen'

De in Rotterdam-Crooswijk geboren en opgegroeide kunstenaar Iepe Rubingh is afgelopen week overleden. Rubingh was grondlegger van het schaakboksen, een sport die schaken en boksen combineert. Rubingh werd 45 jaar, hij kreeg vermoedelijk een hartstilstand in zijn huis in Berlijn.
"Wat begon als uit de hand gelopen grap, werd een wereldwijd door duizenden enthousiastelingen beoefende combinatiesport", vertelt journalist en goede vriend, Rob Savelberg, vanuit Berlijn aan Rijnmond.
"Twee personen beginnen zittend in blote bast aan een schaakwedstrijd, midden in een boksring. De eerste ronde schaken ze tegen elkaar. Na drie minuten begint de tweede ronde. Het schaakbord wordt weggehaald, bokshandschoenen gaan aan en de sporters boksen drie minuten. In totaal zijn er elf rondes, om en om schaken én boksen. Degene die als eerste schaakmat staat, knock-out gaat of wiens schaaktijd tijdens de wedstrijd op is, verliest."

Futuristische comic

Het komt allemaal uit het brein van Crooswijker Iepe Rubingh. Hij kende het tafereel van een plaatje in een futuristische comic van de Franse tekenaar Enki Bilal: De Koude Evenaar. Bij wijze van grap maakte Rubingh van schaakboksen een echte sport.
Verhaal gaat verder onder de foto
Hij ging praten met de boksbond en de schaakbond. Rubingh wist zelfs de Russische schaaklegende Garri Kasparov te begeesteren voor zijn combinatiesport, de Nederlandse olympisch kampioen boksen Arnold Vanderlyde en andere grootheden uit Rusland, Oekraïne en het Westen.
Eind 2003 was het eerste officiële Wereldkampioenschap schaakboksen voor tweeduizend man publiek in Paradiso in Amsterdam. Schaakboksen groeide uit tot een wereldwijde sport. In Berlijn richtte Rubingh de Chessboxing Club Berlin op. Er zijn op dit moment over de hele wereld schaakbokswedstrijden en verenigingen. Alleen in India zijn er vijfduizend schaakboksers. Er zijn zeer actieve clubs in Moskou, Londen, China, Italië, Turkije, Finland en andere landen. Rubingh werd zelf de eerste en ongeslagen wereldkampioen.
Verhaal gaat verder onder de video

Berlijn, stad van anarchie

"De bokser moest diep nadenken, de schaker moest zich lichamelijk verweren", vertelt Rob Savelberg, die hielp de Chessboxing Club Berlin op te richten, aangeslagen door het plotse overlijden vorige week.
Savelberg en Rubingh studeerden samen geschiedenis in Amsterdam en verhuisden halverwege de jaren '90 naar Berlijn. "Het avontuur lonkte", vertelt Savelberg. "Berlijn was na de val van de muur de stad van de vrijheid en van de anarchie, waar voor kunstenaars en pioniers alles mogelijk was. Veel gebouwen stonden leeg, er was alle ruimte voor kunstenaars en performers. Je betaalde niets voor de huur van een studio."
In Berlijn en in andere wereldsteden maakte Rubingh wat hij noemde 'sociale sculpturen', kunstuitvoeringen die mensen samenbrachten en zorgden voor verbinding met kunst.

Painting Reality

"Op de Rosenthaler Platz in de Duitse hoofdstad liet hij fietsers vijfhonderd liter verf in alle kleuren van de regenboog voor de stoplichten op straat gooien", vertelt Savelberg.
"Auto's werden gedwongen om door die verf heen te rijden. Zo ontstond een fraaie sculptuur van allerlei verfkleuren op die kruising. Mensen klapten en bewonderden de performance, er ontstond spontaan een volksfeest. Daar is een prachtige video van gemaakt die de hele kunstwereld overging."
Verhaal gaat verder onder de video

Joker on the Loose

Een andere kunstperformance voerde Rubingh uit op het grootste verkeersplein van Tokyo. Daar liet hij tientallen mensen met rood-wit politielint de kruising afzetten. "Hijzelf danste er in een geel-zwart narrenpak, spelend op een fluit, middenin", vertelt Savelberg. "Mensen raasden met rood-wit band over de kruising en maakten zo een sculptuur van fladderend tape, waardoor het complete verkeer werd gestremd. Zo ontstond op het Time Square van Tokyo ook een grote happening."
Rubingh werd meteen door de Japanse politie ingerekend. Na vijftien dagen, met diplomatieke hulp vanuit Nederland, kwam hij weer vrij.
De kunstenaar bouwde verder - uit protest tegen de snelle sloop - de Berlijnse muur op, sliep er als levend kunstwerk dagenlang in een museum en liet meerdere bomen in Singapore en Berlijn op zonnige zomerdagen 'regenen': Das Wunder von Berlin.

Anti-Terror-Frank

Voor het schaakboksen trok hij in de loop van de tijd een kleurrijke groep mensen aan. "Dommekrachten van boksers die slechts een herdersmatje konden uitvoeren. Een Duitse ME'er en kickbokskampioen uit Berlijn werd één van onze trainers. In Moskou werd hij in een internationale wedstrijd kampioen in zijn eigen gewichtsklasse. We noemden hem 'Anti-Terror-Frank'", vertelt Savelberg.
Iepe Rubingh werd op 17 augustus 1974 geboren in Rotterdam. Van zijn vader, een timmerman, leerde hij schaken. Later leerde hij in Berlijn boksen, om zich te kunnen verweren tegen de klappen op zijn bril, die hij weleens kreeg.

De koning is gevallen

"Afgelopen vrijdag 8 mei, precies driekwart eeuw na de totale capitulatie van de Duitse Wehrmacht, die Rotterdam tot puin bombardeerde, is Iepe thuis overleden", vertelt Savelberg. "Hij beschikte over een leeuwenhart. Het weekend daarvoor liepen we nog een halve marathon."
In het afgelopen jaar organiseerde Rubingh nog evenementen in onder meer Amsterdam, Turkije, Parijs, en Moskou. Eén van zijn dromen was dat in Rotterdam iemand een schaakboks-evenement zou organiseren of een club zou oprichten, vertelt Savelberg.
Zelf kan Rubingh dat niet meer doen. "De Rotterdamse koning is gevallen."

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl