nieuws

Van twaalfde man bij Feyenoord via Manchester United naar technisch directeur: de wonderlijke wereld van Bernard Schuiteman

Bernard Schuiteman
Bernard Schuiteman © Grasshopper Club Zürich
Een doelpunt in De Kuip tegen Ajax en de halve finale in de Europa Cup II. Het zijn de hoogtepunten in de vrij anonieme spelerscarrière van Bernard Schuiteman (46). Nooit had hij kunnen vermoeden dat hij jaren later zou werken voor bijvoorbeeld Manchester United en later Wolverhampton Wanderers. Sinds twee maanden is hij technisch directeur van Grasshopper. "Dit is nog maar het begin."
Een enorme rij voor bakkerij Schuiteman in Garderen. Kort na Pinksteren wordt het toeristische dorpje uit de Veluwe overspoeld door met name Duitse toeristen. Ook al is de zaak zo’n 25 jaar niet meer in handen van de familie Schuiteman; de bakkerij draagt nog altijd hun naam. Bernard Schuiteman weet nog goed hoe hij als jonge jongen dagelijks hielp. "Brood bakken, krentenbollen inpakken...het is de basis geweest. Hier heb ik geleerd wat hard werken is", herinnert de oud-Feyenoorder zich.
'Hoe word ik profvoetballer?' Met die centrale vraag schrijft hij als vijftienjarige speler van Veluwse Boys een brief naar meerdere profclubs in Nederland. Van drie krijgt hij een reactie: Vitesse, Zwolle en FC Twente. De jonge Schuiteman kiest voor FC Twente; een maand later staat hij in Oranje Onder 16. Als groot talent vertrekt hij in 1993 naar Bayer Leverkusen. Mede omdat er in die tijd maar drie buitenlanders opgesteld mogen worden, blijft de grote doorbraak uit. Wel speelt hij regelmatig in Jong Oranje.

Twaalfde man

Als Feyenoord twee jaar later anderhalf miljoen gulden biedt, vertrekt Schuiteman naar De Kuip. Ook al zou hij in drie jaar nooit een vaste basisspeler worden, kijkt hij met veel plezier terug op zijn tijd in Rotterdam. “Het was mijn mooiste tijd. Feyenoord en de stad Rotterdam pasten bij mij. Nooit was ik de grote ster, maar omdat ik altijd alles gaf op de training wist de trainer dat ik als twaalfde man altijd klaar was om in te vallen.”
In de bakkerij heb ik geleerd wat hard werken is
Bernard Schuiteman
Schuiteman geniet van Rotterdam. Met iedereen klikt het goed. Misschien nog wel het meest met de Poolse spelers Jerzy Dudek en Tomek Iwan. En hij voelt zich gewaardeerd door de supporters. "Het Legioen houdt van spelers die er graag 'inkleunen'. En een doelpunt tegen Ajax werkt ook wel mee."
Het is 24 november 1996. Na een kwartier staat het al 1-1 als Bernard Schuiteman het middenveld oversteekt en wordt aangetikt door Nordin Wooter. Op ruim twintig meter van het doel van Edwin van der Sar staat Ronald Koeman achter de bal. Eerder al benutte de aanvoerder een strafschop en nu krult hij de bal op de paal.
In de rebound duikt Schuiteman voor Mario Melchiot en hij kopt de 2-1 binnen. Het is een van de drie doelpunten uit de gehele loopbaan van de verdediger. "Ik wist niet goed hoe ik moest juichen. Scoorde nooit. En dan ineens in zo’n wedstrijd. Voor even voelde ik mij een goaltjesdief, maar nogmaals, ik was bepaald geen superster", lacht de oud-voetballer uit Garderen.
Schuiteman scoort tegen Ajax
In hetzelfde seizoen behaalt Feyenoord onder trainer Arie Haan de halve finale van de Europa Cup II, waarin het wordt uitgeschakeld door Rapid Wien. In de kwartfinale winnen de Rotterdammers van Borussia Mönchengladbach. "Dat was mooi, joh", begint Schuiteman. "Uit werd het 2-2 en thuis stonden we vlak voor tijd met 1-0 voor. Toen was wel duidelijk dat wij door zouden gaan."
"Bij Gladbach speelde Stefan Effenberg. Bloedirritant was hij. De hele wedstrijd aan het zuigen en het zeiken. Terwijl het spel bezig was en de bal totaal ergens anders was, dansten George Boateng en ik sarrend om hem heen. 'Schade Stefan, alles ist vorbei', zongen we in z'n gezicht. Je had z’n kop moeten zien. Heerlijk.”

Genieten in Oostenrijk

Inmiddels is het Duits al jarenlang de voertaal in huize Schuiteman. Na Feyenoord kent hij vooral veel blessureleed. Weer echt gelukkig wordt hij als hij neerstrijkt in Oostenrijk en speelt voor kleine clubjes als Waidhofen, Union Neuhofen en ASK Ybbs. Als hij dan ook nog eens verliefd wordt op een Oostenrijkse vrouw wordt duidelijk dat daar zijn toekomst ligt.
"Vergeleken met Nederland genieten ze hier meer van de natuur. Het is meer samenkomen. Genieten van een hapje en een drankje. Iets meer slowdown dan in Nederland. Qua oppervlakte is Oostenrijk twee keer zo groot, maar het heeft de helft minder inwoners. Dat bevalt mij wel."
Het trainersvak ligt definitief achter mij
Bernard Schuiteman
Kort na zijn actieve carrière werkt Schuiteman als jeugdtrainer voor de Oostenrijkse voetbalbond. Geregeld heeft hij contact met Evert Bleuming, hoofd scouting van FC Twente. Steeds vaker wordt hij gebeld over spelers uit Oostenrijk, maar ook over talenten uit het nabijgelegen Zwitserland, Tsjechië en Slowakije.
"Dat werd op den duur een beetje onaangenaam", vertelt Schuiteman. "Het was lastig te combineren met mijn werk voor de Oostenrijkse bond. Daarom vroeg ik of Twente mij een aanbieding wilde doen. Dat deden ze en al snel bleek dat scouten mij meer lag dan het geven van een training. Het trainersvak ligt definitief achter mij."

Feyenoord aftroeven

Schuiteman scout in Centraal-Europa, maar komt ook geregeld naar Nederland. Onder andere om Hakim Ziyech te bekijken, die op dat moment speelt bij SC Heerenveen en ook in de belangstelling staat van Feyenoord. "Feyenoord aftroeven doet altijd pijn, maar je moet wel professioneel zijn. Iedereen kan Ziyech scouten? Vast wel, maar hij was toen nog lang niet zo ver als nu. Bovendien was het de vraag of hij wel bij Twente zou passen. Je knipt hem eruit en plakt hem in je eigen team. Zo werkt scouten. En dan hopen dat je het goed ziet, zoals destijds met Ziyech het geval was."

Ook Feyenoord hoopte destijds op Hakim Ziyech

Sprookjesverhalen

Vanuit zijn thuisbasis in Oostenrijk speurt Schuiteman naar talent in de Alpenlanden en daarbuiten. Op zoek naar groeibriljantjes. En hij blijkt er oog voor te hebben, al wil hij dat zelf nuanceren. "Ik word nogal moe van scouts die zeggen: 'Zie je dat pareltje? Heb ik ontdekt.' Zo werkt het niet. Scouten is geen individueel werk. Dat gaat in een team. In het ideale geval wordt een speler twintig keer bekeken door vier of vijf scouts. Tegen zwakke en sterke tegenstanders. Met sneeuw, regen en zon."
Pas dan krijg je volgens hem een goed beeld van een speler. "Al is die tijd er steeds minder. Bij interlands voor nationale elftallen tot zeventien jaar zijn vaak al scouts van meer dan vijftig clubs. Dan moet je wel snel en creatief zijn. Maar geloof niet in sprookjesverhalen dat je moederziel alleen naar een knollenveld in Hongarije rijdt om als enige scout dat ene pareltje op te pikken. Dat is echt onzin."

Old school scouting

Als FC Twente financieel in zwaar weer verkeert, wordt Schuiteman verzocht om zich heen te kijken. Naar een nieuwe baan in dit geval. Al snel komt hij in contact met Rapid Wien. Bij de Oostenrijkse Rekordmeister wordt hij verantwoordelijk voor de gehele scouting, maar al snel blijkt dat het een ongelukkige keuze is.
"In Nederland is scouting heel belangrijk. Er wordt ook echt geld voor vrijgemaakt. In Oostenrijk zien ze het als een noodzakelijk kwaad. Als het kan, besparen ze er op. Behalve bij Red Bull Salzburg. Bij Rapid Wien was het old school scouting. Geen database, geen mogelijkheden om andere scouts aan te trekken. Mijn contract liep na twee jaar af en ik zei letterlijk dat ze iemand anders konden gaan zoeken."

Zelf gescout door United

Lang hoeft Schuiteman niet te zoeken naar een nieuwe baan. Ineens wordt hij zelf gescout. Vanuit Londen ontvangt Schuiteman een mail van Nolan Partners. Het headhuntersbureau is ingehuurd door Manchester United dat op zoek is naar een scout voor Centraal-Europa. Als hij via Skype-gesprekken met recruiters ook de tweede schifting heeft overleefd, wordt hij uitgenodigd op Old Trafford. Schuiteman wordt gescreend, voert meerdere gesprekken, bekijkt video’s en moet daar rapporten over schrijven.
Drie kandidaten solliciteren naar één plek. Steve Brown, head of recruitment, laat weten dat Manchester United binnen een week beslist. De volgende dag wordt Schuiteman gebeld. De keuze valt op hem.
Schuiteman merkt al snel dat hij voor een van de grootste clubs ter wereld werkt. "Andere scouts kijken direct anders tegen je aan, ook al is United al een paar jaar niet meer de absolute top. Maar in Azië zijn ze nog altijd ongekend populair."
Voor de Engelse club richt Schuiteman zich met name op de Centraal-Europese markt voor spelers tot en met 21 jaar. "De jongens die nog net niet helemaal klaar zijn."
Regelmatig draagt Schuiteman namen aan, waar Manchester United in zijn ogen te weinig mee doet. En dat begint te wringen. "Soms smeekte ik de club om een speler te nemen. Zoals bij Dayot Upamecano. Die jongen was toen zeventien jaar en speelde bij Red Bull Salzburg. 'Neem die nou, man', bleef ik maar zeggen. Hij had hooguit een paar miljoen gekost, maar ze deden het niet. Nu is hij centrale verdediger bij Leipzig en zit de hele wereld achter hem aan. Ik vond het vervelend dat ik niet dicht bij de beslissingen was. Dat was voor mij de reden om verder te kijken."
Schuiteman wilde Upamecano naar United halen
Uiteindelijk blijft Schuiteman werkzaam in Engeland. Bij Wolverhampton Wanderers wordt hij European scout en stijgt hij in de hiërarchie. Steeds vaker vliegt hij vanuit Oostenrijk naar stadion Molineux voor vergaderingen. En als hij een speler aandraagt, wordt er daadwerkelijk werk van gemaakt. Zoals met Christian Marques, een verdediger die op zijn zestiende wordt losgeweekt bij Grasshopper en wiens contract na tien maanden onlangs is opengebroken.

Chinese hulp

The Wolves zitten enorm in de lift. Na hun promotie in 2018 eindigen ze direct als zevende in de Premier League. Dat is mede te danken aan het Chinese bedrijf Fosun International, sinds vier jaar eigenaar van Wolverhampton. De Chinezen hebben ook vijftien procent van de aandelen van GestiFute, het bedrijf van de machtigste voetbalmakelaar ter wereld Jorge Mendes. Het verklaart ook direct waarom er negen Portugezen in de selectie van Wolverhampton zitten. Schuiteman ontmoet bij Wolverhampton Wanderers Sky Sun, die als club representative in het bestuur zit.
Eigenaar van Fosun International is Guo Guangchang. Zijn vrouw Jenny Wang heeft ook een bedrijf: Champion Union HK Holding. Die onderneming wordt in april 2020 voor negentig procent eigenaar van de voormalige Zwitserse topclub Grasshopper. Twee werknemers verhuizen van Wolverhampton naar Zürich: Sky Sun én Bernard Schuiteman. Respectievelijk de nieuwe algemeen en technisch directeur.

Sportdirektor

Plotsklaps is Schuiteman dus Sportdirektor bij de Zwitserse Rekordmeister. Wel wil hij benadrukken dat het bedrijf van Jenny Wang onafhankelijk opereert ten opzichte van Fosun International. "Ik ben gevraagd door Sky Sun om met hem mee te gaan. Hij zei: 'Ik heb iemand nodig die ik hoog inschat en de regio kent.' Dat laatste klopt wel. Ik kom er al jarenlang. Ken de clubs en de mensen in Zwitserland en spreek de taal."
Bernard Schuiteman stelt zich voor bij GCZ
Sun en Schuiteman willen Grasshopper weer terug brengen naar de top van Zwitserland. Liefst 27 keer is Grasshopper Club Zürich (GCZ) landskampioen geworden, maar inmiddels spelen ze in de eerste divisie. Vurig wordt er terug verlangd naar de jaren negentig, toen bijvoorbeeld Leo Beenhakker nog een jaar trainer was van topspelers als Giovane Elber, Ciriaco Sforza en een piepjonge Johann Vogel.
"Qua potentie, historie en mediabereik is Grasshopper nog altijd met afstand de grootste club van Zwitserland", licht Schuiteman toe. "De laatste vijf jaar zijn er gigantische fouten gemaakt op bestuurlijk niveau. Doordat ze zijn gedegradeerd, snapt de club wel dat het roer om moet."

Trainer ontslaan

Waar Don Leo nog regelmatig de training stil moest leggen, omdat er een vliegtuig landde naast het verouderde trainingscomplex beschikt Grasshopper tegenwoordig over een hypermoderne accommodatie elders in de stad. Op 20 juni wordt de competitie hervat. GCZ doet dat met een nieuwe trainer, want Schuitemans eerste actie was om hoofdtrainer Goran Djuricin op non-actief te stellen. "Zijn contract liep af op 30 mei. Dan is de competitie nog volop bezig, dus dan kunnen we het seizoen beter afmaken met de assistent. Door de coronacrisis had ik het begin van mijn carrière als TD ook iets anders voorgesteld."
Schuiteman licht zijn visie toe
Dagelijks spreekt Schuiteman nu met de huidige technische staf en spelersgroep. Op de achtergrond is hij druk bezig met de toekomst van Grasshopper. "Waar staan we voor? Wat wordt het handschrift van het team? Daar zoek je spelers bij. Niet andersom. Ik heb al een lijstje. Ja, ook met Nederlanders."

Goede background

Op 46-jarige leeftijd heeft de carrière van Schuiteman dus een onvoorziene wending gekregen. Alweer. "Dit is het goede moment voor deze functie. Ik ben nu 31 jaar actief in het betaald voetbal, waarvan ik de laatste tien jaar langs de velden in Europa heb gestruind. Nu heb ik een goede background."
Ik had het begin van mijn carrière als TD ook iets anders voorgesteld.
Bernard Schuiteman
Schuiteman kijkt met veel vertrouwen uit naar zijn nieuwe rol in de voetballerij. "Sommigen worden direct na hun spelerscarrière direct hoofdtrainer of TD. Dat moet je niet willen. Mijn carrière begint nu pas. Zo zie ik het. Elke dag wil ik bijleren. Elke dag beter worden. Door mijn ogen en oren open te houden. En door vroeg op te staan en laat naar bed te gaan. Net als een bakker."

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl