ARCHIEF RIJNMOND 31 mei 2020 - Ondeskundigen

Die kritiek moet u ook zijn opgevallen. Hoe u daar instaat, weet ik niet. Maar wij, mijn vrouw en ik, hebben niet de neiging om heel erg mee te gaan in die kritiek.

Ik merkte dat laatst bijvoorbeeld toen ik op Facebook door Jan en alleman attent werd gemaakt op een filmpje van opiniepeiler Maurice de Hond, die geloof ik met berekeningen het ongelijk van Rutte en de RIVM in de aanpak van het virus probeerde aan te tonen.

Grote aandrang om dat filmpje te bekijken voelde ik niet. Ik héb het ook niet gezien. Ik dacht vooral: als het zo veel aandacht krijgt, zien ze het bij het RIVM ook. En als zíj er aanleiding in zien om de koers te wijzigen merk ik het wel.

Mijn vrouw staat daar hetzelfde in. En die nuchtere, wat afwachtende houding die we allebei hebben ontlokte haar van de week de hardop gestelde vraag: ‘Zouden wij niet kritisch genoeg zijn?’

Dat lijkt mij niet.

De kritische zin die ik zo links en rechts bespeur in de media, en bij ‘vrienden’ op Facebook, bevreemdt me vooral.

Eerst waren er die helemaal niet ‘geloofden’ in het virus, daarna werden de officiële cijfers niet vertrouwd, een enkeling wees met de beschuldigende vinger naar een Chinees laboratorium, het 5G netwerk werd van stal gehaald, Bill Gates dook op als kwade genius achter de schermen, de weerstand tegen vaccinaties kwam weer eens voorbij, ik zag viroloog Ab Osterhaus zwart gemaakt worden, de ‘politieke macht’ die mensen Jaap van Dissel toedichten werd aan de kaak gesteld, het RIVM zwalkte, en zo voort.

Ik ben nogal actief op Facebook. Ik zit dicht tegen het maximum van de 5000 ‘vrienden’ aan, en in de loop van de tijd heb ik gemerkt dat je van sommige mensen die je al jaren op afstand kent pas door dat Facebook gaat inzien hoe aardig, slim of geestig ze eigenlijk zijn. Dat realiseer je je pas als je hun neergepende ervaringen en observaties leest of kiekjes uit hun dagelijks leven ziet. Pas dan merk je werkelijk hoe ze in het leven staan. Wie ze zijn.

Daar staat tegenover dat je van andere mensen pas dankzij Facebook ervaart wat een duisternis er eigenlijk in hun hoofd heerst. Lui die gevoelig blijken voor complottheorieën, die heel snel hun verontwaardiging de wereld in slingeren naar aanleiding van een of ander bericht uit onduidelijke bron, of die helemaal geen inzicht tonen in hun eigen vooroordelen.

Het lijkt ook of de corona-uitbraak die duisternis voedt.
Wat ik maar moeilijk kan begrijpen.

Want het is zo eenvoudig.

Onderzoekers doen hun best om voor van alles en nog wat bewijs te verzamelen. Daar zijn procedures voor. Wetenschappelijke procedures. Want daar gaat ‘wetenschap’ in de kern over: over de methode, de procedure, om aannemelijk te maken dat iets op een bepaalde manier in elkaar zit.

Dat het wetenschappelijk inzicht kan veranderen doet daar niks aan af. Wat blijft is de methode.

En dat er wetenschappers zijn die zich voor een of ander karretje laten spannen of die uit scoringsdrift de kluit belazeren doet daar evenmin iets aan af. Er zijn altijd genoeg andere wetenschappers om iets onderuit te halen.
Uiteindelijk spreken in de wetenschap de feiten.

Als die feiten je niet zinnen, kun je je oor te luister leggen bij tegengeluiden. En jezelf wijsmaken dat je kritisch bezig bent. Dat je niet alles zomaar voor zoete koek slikt.
Maar wie of wat is de bron van een tegengeluid? Wat is de betrouwbaarheid, de expertise, van die bron?
En, niet onbelangrijk: in hoeverre kun jij de waarde van dat tegengeluid beoordelen?

Werkelijke kritische zin begint met het kritisch kijken naar jezelf, zou ik denken.

De kritische zin die ik nu van sommigen zie, beschouw ik eerder als een vorm van zelfoverschatting of naïviteit.

Mijn vrouw en ik schikken ons in ons lot van on-deskundigen wat betreft het coronavirus.
Daarin vinden we elkaar helemaal.

Het is misschien ook niet toevallig dat we twaalf jaar geleden op een voor anderen misschien wat prozaïsche manier verliefd op elkaar zijn geworden. Namelijk: al mailend en bloggend. Het geschreven woord bood ons een inkijkje in het hoofd van de ander.

SPEELLIJST

DE TUNE
1. Ik mis je – John Verkroost

OORLOG & BEVRIJDING
2. Spending spree – Dolf van der Linden & Metropole Orkest
3. Moffenmars 1945 – Marcel & Frank de Kievit ea
4. Holland past op z’n tellen – Ben Kleiss & Jaap van der Voet

5. Lieve mama – Goslink
6. Kees van Dongen’s Naakt – Izak Boom
7. We dansen Ringelreie – Maurice Dumas

8. A fuckin’ Night in Tunesia – Mike Boddé
9. Johnny’s Gun – Ollie Q & The Deep Six