nieuws

Terwijl Elly 3 jaar dood in haar bed ligt, steekt buurman Jan haar AOW’tje in zijn zak

Eind april wordt Het Lage Land in Rotterdam opgeschud door een gruwelijk verhaal. De politie haalt het lichaam van de 72-jarige Elly Leeflang uit haar huis in de Gratamastraat. Iedereen dacht dat Elly elders verpleegd werd. Buurman en vriend Jan hield de buurt al drie jaar op de hoogte van haar gezondheid. Maar als Jan overlijdt en buren zijn sleutels en die van Elly’s huis inleveren, springen alle seinen op rood. De politie start een onderzoek, Rijnmond ook. Buurman Jan was vriendelijk en zorgzaam, maar ook een ordinaire lijkenpikker en uitkeringsfraudeur, bevestigen bronnen bij het onderzoek. "Hij heeft ons god verdomd voor de gek gehouden."
Het is eind november 2019 als Jan Ton half verlamd uit zijn huisje wordt gehaald in de Van Moorselstraat in Rotterdam-Oost. Buurman Kemal Yildiz heeft 112 gebeld, omdat hij de aftakeling van Jan niet langer kan aanzien. De ambulancebroeders treffen een ernstig verzwakte man aan die zich drukker maakt om zijn hondje Wendy dan om zichzelf. "Jullie hebben wel iets beters te doen", zegt hij tegen de broeders als hij via de portofoon opvangt dat collega’s een reanimatie starten. Ze nemen hem mee naar het IJsselland Ziekenhuis, één van de ambulancebroeders belooft voor hondje Wendy te zorgen. "Dat doe ik normaal echt niet, maar deze man had iets bijzonders, hij was ontzettend aardig", vertelt de verpleegkundige die anoniem wil blijven.
Jan Ton komt nooit meer thuis. Hij overlijdt eind januari en al snel wordt duidelijk dat hij bij leven ook een andere persoonlijkheid had. Jan is namelijk de man die de dood van overbuurvrouw Elly Leeflang ruim drie jaar verzwijgt voor de buitenwereld en haar stoffelijk overschot al die tijd in haar huisje laat liggen.
'Laat een tientje vallen en je bent het kwijt'
Nicht en pleegmoeder
Jan en Elly wonen bij elkaar om de hoek in hetzelfde complex. Sinds 2013 zijn ze beste maatjes en mogelijk zelfs meer dan dat. Want in de computer van Jan staan seksueel getinte mails van Elly. Jan neemt steeds meer zorgtaken op zich als Elly’s gezondheid achteruitgaat. Tot ze eind 2016 verdwijnt. Volgens Jan herstelt ze in een kliniek van haar longaandoening. Het is een verzinsel dat uitdraait op de grote leugen die Jan mee zijn graf inneemt.
Zijn dood zet de ontrafeling van zijn bedrog in gang en langzaam wordt duidelijk dat Jan Ton niet alleen die uiterst vriendelijke buurman is, maar ook een atypische oplichter die jarenlang onder de radar leeft, onzichtbaar blijft voor autoriteiten en profiteert van de dode Elly, of liever: van haar AOW’tje. "Hij is heel erg charmant en vriendelijk, maar als je een tientje laat vallen, ben je het kwijt", zo typeert een familielid hem.
De tekst gaat verder onder de foto van Jan Ton
Bij aankomst in het IJsselland Ziekenhuis blijkt dat Jan Ton geen zorgverzekering heeft. Hoe dat kan, is een raadsel. Iedereen die in Nederland woont en werkt, moet verplicht een basisverzekering afsluiten. Doe je dat niet, dan krijg je een zorgboete opgelegd. De overheid meldt je alsnog aan en houdt de kosten in op salaris of uitkering. Eigenlijk kunnen alleen daklozen onverzekerd rondlopen.
Een ziekenhuis stuurt onverzekerde patiënten nooit naar huis. Voor deze gevallen, dus ook voor Jan Ton, is er een noodfonds waaruit de medische kosten worden betaald. In het IJsselland blijkt dat Jan niet alleen longkanker heeft, maar ook een hersentumor. Dat verklaart waarom hij al een paar keer op straat in elkaar is gezakt. Twee buurmannen die zich over Jan hebben ontfermd, zeggen dat hij de huisarts moet bellen. Hij belooft dat te doen, maar schakelt niemand in. Ondertussen heeft hij steeds minder controle over zijn lichaam en verwaarloost zichzelf, zijn hond en zijn huisje. Hij ligt alleen nog maar op de bank en kan niet eens meer naar het toilet. De buurmannen brengen eten en drinken en laten hondje Wendy iedere dag uit.
Buurman Yildiz begrijpt er niets van dat een huisarts een cliënt zo laat wegkwijnen. Uiteindelijk geeft Jan Ton schoorvoetend toe dat hij geen arts heeft en niet verzekerd is. Meneer Yildiz staat perplex, vraagt een goede vriendin om raad en die adviseert 112 bellen.
De tekst gaat verder onder het videogesprek met buurman Yildiz
Jan Ton is 62 jaar als hij in het ziekenhuis belandt. Hij is zijn hele leven al verslaafd aan koffie en sigaretten. Ze proberen hem met chemo nog op te lappen, maar besluiten al gauw dat behandeling geen zin heeft. De twee buurmannen vragen of ze buurvrouw Elly moeten inlichten. "Dat heb ik al gedaan, ik heb haar gezegd dat ik niet meer voor de post kan zorgen", antwoordt Jan. Zelfs terminaal ziek speldt hij zijn bezorgde buurmannen nog wat op de mouw. "Elly komt volgende week op bezoek”, zegt hij later nog eens.

Jan overlijdt, Elly ís al jaren dood

Familie heeft Jan Ton niet meer. Althans, dat zegt hij tegen zijn buren. Zijn vrouw en dochter zijn overleden aan een spierziekte. Hij heeft een zoon die in een rolstoel zit en waarmee hij sporadisch contact heeft.
Als Jan op 25 januari 2020 overlijdt, wonen alleen zijn buurmannen de uitvaart bij. Ze nemen een flesje as mee naar huis om op een mooie dag uit te strooien. Bij woningcorporatie Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam (SOR) leveren ze de huissleutels in, die van Jan en die van Elly.
Dan blijft het een tijdje stil. Jans huisje wordt niet ontruimd, de planten achter het raam verdorren. De eerste verwarring ontstaat half april, als buurtbewoners een medewerker van de woningcorporatie met de politie het flatje van Elly zien binnengaan. Een overbuurvrouw krijgt er een naar onderbuikgevoel van en zegt tegen haar man: "Elly is dood."
Een maand eerder, op 19 maart, heeft de politie dan al een officieel vermissingsbericht voor de 72-jarige Elizabeth Boon uit Rotterdam naar buiten gebracht. Maar dat is niet wijd verspreid en de bewoners slaan er niet op aan. Zij kennen Elly als Leeflang.
De tekst gaat verder onder het vermissingsbericht van Elly Leeflang
Een week na het huisbezoek van de woningcorporatie komt de politie terug. Dit keer met een speurhond. En even later verschijnen ook mensen in witte pakken in de woning aan de Gratamastraat. Het is 23 april 2020 als ’s avonds om half tien een stoffelijk overschot onder een laken op een brancard naar buiten wordt gedragen. "Daar zat geen bubbeltje meer in", zegt de overbuurvrouw.
De vondst van een lichaam, hoogstwaarschijnlijk dat van Elly, wordt direct in verband gebracht met achterbuurman Jan. Want ook bij zijn huis wordt de politie gesignaleerd. De buurt is met stomheid geslagen. "Hij heeft ons god verdomd voor de gek gehouden en ik hoop voor Elly dat het vrij snel is gegaan", is één van de reacties.
De tekst gaat verder onder het videogesprek met buurman Yildiz
Ook buurman Kemal Yildiz kan er met zijn pet niet bij: "Ik ben naar de supermarkt gegaan voor een fles drank." De voortuinen van Jan en Kemal grenzen aan elkaar en ze hebben de heg weggehaald voor de gezelligheid. Iedere dag drinken ze samen koffie en Jan schuift ’s avonds graag aan tafel. Hij geniet van de kookkunsten van zijn buurman. Rare fratsen? "Hij heeft wel eens stiekem een paar biertjes uit mijn koelkast gejat en thuis opgedronken. Dan zei ik: Waarom doe je dat? Je kan gewoon een biertje van me krijgen." Een gekke actie is het, maar niet eentje om je druk over te maken, vindt Yildiz.
Buren zien Jan jarenlang dagelijks van zijn huisje naar het flatje van Elly hobbelen. Hij doet de post, opent de gordijnen, verzorgt Elly’s cavia’s en zeemt zelfs de ramen. Het hondje dat hij Elly cadeau heeft gedaan, heeft hij zelf in huis genomen. Het is allemaal een beetje vreemd, maar de vriendelijke Jan wekt verder geen argwaan.
De tekst gaat verder onder de foto van de woning van Elly Leeflang

Een vat vol leugens

Iedereen denkt al die tijd dat Elly in een verpleeghuis wordt verzorgd. Tegen de één zegt Jan Ton in Zandvoort, tegen de ander ergens in Drenthe. Vreemd, vinden de buren, zo ver weg. "Alleen daar kunnen ze haar helpen", antwoordt Jan. Ze blijven hem vragen stellen: "Komt ze al naar huis?" En Jan blijft informeren: "Het gaat iets beter, maar ze kan nog niet terug."
'Ik weet niet of ze de kerst nog haalt'
Jan Ton
Eind 2016 belt een oude vlam van Elly, hij krijgt Jan aan de lijn. "Het gaat niet goed met Elly, ze komt haar bed niet meer uit. Ik weet niet of ze de kerst nog haalt”, zegt Jan tegen de ex die toevallig ook Jan heet. Hij heeft altijd contact gehouden met Elly, ook als achterbuurman Jan in haar leven verschijnt. Met zijn drieën gaan ze veel op pad in de wijk, de twee Jannen en Elly op haar scootmobiel. Ze staan in de buurt bekend als 'de drie debielen van Prins Alexander'.
Als zijn gezondheid verslechtert, komt ex-vriend Jan niet meer bij Elly over de vloer. Maar hij blijft haar wel bellen. Op een gegeven moment krijgt hij Elly niet meer aan de lijn, alleen nog zijn naamgenoot. Het is een signaal dat het echt niet goed gaat.
Bij een volgend telefoontje, krijgt hij te horen dat Elly is opgenomen in een kliniek om op te knappen. Vreemd, maar ex-vriend Jan wil er zijn neus niet in steken. "Ik heb geen reden om Jan Ton niet te geloven. Als hij het zegt, dan zal het wel zo zijn”, zegt hij tegen zijn dochter, die het allemaal uiterst merkwaardig vindt. Langsgaan is voor hem geen optie meer, dat is te ver weg.

Al in 2006 een fantast

De wonderbaarlijke vondst van Elly’s lichaam en de vermoedens dat Jan meer heeft geweten over haar dood, leiden tot veel discussie. Ook op de redactie van Rijnmond. De naam Jan Ton en zijn vrouw die is overleden aan een spierziekte, roept bij collega en rechtbankverslaggever Paul Verspeek een vage herinnering op. Hij duikt in zijn archief en vindt een reportage uit 2006 terug 'Het ongelooflijke verhaal van Jan Ton'. In 2004, kort na het overlijden van zijn echtgenote, worden de drie kinderen bij Jan uit huis gehaald, een kind wordt ondergebracht bij familieleden met een strafblad voor drugshandel. Daar is Jan Ton woedend over en hij doet zijn verhaal op Radio Rijnmond. Zijn leven wordt weer iets meer ingekleurd.
Tekst gaat verder onder dit audiofragment uit 2006 op Radio Rijnmond
Vader Jan Ton staat op voet van oorlog met Jeugdzorg. Hij is zo boos dat hij de werkelijkheid naar zijn hand zet. Hij schrijft brieven uit naam van officiële instanties, een advocaat en een arts. Jan stelt zelfs een medische verklaring op waarin staat dat zijn oudste zoon lijdt aan een spierziekte. Het is een wanhoopspoging om zijn kind terug te krijgen.
'Brieven zijn zo vals als de neten'
Officier van justitie
Officier van justitie Ad de Beer laat er in 2006 geen misverstand over bestaan: "Meneer probeert de rechtsgang rond de jeugdbeschermingsmaatregel van zijn kinderen te beïnvloeden. Hij stuurt brieven op papier van de rechtbank, op papier van Jeugdzorg, op papier van het Erasmus Medisch Centrum. En voor zover wij na kunnen gaan, zijn die zo vals als de neten."
Jan Ton wordt vervolgd voor valsheid in geschrifte. Zelf ontkent hij glashard voor de microfoon van Radio Rijnmond dat hij papieren vervalst: "Ik heb nooit die medische verklaring vervalst. U kunt zich toch wel voorstellen dat ik absoluut zoiets niet over mijn eigen zoon zou schrijven. Het is al erg genoeg dat mijn zoon die ziekte heeft", zegt hij.

Moeder regelt zelf uithuisplaatsing kinderen

We spoelen door naar 2020. Met de drie kinderen van Jan gaat het goed. Ze zijn wonderwel op hun pootjes terechtgekomen, ook de zoon die bij 'de drugsbaronnen' is opgegroeid. Jan Ton blijkt twee zonen en een dochter te hebben en geen van de drie vertoont verschijnselen van de dodelijke spierziekte van hun moeder. In tegenstelling tot wat hun vader rondbazuint in zijn buurtje leven ze in goede gezondheid.
'Het was een man van leugens, leugens, leugens'
Nicht en pleegmoeder
Sinds 2006 hebben de kinderen geen enkel contact meer met hun vader. Ze willen niet opnieuw de dupe worden van zijn leugens. Daarom herhalen we nu niet de volledige reportage uit 2006. De kinderen vertellen Rijnmond wel hun kant van het verhaal. Dat werpt een heel ander licht op de uithuisplaatsing. En ook op de voorkeur van Jeugdzorg voor een criminele oom als pleegvader.
"Het was een man van leugens, leugens, leugens. Hij komt heel aardig en vriendelijk over, hij is een hele charmante man, maar kan ook enorm manipuleren. Hij is geslepen en vals. En hij belazert de boel. Met hem kan je geen afspraken maken”, vertelt een nicht en pleegmoeder van Tons dochter.
Op haar sterfbed heeft moeder met Jeugdzorg samengewerkt om de kinderen bij familie onder te brengen. Ze maakt zich zorgen dat haar man niet voor ze kan zorgen. En terecht. Als ze al lange tijd ernstig ziek in een verpleeghuis ligt, laat de vaderlijke zorg te wensen over. Jan Ton is nauwelijks thuis, verwaarloost het huishouden en laat de kinderen aan hun lot over. Chips is hun avondeten. "Hij kon niet eens een hemd van een onderbroek onderscheiden", vertelt de nicht. Ook de buren in Rotterdam-Bloemhof, waar het gezin woont, maken zich grote zorgen en bekommeren zich om de kinderen. Jeugdzorg wordt door meerdere instanties ingeschakeld, maar vader ligt dwars en werkt alles tegen. Jan Ton accepteert geen enkele hulp, ook al heeft hij de thuissituatie overduidelijk niet onder controle.
Zijn kinderen worden uit huis gehaald, hij vecht een verloren strijd en sinds 2006 ziet of hoort hij niets meer van ze. Hij blijft alleen achter met een huis vol planten, een modelspoorbaan en een hond. "Het was een teringzooitje. Een vieze, stinkende bende, er liepen ook kakkerlakken rond", zeggen de buren. Hij verwaarloost, het huis vervuilt en hij leeft zelfs een tijdje zonder gas, water en licht. "Dan hing er een draadje uit het raam en pikte 'ie stroom van de buren."
De tekst gaat verder onder de foto van het huis van Jan Ton in Rotterdam-Bloemhof
Jan Ton is een lastige huurder met een dik dossier. Vanwege het illegaal aftappen van stroom krijgt hij het aan de stok met de brandweer. Hij moet gemaand worden zijn huur te betalen en zijn tuin te onderhouden. Hij krijgt aangescherpte huurvoorwaarden opgelegd voor vervuiling en overlast. Maar hij laat zich niet helpen, door niets en niemand. Buren reiken een helpende hand, instanties bellen aan en menig hulpverlener heeft een poging gewaagd. Maar iedereen bijt zich stuk op Jan. Toch spreekt niemand echt kwaad van hem. "Hij was geen kwaaie, hij zei altijd goedemorgen, was altijd bereid je te helpen en handig in een klusje."
Terwijl thuis de boel in het honderd loopt, is hij een voorbeeldige chauffeur bij Vervoer op Maat van de RTC. Voorkomend, vriendelijk, behulpzaam en strak in het pak. Over dat laatste verbazen de buren zich wel. "Thuis was alles afgesloten, het stonk en toch liep hij netjes in zijn RTC-pak naar buiten. Dan vroegen wij ons af: hoe heeft hij zich gewassen?", zegt een overbuurvrouw die een levendige herinnering heeft aan Jan Ton.
'Ik heb kennis aan een vrouwtje'
Jan Ton
In 2013 verlaat Jan zijn huisje in Rotterdam-Bloemhof. Hij zegt de huur op, laat al zijn spullen achter en vertrekt met de noorderzon. "Ik heb kennis aan een vrouwtje", is het laatste wat hij zegt tegen de overbuurvrouw. Hij laat een ernstig vervuilde woning achter en deurwaardersbrieven vallen nog maanden later op de deurmat. De woningcorporatie is er nog maanden zoet mee.
Dat vrouwtje moet Elly Leeflang zijn geweest. Want zijn vertrek uit Bloemhof valt samen met zijn intrek in het complex waar ook Elly woont. Hoe ze elkaar ontmoet hebben? Waarschijnlijk via een taxiritje met Jan als chauffeur en Elly als klant van Vervoer op Maat.
De tekst gaat verder onder de foto van Elly Leeflang
Merkwaardig is dat Jan op zijn nieuwe woonadres volledig onder de radar kan leven. Hij woont er, maar staat niet ingeschreven. Bij de gemeentelijke basisadministratie staat sinds 2013 achter de naam Jan Ton: 'adres onbekend'. Zo verdwijnt hij dat jaar volledig uit het zicht van de autoriteiten en schuldeisers. En zo kan het ook dat hij onverzekerd rondloopt en niet opgespoord wordt om hem daartoe te verplichten.

Sociale huurwoning zonder officiële inschrijving

Met de verhuizing naar de woning van SOR lijkt meer aan de hand. Want hoe bemachtigt Jan Ton zijn huisje in het Van Moorselcomplex? Heeft hij dat gekregen via de officiële weg van een inschrijving voor een sociale huurwoning? Of is hij tussen de regels door geglipt en heeft hij niet naar waarheid de inschrijfpapieren ingevuld? Hij heeft in het verleden al bewezen dat hij papieren vervalst. En dat hij bewoners kende, kan in zijn voordeel hebben uitgepakt.
In de regel wisselen corporaties informatie uit over huurders met een historie. Als een soort waarschuwing om extra oplettend te zijn. Op het aanmeldformulier en bij de intake wordt gevraagd naar je woongeschiedenis. De toekomstige verhuurder zoekt dan contact met de vorige verhuurder en informeert of er sprake is geweest van betalingsachterstanden, woonfraude of woonoverlast. In 2013 is het overleggen van een zogeheten verhuurdersverklaring al verplicht. Of Jan Ton eerlijk is geweest over zijn vorige verhuurder en of er een verhuurdersverklaring is overlegd, is onbekend. Woningcorporatie SOR werkt mee aan het politieonderzoek, maar wil bij ons niet reageren. "We doen überhaupt geen mededelingen over bewoners, in geen enkele situatie", laat een woordvoerder weten.
De SOR zet geen schijnwerpers op Jan Ton. Het tegenovergestelde gebeurt. Jan Ton presteert het om zeven jaar lang, tot aan zijn dood, buiten het zicht van de autoriteiten te leven. Hij betaalt al die tijd braaf zijn huur, geeft geen overlast en toont zich een goede buurtvriend.
Wat hij niet doet, is zich officieel inschrijven op zijn woonadres. Veruit de meeste mensen doen dit wel vanwege de voordelen: voor het verlengen van een rijbewijs en paspoort, voor het aanvragen van huur- en zorgtoeslag, voor het hebben van een zorgverzekering en huisarts. Zo niet Jan Ton. In 2013 is alleen zijn identiteitskaart nog geldig, hij rijdt dan al een paar jaar met een verlopen rijbewijs rond.
Tekst gaat verder onder de afbeelding van de verlopen identiteitskaart van Jan Ton

Allemansvriend in Het Lage Land

Na zijn verhuizing sprokkelt Jan zijn geld bijeen met schoolritten en ouderenvervoer in opdracht van de RTC. Daarvan betaalt hij zijn huur, zijn vaste lasten, zijn shag en zijn koffie en houdt hij wat geld over voor zijn verzameldrift van tweedehands spulletjes. De inkomstenbelasting wordt automatisch ingehouden op het salaris en een bank controleert niet of iemand staat ingeschreven op het adres van de lopende rekening.
In Het Lage Land zijn ze dol op Jan Ton. "Hij is een doodgoed mens en hij kan geen nee zeggen." Het zijn lovende woorden uit diverse monden. Hij laat zich makkelijk voor een karretje spannen, doet boodschappen voor de buurtjes, vervangt kapotte lampen, verricht kleine reparaties en verzorgt taxiritjes in de wijk.
Jan ritselt veel en krijgt zo ook dingen voor elkaar die niet door de beugel kunnen. Hij rijdt rond in auto’s die op andermans naam staan. Een van zijn auto’s is officieel van iemand in Heerjansdam, een andere staat op naam van een buurman. Na diens overlijden vinden de kinderen de papieren van een auto die hun vader niet eens had. Ze sporen Jan op, maar hij werkt niet mee. Uiteindelijk krijgen ze na veel moeite een vrijwaringsbewijs via de werkgever van Jan Ton: de RTC Franchise BV. Directrice Van Dijk mailt dat ze als werkgever tevreden is over Jan. Ze gaat niet in op de vraag hoe het kan dat een medewerker rondrijdt in auto’s op andermans naam. Ook vragen van Rijnmond heeft ze niet willen beantwoorden.
Tekst gaat verder onder de afbeelding van vrijwaringsbewijs voor auto van Jan Ton
Voor één buur doet Jan Ton echt alles: Elly Leeflang. Waar Jan de vriendelijkheid zelve lijkt, is zij een Rotterdams kreng met een groot assortiment aan scheldwoorden in haar repertoire. Beiden roken als een schoorsteen, drinken non-stop koffie, zijn op de centen en hebben familierelaties verbroken. De gelijkenissen tekenen een innige vriendschap. En waarschijnlijk is het zelfs meer dan dat. Want volgens een goede bekende schrijft Elly sexy mails aan Jan Ton. En trots toont ze Jan Ton aan een oude buurvrouw die ze in het winkelcentrum tegenkomt.

Mantelzorger met benefits

De nieuwe vriend ontpopt zich tot een gewiekste goedzak die alle zaakjes regelt voor Elly. Hij doet haar boodschappen, brengt haar naar de dokter en regelt haar administratie. Daarbij drukt hij wel eens wat geld achterover. Elly vertelt een keer nietsvermoedend dat ze is gekort op haar AOW en dat ze die maand met 250 euro minder moet rondkomen. Haar bezoek vindt het een gek verhaal, maar wil zich niet bemoeien met privézaken. Het is een hint dat Jan van zichzelf een mantelzorger met benefits heeft gemaakt. Want een éénmalige korting op een AOW bestaat niet.
Waar hij kan, schuift hij zichzelf iets toe. Ongevraagd en ongemerkt. Bij een gemeenschappelijke vriend, de eerdergenoemde Jan, pikt hij zegelboekjes ter waarde van 150 euro. Als de dochter signaleert dat de spaarboekjes weg zijn en dat alleen Jan Ton ze kan hebben meegenomen, wuift haar vader dat idee weg. “Ach. Laat hem toch." Haar vader is veel te blij met de gezelligheid die Jan Ton brengt. Ook is zijn hulp meer dan welkom.
Met de gezondheid van Elly gaat het bergafwaarts. Ze komt minder buiten en contacten verwateren. Het gaat zo stilletjes dat het niet opvalt dat Elly haar laatste adem uitblaast.
Tekst gaat verder onder de foto van de verzegelde woning van Elly Leeflang

Elly's dood: opzet of verwaarlozing?

Hoe ze aan haar einde komt? Deze vraag is nooit volledig te beantwoorden. Elly Leeflang wordt op 23 april 2020 door de politie dood aangetroffen in haar huisje, op bed onder een stapel dekens. Van haar stoffelijk overschot is weinig over, want ze is dan al ruim drie jaar dood. Een precieze overlijdensdatum is niet meer te achterhalen.
Er worden geen sporen aangetroffen van een geweldsmisdrijf, maar dat betekent niet dat zeker is dat haar dood natuurlijk is verlopen. Elly is zwaar COPD-patiënt met een steeds slechtere longfunctie. Een longontsteking of een hartinfarct kan fataal zijn. Haar dood kan traag maar ook onverwacht snel zijn gekomen. Heeft Jan Ton het stervensproces van Elly Leeflang misschien een handje geholpen? Of heeft hij nagelaten hulp in te schakelen om de laatste levensdagen van Elly te verzachten?
'Tot een moord is hij niet in staat'
Nicht en pleegmoeder
Over de eerste vraag is iedereen die Jan Ton heeft gekend, eensgezind: "Tot een moord is hij niet in staat." Ook degenen die de leugenachtige kant van Jan Ton kennen, zien hem dat niet doen. Maar geen hulp inschakelen terwijl Elly er heel slecht aan toe is, dat kunnen ze zich wel goed voorstellen.
Jan heeft het eerder gedaan, de zorg tegenwerken. In 2004 krijgt de echtgenote van Jan Ton in het ziekenhuis te horen dat de strijd tegen haar spierziekte verloren is en dat ze wordt overgeplaatst naar een verpleeghuis. "Dat vond Jan overdreven, dat was allemaal niet nodig, hij zou wel thuis voor haar zorgen", herinnert zich de nicht van Jans echtgenote en nu pleegmoeder van Jans dochter. Zij vraagt zich af of het met Elly misschien hetzelfde is gegaan. "Dat ze er slecht aan toe was en hij tegen haar heeft gezegd dat hij wel voor haar kan zorgen."
Het past in het patroon van Jan Ton als zorgmijder en de gelegenheid heeft van hem de dief gemaakt, bevestigen bronnen bij het onderzoek naar de dood van Elly. Jan Ton meldt haar overlijden niet, verstopt haar onder een stapel dekens, verzint een leugen voor haar afwezigheid, maakt elke maand de huur over en zwijgt verder tot aan zijn dood.
Dat het stoffelijk overschot van Elly niet gaat stinken en buren niets merken, is toeval. Waarschijnlijk komt dit doordat het lichaam van Elly stopt met ontbinden en overgaat in mummificatie, legt een forensisch deskundige van het Nationaal Forensisch Onderzoeksbureau ons uit.

Rijk is Jan er niet van geworden

Wat heeft Jan Ton bewogen? Zijn eenvoudige en zuinige leventje verandert niet. Hij drinkt koffie, rookt shag, buurt bij de buurman, rijdt af en toe een ritje, doet een klusje hier en daar. Geen luxe. Wat overblijft van Elly’s AOW na aftrek van de vaste lasten, is ruim zeshonderd euro per maand. Voor Jan Ton is dat bedrag cruciaal om onder de radar de eindjes aan elkaar te knopen. Zeker als ook zijn gezondheid achteruitgaat en zijn inkomsten uit taxiritjes teruglopen.
Jan Ton was een dwangmatige leugenaar en een zorgmijder, maar geen kwaaie pier. Hij wachtte waarschijnlijk geduldig de dood van Elly af om haar AOW’tje op te strijken. Hij had het geld hard nodig. Hij kan als clandestiene Rotterdammer geen uitkering aanvragen. Voor de buurt is het een ontgoocheling dat de buitengewoon aardige buurman een lijkenpikker blijkt. Buurman en beste maatje Yildiz kan het niet geloven: "Ik dacht over een goede portie mensenkennis te beschikken. En mijn buurman goed te kennen en te kunnen vertrouwen."

Zowel Elly als Jan kon volledig uit het systeem verdwijnen

Voor justitie en politie is de dood van Elly een trieste zaak zonder vervolging. Woningcorporaties, zorginstanties en de gemeente Rotterdam zien zich geplaatst voor het vraagstuk hoe te voorkomen dat huurders onder de radar blijven of onopgemerkt doodgaan. Ook al gaat het hier om een hele bizarre en uitzonderlijke zaak. Types zoals Jan Ton, die vanwege schulden, overlast en problemen in het niets verdwijnen, daarvan lopen er meer rond. Zeker in een grote stad. Elly Leeflang was niet de eerste en zal niet de laatste zijn die lange tijd onopgemerkt dood in huis lag.
Tekst gaat verder onder de foto van het laatste bezoek van het hondje aan Jan Ton
Met hondje Wendy gaat het goed. Ze brengt op de dag vóór Jans overlijden nog een laatste groet aan haar oude baasje.
Lees hier deel twee: de reconstructie van de mysterieuze dood van Elly Leeflang en waarom nergens alarmbellen gingen rinkelen toen ze volledig van de radar verdween. Lees meer: Hoe Elly Leeflang 'de heks van Prins Alexander' jaren onopgemerkt dood in bed kon liggen
Wil je reageren? marion.keete@rijnmond.nl
Met medewerking van Anke Hoets. Dit artikel is tot stand gekomen door met veel mensen te praten die Jan Ton en Elly Leeflang hebben gekend. De meesten waren bereid te praten en te helpen met informatie voor het reconstrueren van deze puzzel. Een aantal heeft aangegeven niet met naam geciteerd te willen worden. Verder is er contact geweest met betrokken instanties en experts. Het onderzoek van politie en justitie is nog niet volledig afgerond, maar nu is al duidelijk dat niemand vervolgd kan worden in deze zaak.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl