nieuws

Lang wachten en tegenstrijdige adviezen: dit is de chaos bij GGD Rotterdam-Rijnmond

Het aantal coronabesmettingen in de Rijnmond ging deze week door de grens van tienduizend. Een belangrijk middel om het aantal besmettingen onder controle te houden is het bron- en contactonderzoek door de GGD. Toch bleek al snel na de stijging van het aantal besmettingen dat het de GGD niet meer lukte om bij alle positieve testen het bron- en contactonderzoek goed te doen. Een rondgang van Rijnmond leert namelijk dat regiogenoten in hun contact met de GGD stuiten op chaos, lange wachttijden en tegengestelde adviezen. "Er valt geen touw aan vast te knopen. De communicatie is veel te warrig," zegt één van de betrokkenen.
Nana Du Fijn, 48, uit Vlaardingen vertelt dat ze begin augustus met haar man aanwezig was op een feestje in een evenementenlocatie in Midden-Delfland. "Daar waren ongeveer zeventig mensen aanwezig en de coronamaatregelen werden niet in acht genomen. Dinsdagavond werd mijn man ziek. Hij moest heel erg overgeven."
Lees meer: Zeker achttien coronagevallen na feestje: 'Je houdt er geen rekening mee dat een zieke mee staat te feesten'
Hoewel overgeven niet een van de bekende symptomen is van corona belt ze woensdagochtend toch de GGD. De volgende ochtend kan hij meteen worden getest.
"De uitslag zou binnen 48 uur bekend zijn. Uiteindelijk hebben we maandagmiddag zelf de GGD moeten bellen om de uitslag op te vragen. De test bleek positief. Ze vonden het, gaven ze aan, heel gek dat hij nog niet was gebeld."

Wel ziek, geen uitslag

Ook Fatma Duyar, 37, uit Rotterdam, moest zelf actief achter haar uitslag aan. "Wij waren bij mijn vader en moeder op bezoek geweest. Daarna kregen we symptomen. We belden toen gelijk de GGD voor een test. De volgende dag konden we naar de teststraat. Dat was 's middags vier uur. Daarna zouden we binnen 72 uur het resultaat telefonisch ontvangen. Die zondag hoorden we de hele dag niks. We belden daarom de GGD, maar we kregen geen gehoor. Op maandag ook niet. Toen belden we een ander nummer. Daar vertelden ze dat als we niet gebeld zouden zijn, we binnen vijf dagen schriftelijk bericht zouden krijgen."
Fatma en haar man werden ondertussen steeds zieker. Omdat ze het niet vertrouwde, belde ze weer naar de GGD. "Met mijn BSN-nummer wilden ze wel kijken. Mijn man en ik bleken allebei positief. Dat was vier dagen na de test. We hebben daarna nooit meer een mail of brief gehad. Tien dagen na de test belde de GGD om te vertellen wat het protocol is en wat we precies moesten doen. Wij waren al thuisgebleven omdat we ziek werden en niemand wilden besmetten, maar als ik geen ziekteverschijnselen had gehad en de deur was uitgegaan, had ik de ziekte verspreid."

Geen bron- en contactonderzoek

Een van de belangrijkste pijlers onder het indammen van het virus is het bron- en contactonderzoek. Al snel na de opleving van het virus komt dit zwaar onder druk te staan. Adrien van Nunspeet (33) uit Rotterdam vertelt dat dit ook direct tegen hem werd gezegd, nadat hij te horen kreeg dat hij positief was getest.
"Mijn vriendin en ik zijn thuis besmet geraakt toen ik daar met vier vrienden wat drankjes deed. Vrij snel na die avond voelde ik me ziek worden. Daarop besloot ik het zekere voor het onzekere te nemen en me te laten testen. Vierentwintig uur daarna kreeg ik een positieve uitslag. De GGD zei dat ze op dat moment geen bron- en contactonderzoek konden doen omdat er geen capaciteit was."
De ouders van Ellis van Gennip (56) uit Capelle aan den IJssel waren zonder dat ze het wisten al besmet toen zij met haar man en twee kinderen in een restaurant aten. "Mijn moeder heeft altijd last van hooikoorts. Ze zou zich op zaterdag laten testen, maar omdat we dachten dat het hooikoorts was, hebben we het etentje de avond ervoor gewoon laten doorgaan."
Direct nadat ze hoorde dat haar ouders besmet waren, gingen Ellis, haar man en haar kinderen in thuisquarantaine. "Mijn ouders zouden snel bericht krijgen en gebeld worden om door te geven met wie ze in contact waren geweest. Op maandag hoorden ze niks. Op dinsdag heeft mijn moeder onze telefoonnummers doorgegeven."
Ellis' dochter werkt als supermarktmanager. Ze besloot uit voorzorg in quarantaine te gaan om te voorkomen dat ze op haar werk anderen zou besmetten. "Ze nam wel contact op met de GGD. Daar bleek dat ze wisten dat haar oma positief was. Ze zeiden toen tegen mijn dochter dat de afdeling contactonderzoek haar ging contacteren. Morgen is het 3,5 week geleden dat de besmetting bij mijn ouders is vastgesteld, maar de GGD heeft ons nog steeds niet benaderd. Als we zelf bellen, worden we ook niet teruggebeld. Dat vind ik slordig."
Luister hieronder naar een compilatie van de ervaringen met GGD Rotterdam-Rijnmond. De tekst gaat door onder de audio

Een besmettingshaard in Maasland, toch geen bron- en contactonderzoek

Nana uit Vlaardingen bezocht dus een feestje in Midden-Delfland waar, zo bleek later, minstens achttien andere bezoekers besmet raakten. Een echte besmettingshaard dus. Toch bleek dat nergens uit de reactie van de GGD.
"Nadat mijn man de uitslag kreeg en besmet bleek, zou hij nog bericht krijgen over het bron- en contactonderzoek. Wij gaven toen al aan dat er al meerdere besmettingen waren op het feestje waar hij besmet was geraakt; toen zeker al een stuk of tien. Afgelopen vrijdag kreeg mijn man pas dat mailtje dat je kan doorsturen naar mensen met wie je contact hebt gehad. Dat was twee weken na het feestje. Eigenlijk heeft het dan al geen zin meer."
Zelf kreeg Nana ook klachten en na een test bleek ze besmet. "Ik vroeg of ze nog bron- en contactonderzoek gingen doen, maar daar werd niet echt op gereageerd. Wel was er een contact met de mensen met wie ik 48 uur voorafgaand aan mijn klachten contact had. Een aantal mensen dat op dat feestje was had geen klachten en is ook niet getest, maar ze gingen wel in quarantaine. Ze gingen ervan uit dat ze wel gebeld gingen worden voor het contact- en brononderzoek, maar voor zover ik weet is niemand gebeld."
Ook Adrien heeft kritiek op het bron- en contactonderzoek. Nadat hij hoorde dat hij besmet was, vertelde hij gelijk dat er wat hem betreft geen onderzoek nodig was. Hij wist precies wanneer en door wie hij was besmet.
"Direct nadat ik de uitslag kreeg, heb ik zelf iedereen benaderd met wie ik daarna contact had. Tien minuten na dat eerste gesprek met de GGD waarin ik zei dat het bron- en contactonderzoek niet nodig was, belde dezelfde vrouw terug. Of we toch alle gegevens wilden geven van de mensen die erbij waren en met wie we daarna contact hadden. Op de vraag waar ze die informatie voor nodig hadden en waarom ze ook gegevens wilden hebben van mensen met wie we voor die bewuste avond contact hadden, antwoordde ze: 'puur voor onze administratie'."

'Geen klachten? Dan zou ik gewoon naar je werk gaan'

Een ander terugkerend kritiekpunt is de onduidelijke communicatie vanuit de GGD. Martin Hofstra (61) uit Rotterdam werd een paar uur nadat een automonteur op bezoek was geweest, gebeld door diens vrouw. De monteur bleek ziek en testte niet veel later positief op corona.
"Ik had al heel veel informatie voorbij zien komen, maar als je dit overkomt, blijven er toch nog wel wat vragen over. Daarom zocht ik contact met de GGD. Dat was op een zaterdag. Ik kreeg een bandje te horen waaruit bleek dat ze maandag weer open waren. "Veel succes!"
Als ik jou was, zou ik ander werk zoeken.
Martin Hofstra
Toen Hofstra uiteindelijk contact kreeg met de GGD werd het voor hem niet veel duidelijker. Integendeel. Een medewerker zei via de telefoon: "Heb je geen koorts? Dan zou ik lekker naar mijn werk gaan."
In totaal heb ik vier keer contact gehad met de GGD. Elke keer zeiden ze wat anders. De eerste zei: 'je moet veertien dagen binnen blijven.' Een ander zei: 'na een dag of vijf mag je wel weer naar je werk' en weer een ander zei dat ik zou gewoon naar m’n werk mocht gaan. Toen heb ik wel gezegd: 'als ik jou was, zou ik ander werk zoeken'. Dat gaat toch in tegen elk advies dat je hoort?"

Geen touw aan vast te knopen

Ook Nana uit Vlaardingen kreeg verschillende signalen van de GGD. Nadat haar man besmet bleek en ze in quarantaine gingen, ging ze googlen. "Ik hoorde niks van de GGD. Door te googlen wist ik dat ik zeven dagen vanaf de start van de klachten in quarantaine moest. Ook had ik gelezen dat je vierentwintig uur klachtenvrij moet zijn om weer naar buiten te kunnen. Dat hebben we gedaan, maar het is ons nog totaal onduidelijk wat klachtenvrij precies is." Daar belde ze over met de GGD.
"De medewerkers waren superaardig, maar spraken elkaar wel tegen. De één zei: 'klachtenvrij is als je geen koorts en geen maag- en darmklachten hebt'. Een ander zei: 'je bent klachtenvrij als je niet meer hoest en spierpijn is ook een symptoom van corona.' We vinden het zo onduidelijk dat mijn man nu nog steeds binnen zit."
Adrien uit Rotterdam vertelt dat de vriend door wie hij en zijn vriendin besmet zijn geraakt op het thuisfeestje telefonisch aan de GGD doorgaf hoofdpijn te hebben. "Daarop vertelde de GGD hem dat hoofdpijn geen symptoom is en een test dus onnodig was. De GGD vertelde ook dat als je lichte symptomen hebt het onnodig is om je te laten testen. Lichte klachten kunnen ze, zeiden ze, niet zien op een test. Dat is helemaal niet waar. Daarnaast: ook bij kleine symptomen ben je besmettelijk. Aan dat soort warrige communicatie valt toch geen touw vast te knopen?"
Ik heb echt het idee dat GGD Rotterdam-Rijnmond overloopt.
Nana Du Fijn
Op de persconferentie, afgelopen dinsdag, benadrukten premier Rutte en minister De Jonge dat afspraken thuis met meer dan zes personen onwenselijk zijn. Grotere bijeenkomsten horen thuis in de horeca. Met registratie en een gezondheidscheck vooraf. Dat dit zeker geen garantie is voor besmettingsvrije bijeenkomsten blijkt uit het feestje in Maasland.
Opvallend daarbij is dat volgens Nana ook daar het bron- en contactonderzoek faalde. "Bij mijn weten is niemand gebeld. De meeste mensen op het feestje kwamen uit Vlaardingen en Schiedam. Daar zag je later ook pieken in het aantal besmettingen. Cafés moeten dicht als er twee besmettingen zijn, waarna het uitgebreid in de krant komt, maar hier werden achttien mensen besmet en daar horen we niks over. Ik heb echt het idee dat GGD Rotterdam-Rijnmond overloopt."

Reactie GGD

GGD Rotterdam-Rijnmond erkent dat er dingen fout gaan, maar benadrukt dat de organisatie nogal wat extra werk voor de kiezen heeft gekregen. "Het lukt ons nagenoeg altijd om 24 uur na de uitslag van het lab een positief geteste patiënt te bellen", zegt directeur Saskia Baas.
De afgelopen tijd lukte dat soms niet, legt ze uit, omdat het aantal besmettingen snel steeg vanwege het versoepelen van de maatregelen. "Dan moet dat weer goed op elkaar afgestemd worden", legt ze uit. "Ons doel is niet het verhogen van de testcapaciteit of het bron- en contactonderzoek, maar een gedoseerd aantal besmettingen. We kunnen zoveel mensen opleiden dat we iedereen kunnen onderzoeken, maar daarmee bereiken we ons doel niet", legt Baas uit.
"Toen begin deze maand het aantal besmettingen steeg, zijn we gaan opschalen. Vanaf september is onze testcapaciteit verdubbeld van 1700 naar bijna 4000 per dag. De lab-capaciteit wordt daar ook bij opgeschaald. We hebben ook afgesproken dat we het bron- en contactonderzoek verdubbelen. Dat gaan we vóór oktober realiseren."
"Tot die tijd doen we twee dingen. We blijven besmette patiënten altijd bellen, bij voorkeur binnen 24 uur. Ook blijven we risicogericht werken." Bij grotere uitbraken in bijvoorbeeld verpleeg- en verzorgingshuizen of op feestjes zoals in Midden-Delfland doet de GGD het contactonderzoek zelf. Als er minder risico is, neemt het landelijke callcenter het werk over. Bij minder risicovolle besmettingen vraagt de GGD mensen zelf hun eigen onderzoek te doen.Lees meer: GGD beperkt onderzoek naar bron en verspreiding coronavirus
"We hebben dit nog nooit gedaan", zegt de directeur over de kritiek op de onduidelijke communicatie. "We werken met goedwillende mensen, maar het kan gebeuren dat adviezen van elkaar afwijken. We passen elke dag onze belscripts aan op de actualiteit en de adviezen zijn ook op maat en dus afhankelijk van het gesprek dat we voeren met een positief getest persoon."
"Er werken nu honderden mensen in de teststraten; zeven dagen per week, in ploegendiensten. Om de verdubbeling te halen, ook bij het bron- en contactonderzoek, hebben we nog ongeveer tweehonderd mensen nodig. Die mensen zijn te vinden. We hebben veel aanbod, maar we moeten ze wel netjes opleiden om te voorkomen dat we fouten maken."
Kijk hier naar de reportage van verslaggever Ineke Moerman:
Wilt u ook uw ervaringen delen over de GGD Rotterdam-Rijnmond? Stuur een mail naar joly.van.der.spek@rijnmond.nl.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl