nieuws
Vijftig jaar geleden: de Rotterdamse haven gaat plat
28 augustus 2020, 15:08 • 4 minuten leestijd
Eén voor één gaan de Rotterdamse havenbedrijven plat op vrijdag 28 augustus 1970. Het is het begin van één van de grootste stakingen van na de Tweede Wereldoorlog. Het is een wilde staking, de vakbonden steunen de stakers niet. De actie zal ruim twee weken duren.
De maat is vijftig jaar geleden vol voor de havenwerkers. Ze willen meer loon, voelen zich niet gesteund door de vakbonden en protesteren tegen het inhuren van mensen via koppelbazen. Die losse arbeiders zonder ervaring in de haven, verdienen soms wel vijftig gulden per week meer dan de havenwerkers in dienst van de havenbedrijven.
Aanvankelijk staan de bonden achter de staking. Er wordt onderhandeld met de werkgevers, verenigd in de Scheepvaart Vereniging Zuid (SVZ). Bonden en werkgevers bereiken een akkoord: 25 gulden bruto per week meer loon. Werknemers verwerpen het akkoord. De staking gaat door, de bonden trekken de steun voor de staking in.
Een groepje havenwerkers gaat op zoek naar mensen die de staking kunnen leiden. Op 30 augustus komen ze bij de dan 21-jarige Wouter ter Braake. Ze kennen hem omdat hij al eens eerder heeft gesproken bij een protestbijeenkomst van bewoners in de wijk het Oude Westen in Rotterdam.
Ter Braakte is lid van de Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland (KEN). Hij heeft nog nooit een havenbedrijf van binnen gezien maar pakt de handschoen op. In het kantoortje van de KEN aan de Jan Porcellisstraat worden pamfletten gemaakt waarmee de havenarbeiders worden opgeroepen naar het Schouwburgplein te komen. Er komen 2000 man.
Bron: Hier & Nu, NCRV
De naam ‘Arbeidersmacht’ wordt verzonnen voor het stakingscomité. Arbeidersmacht eist een loonsverhoging van 75 gulden netto. De leus ‘fl. 75,- ja, fl. 25,- nee’ wordt de kreet van de stakers.
De dagen erna zijn er op verschillende plekken in de stad stakingsbijeenkomsten. Op donderdag 3 september is er een bijeenkomst bij het Feyenoordstadion. Daar ontstaat het idee om naar het kantoor van de SVZ aan de Pieter de Hoochweg te gaan om het eisenpakket te overhandigen. De route? Door de Maastunnel.
De SVZ geeft aan niet met Arbeidersmacht te willen onderhandelen. De werkgevers willen alleen met de bonden praten. Ter Braake overhandigt de eisen, maar bereikt geen resultaat. De staking gaat door.
Een dag later verzoeken de stakers overleg met de SVZ. De werkgevers weigeren dat. Die dag gaan zo’n 2000 man weer aan het werk, voornamelijk bij de machinale overslag bedrijven. Er staken nog altijd ongeveer 14.000 man.
Geldnood
Na ruim een week staken, laten andere krachten van zich horen. Ondernemingsraden van meer dan twintig havenbedrijven verenigen zich op 5 september en komen met een nieuwe looneis. Op dinsdag 8 september treden ze voor het eerst op onder de naam Commissie Samenwerkende Havenbedrijven. De looneis van deze CSH is fl. 37,50 bruto.
De stakers komen ondertussen in geldnood. Het is een wilde staking dus zij krijgen niet betaald uit de stakingskas van de bonden. Het blijft tumultueus in de haven waar op sommige dagen de ochtendploegen aan het werk gaan maar ’s middags de staking weer volledig is. Ook die tweede week van de staking komt er geen nieuws over onderhandelingen.
Resultaat
In het weekend van 12 en 13 september praten de bonden en de Commissie Samenwerkende Havenbedrijven met elkaar. Op maandag 14 september leggen de vakbonden een eis bij de werkgevers neer: fl. 37,50 per week loonsverhoging en twee keer honderd gulden netto als vergoeding voor de gestaakte dagen.
Op dinsdag 15 september zeggen de werkgevers verenigd in de Scheepvaart Vereniging Zuid toe aan de eisen van de bonden te voldoen. Die dag wordt het werk in de haven voor negentig procent hervat en komt er na ruim twee weken een einde aan de staking.
