Onderzoekers Erasmus MC: te snel versoepelen maakt effecten coronamaatregelen moeilijk meetbaar

Twee onderzoekers van het Erasmus MC nemen verschillende exit-strategieën voor corona onder de loep en bestuderen effecten van de maatregelen. Luc Coffeng en Sake de Vlas buigen zich over de vragen: hoe komen we uit deze crisis? Wat werkt wel en wat werkt niet?

Luc Coffeng is universitair docent, wiskundige, infectieziektemodellenarts en epidemioloog. Hij legt uit dat het lastig is om al conclusies te trekken uit de werking van de coronamaatregelen. "We maken dit allemaal voor het eerste mee. Het enige dat we nu weten is dat het uitgebreide maatregelenpakket van maart, april en mei in ieder geval werkt. De vraag is nu: welk deel daarvan werkte en wat is genoeg?"

Coffeng denkt dat het een goed idee is om een kleine stap terug te doen en de maatregelen te verscherpen. "Regionaal een deel van de maatregelen herintroduceren en kijken wat dat oplevert."

En dus: versoepelen, aantrekken, versoepelen, weer aantrekken. "Daar loopt het nu wel op uit, omdat we ervoor kiezen met het hele land dezelfde maatregelen tegelijk in te voeren. We gaan nu op een meer regionale aanpak af, maar we moeten leren. Stapjes vooruit en stapjes achteruit."

Te snel achter elkaar, te veel versoepelen is een zorg. "Dan weten we niet wat het effect is van welke maatregelen. De afgelopen maanden zijn in een vlot tempo allerlei maatregelen opgeheven, uiteraard onder druk van de burgers en het mkb, dat is allemaal heel begrijpelijk. Maar daardoor is nu moeilijk te duiden wat wel en niet werkte. We weten dat het hele pakket werkte en ik hoop zelf dat met het terugdraaien van de paar kleinere maatregelen het deksel op de pan blijft."

Cijfermatig is dus nog niet duidelijk wat de uitwerking is van de maatregelen. "Wat we de komende periode gaan leren, kan die modellen juist voor de lange termijn informeren. Het is allemaal nieuw. Van de modellen en uit de praktijk weten we dat de maatregelen werken, maar dat die op termijn niet nodig zijn. De modellen laten zien dat het mogelijk is het beleid te versoepelen. De vraag is hoeveel."

Vanuit de modellen en de epidemiologie gedacht is nu niet het moment om te wachten. Daar geeft Coffeng twee redenen voor. De meeste infecties zijn onder jongeren, 20 tot 30 jaar. Maar we zien dat de andere leeftijdsgroepen parallel lopen in de trend." Ook bij de oudere generaties stijgt het aantal besmettingen, maar op een lager niveau. "Dat betekent dat, als we die stijging door laten zetten, we op een gegeven moment toch weer meer gevallen en slachtoffers bij ouderen gaan zien, die veel meer last hebben van de infectie dan jongeren."

De tweede reden voor snel handelen is de testcapaciteit, legt Coffeng uit. "Dat is niet de oorzaak van het probleem, de oorzaak is het gedrag van mensen en hoe ze zich aan de regels houden. Maar die testcapaciteit is er natuurlijk om ervoor te zorgen die uitbraak in de hand te houden. Als we nu de boel gaan aankijken, de pan laten overkoken, dan is de testcapaciteit niet meer genoeg en gaat de pan alleen maar harder overkoken. Voor dat moment wil je al ingrijpen."

We zitten volgens de epidemioloog aan het begin van de tweede golf. "Ik denk dat veel mensen een vertekend beeld hebben van hoe de tweede golf eruit ziet. De eerste golf trof ons helemaal bij verrassing. Bij de tweede golf weten we meer, gedragen we ons anders. Dat maakt dat de tweede golf langzamer en minder hoog zal worden."

De vraag is wat er met alle mensen gebeurd die wel besmet zijn geweest maar niet op de ic hebben gelegen. Er zijn aanwijzingen dat mensen die weinig symptomen hebben gehad restverschijnselen kunnen krijgen.

Coffeng vindt de twee verwachte maatregelen een goede stap. Hij is heel benieuwd hoe mensen zich in de praktijk gedragen bij deze maatregelen. "Er wordt al wel regelmatig gemeten, maar daar zou ik zeker bij deze regionale aanpak ook voor stemmen."